ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ

 

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

 

Ο Απόστολος Παύλος στην προς Κορινθίους επιστολή του καταθέτει σαφή τη μαρτυρία ότι δεν ήταν αιθεροβάμων. Γνώριζε πολύ καλά τις επικρατούσες κοινωνικές συνθήκες και τη στάση που θα τηρούσαν οι άνθρωποι έναντι του κηρύγματος για έναν Θεό που σταυρώθηκε και αναστήθηκε. Γνώριζε πως ένα μέρος, σημαντικό στη αρχή, θα ειρωνευόταν και θα περιγελούσε το Ευαγγέλιο (=χαρμόσυνο μήνυμα). Σ' αυτό ανήκαν οι βιώνοντες με βάση τις παγιωμένες βεβαιότητες. Οι Θεοί, οι πλασμένοι καθ' ομοίωση των ανθρώπων, επιβλέπουν αφ' υψηλού τον κόσμο και δεν πολυνοιάζονται για τους ανθρώπους, που, άλλωστε, πίστευαν, πως δεν ήταν πλάσματά τους.

Σιγά που θα καταδεχόταν ένας Θεός να κατεβεί στη γη, να ζήσει άστεγος και ταλαίπωρος ανάμεσα σε απλούς ανθρώπους του λαού ούτε καν ανάμεσα σε εγκόσμιους άρχοντες και στο τέλος να αφεθεί στη διάθεση των εμπαθών, που αισθάνονταν ότι σφετερίζεται την εξουσία τους, για να καταδικαστεί σε ατιμωτικό θάνατο! Ναι, το Ευαγγέλιο συνιστά, κατά τον Απόστολο Παύλο, μωρία για όλους αυτούς που θα το απορρίψουν.

Το Ευαγγέλιο το απέρριψαν πολλοί και τότε που οι Απόστολοι εξήλθον εις πάσαν την γην, αλλά και αργότερα σε κάθε εποχή ώς τις ημέρες μας. Όμως υπήρξαν και άλλοι, που θεώρησαν το Ευαγγέλιο ως δύναμη Θεού. Το εγκολπώθηκαν, το κήρυξαν και μαρτύρησαν γι' αυτό. Μωρία, θα τονίσουν οι «ορθολογιστές». Όμως η μωρία μη μωρών ανθρώπων απαιτεί λογική εξήγηση, την οποία δεν προσέφεραν ως σήμερα οι κριτικά ιστάμενοι έναντι του Χριστού ή οι αρνητές του. Απεναντίας αποφεύγουν τους τρεις πρώτους αιώνες της Εκκλησίας ωσάν να μην υπήρξαν στην ιστορία! Γιατί πίστεψαν στη μωρία του κηρύγματος τόσοι, ώστε να μεταμορφώσουν τον ελληνορωμαϊκό κόσμο; Βέβαια ικανοποιούνται με την εξήγηση που δίδουν: Οι απόκληροι μιας δουλοκτητικής κοινωνίας βρήκαν παρηγοριά στην πίστη για απόλαυση σε μιαν άλλη ζωή, αφού εδώ ο βίος τους ήταν αβίωτος. Εθελοτυφλούν, διότι δεν πίστεψαν μόνο δούλοι. Πίστεψαν πλούσιοι έμποροι και αυλικοί, νομικοί και φιλόσοφοι, πόρνες και μίμοι, ληστές και δήμιοι!

Γιατί όλοι αυτοί πίστεψαν στη μωρία; Όχι απλώς στη μωρία της ιστορίας του Ευαγγελίου (σταύρωση, θάνατος και ανάσταση του Θεού) αλλά και στην ακόλουθη μωρία της σταυρώσεως του κάθε πιστού. Της σταυρώσεως με την αποχή απ' ότι ο άνθρωπος τόσο στην προ Χριστού, όσο και στη μετά Χριστόν εποχή παθιάζεται (χρήμα, ηδονές, δόξα),αλλά και της κυριολεκτικής με την ομολογία σε περιπτώσεις διωγμών, από τους των ρωμαίων αυτοκρατόρων ως τους άλλους ολοκληρωτικών καθεστώτων κατά τον εικοστό αιώνα. Υπήρξαν βέβαια λίγοι εκείνοι που μαρτύρησαν ως χριστιανοί υπό το ναζιστικό καθεστώς έναντι των κατά πολύ πολυπληθεστέρων στις χώρες με κομμουνιστικά καθεστώτα, όμως υπήρξαν, παρ' ότι ο αιρετικός χριστιανισμός της Δύσης είχε καταστήσει ανώδυνη την πορεία προς τον Γολγοθά με το πλήθος των εκπτώσεων σε θέματα πίστης στο διάβα των αιώνων.

Ο Χριστός έδωσε την απάντηση στο ερώτημα που θέσαμε προηγουμένως: «Ουκ επ' αρτω μόνον ζήσεται άνθρωπος»! Ο άνθρωπος είναι οντότητα ψυχοσωματική. Έχει συνεπώς ανάγκη και πνευματικής τροφής, την οποία δεν προσέφερε ο υπό κατάρρευση αρχαίος ελληνορωμαϊκός κόσμος. Η ανάλυση αυτή αφήνει παντελώς αδιάφορους τους ιστορικούς αναλυτές, κριτικά ιστάμενους έναντι της Εκκλησίας ή αρνητές αυτής. Υπάρχουν φιλοσοφίες της ιστορίας, τόσες όσες και οι ιδεολογίες, οι οποίες προσφέρουν αναλύσεις ικανοποιητικές για τους οπαδούς τους.

Τελικά, ως λογικά όντα, μπορούμε να κάνουμε μιαν τουλάχιστο απλή σκέψη: Αν ο άνθρωπος εκπληρώνει τον σκοπό της ύπαρξής του με την ικανοποίηση των ορμών και των ενστίκτων ή, απλούστερα, αν η ικανοποίηση αυτή του προσφέρει χαρά και νόημα, τότε το Ευαγγέλιο του Χριστού είναι αναμφισβήτητα μωρία! Δεν έχουν πείσει όμως όλοι αυτοί οι οπαδοί του «φάγωμεν, πίωμεν, αύριον γαρ αποθνήσομεν» ότι υπήρξαν και μακάριοι, τόσο κατά την αρχαιοελληνική έννοια του όρου, όσο και κατά την ευαγγελική. Απεναντίας υπάρχει πλήθος παραδειγμάτων προσώπων, τα οποία είχαν τα πάντα και υπήρξαν δυστυχείς όχι βέβαια εξ αιτίας ενός άσχημου παιχνιδιού της «μοίρας» σε βάρος τους. Αυτό δεν αντιλαμβάνονται όλοι εκείνοι οι κοινωνικοί επαναστάτες, οι οποίοι θεωρώντας το κακό ταξικό και σύμφυτο συνάμα προς την ανθρώπινη φύση βάλλουν εναντίον των κατεχόντων και προβάλλουν ως νόημα ύπαρξης τον αγώνα για την ανατροπή της κοινωνίας, η οποία συντηρεί τη αδικία και τις διακρίσεις. Ως απάντηση προσφέρω ένα σύνθημα γραμμένο σε τοίχο σχολής του Αριστοτελείου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης λίγο μετά τη μεταπολίτευση: «Σύντροφε, μήπως εκτός από τον ταξικό εχθρό υπάρχει και η μοναξιά;». Αν το «ταξικό μίσος» πλημμυρίζει από χαρά τον κατεχόμενο απ' αυτό, τότε το ευαγγελικό μήνυμα της αγάπης συνιστά μωρία. Δεν υποβιβάζω τους οραματιστές ενός καλύτερου κόσμου ερήμην του Χριστού στο επίπεδο των υποδούλων στα πάθη της απληστίας, πλεονεξίας, φιληδονίας και κενοδοξίας. Επισημαίνω απλώς ότι η άρνηση του Θεού δικαιώνει την όποια ανθρώπινη συμπεριφορά, εναντίον της οποίας ο αρνητής στρέφονται. Ο Ντοστογιέφσκι το τόνισε ξεκάθαρα: «Χωρίς Θεό όλα επιτρέπονται». Αρκεί βέβαια να έχει κάποιος τα μέσα και τις δυνατότητες να  πραγματοποιήσει τις επιθυμίες του. Η άρνηση του Θεού κάνει αποδεκτό για την ανθρώπινη κοινωνία τον νόμο της ζούγκλας!

Τελικά, γιατί ακόμη και όσοι αποδεχόμαστε το ευαγγελικό μήνυμα, δυασκολευόμαστε τόσο στην πορεία μας προς τον Γολγοθά και μάλιστα πολλές φορές αντιδρούμε «έξυπνα» αναζητώντας παρακάμψεις και ατενίζοντας σε μιαν ανάσταση χωρίς να έχει προηγηθεί σταύρωση; Είναι, επειδή πιστεύουμε ότι μπορούμε να εξαπατήσουμε όχι μόνο τους ανθρώπους, αλλά και τον Θεό ακόμη! Όμως εκείνο που πετυχαίνουμε είναι να εξευτελιζόμαστε στα μάτια όλων ως ασυνεπείς. Το κακό όμως δεν είναι ότι γελοιοποιούμαστε εμείς, αλλά ότι δίνουμε αφορμές να επικρίνεται ο Χριστός για τις ουτοπίες που έσπειρε στη γη. Όμως εκείνος πρόλαβε τους κατηγόρους του τονίζοντας ότι στενός και γεμάτος θλίψεις είναι ο δρόμος, που οδηγεί στη σωτηρία, γι' αυτό και λίγοι τον διαβαίνουν. Οι λίγοι όμως αρκούν, να πιστοποιήσουν ότι το πείραμα επέτυχε. Ότι η ανθρώπινη φύση δύναται να σηκώσει τον σταυρό του Χριστού, που ήταν βέβαια Θεάνθρωπος. Το σημαντικό είναι λοιπόν ότι η σωτηρία δεν είναι απροϋπόθετη, όπως ειρωνικά διατείνονται οι αρνητές, αλλά απαιτεί άρση του σταυρού. Η δωρεά όμως δεν επιφυλάσσεται για την άλλη ζωή, αλλά παρέχεται προκαταβολή αυτής εδώ. Αυτό είναι που αδυνατούν να κατανοήσουν οι μέτοχοι του δυτικού πολιτισμού, «πιστοί» και άπιστοι, ώστε να δικαιώνουν την Τατιάνα Γκορίστεβα, η οποία μετά από περιπλανήσεις σε διάφορους  -ισμούς κατέληξε στην Εκκλησία και έγραψε: «Ο άνθρωπος έχει να επιλέξει ανάμεσα στον πόνο και στην ανία. Οι ορθόδοξοι επιλέξαμε τον πόνο». Αλλά όποιος επιλέξει να φέρει αγόγγυστα τον σταυρό στον βίο σου, δεν πλημμυρίζει από ανασφάλειες και φοβίες για πιθανές δυσμενείς εξελίξεις. Αφήνει τα προσωπικά του στο έλεος του Θεού, πορεύεται προς συνάντηση του πάσχοντος πλησίον, προβάλλει τον Χριστό ως το αιώνιο πρότυπο κακοπάθειας! Αυτά είναι που δίνουν νόημα στην ύπαρξή μας και μας γεμίζουν από χαρά. Σήμερα βιώνουμε, οι Έλληνες, την κρίση εν πολλοίς με δυτικό πνεύμα. Γι' αυτό και τόσο βλαπτικές, αν όχι καταστροφικές, οι συνέπειες. Η κρίση είναι πρωτίστως πνευματική. Αρνούμαστε να προσκυνήσουμε τον σταυρό, τον οποίο η Εκκλησία προβάλλει στο μέσο της περιόδου της ετοιμασίας για το κοσμοϊστορικό γεγονός της Αναστάσεως του Χριστού.

                                                                                   

«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ», 8-4-2013        

18 ῾Ο λόγος γὰρ ὁ τοῦ σταυροῦ τοῖς μὲν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστί, τοῖς δὲ σῳζομένοις ἡμῖν δύναμις Θεοῦ ἐστι.  19 γέγραπται γάρ· ἀπολῶ τὴν σοφίαν τῶν σοφῶν, καὶ τὴν σύνεσιν τῶν συνετῶν ἀθετήσω.  20 ποῦ σοφός; ποῦ γραμματεύς; ποῦ συζητητὴς τοῦ αἰῶνος τούτου; οὐχὶ ἐμώρανεν ὁ Θεὸς τὴν σοφίαν τοῦ κόσμου τούτου;  21 ἐπειδὴ γὰρ ἐν τῇ σοφίᾳ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἔγνω ὁ κόσμος διὰ τῆς σοφίας τὸν Θεόν, εὐδόκησεν ὁ Θεὸς διὰ τῆς μωρίας τοῦ κηρύγματος σῶσαι τοὺς πιστεύοντας.  22 ἐπειδὴ καὶ ᾿Ιουδαῖοι σημεῖον αἰτοῦσι καὶ ῞Ελληνες σοφίαν ζητοῦσιν,  23 ἡμεῖς δὲ κηρύσσομεν Χριστὸν ἐσταυρωμένον, ᾿Ιουδαίοις μὲν σκάνδαλον, ῞Ελλησι δὲ μωρίαν,  24 αὐτοῖς δὲ τοῖς κλητοῖς, ᾿Ιουδαίοις τε καὶ ῞Ελλησι, Χριστὸν Θεοῦ δύναμιν καὶ Θεοῦ σοφίαν·  25 ὅτι τὸ μωρὸν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί, καὶ τὸ ἀσθενὲς τοῦ Θεοῦ ἰσχυρότερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί. 

Τι κάνουμε; 2 Η ανάγκη για παλλαϊκό Μέτωπο

Τι κάνουμε τώρα; (2) – Η ανάγκη για παλλαϊκό Μέτωπο

 

Του Τάκη Φωτόπουλου

 

Με την ανεργία και τη φτώχεια να καλπάζουν, έχουμε ήδη επιτύχει, εν μέρει, τον στόχο που έβαλε η ελίτ το 2010: να μείνουμε στην ΕΕ για να μην γυρίσουμε στη δεκαετία του 1950. Έτσι, μείναμε μεν στην ΕΕ, αλλά γυρίσαμε – μέσα σε τρία χρόνια – στη δεκαετία του 1950! Και αυτό δεν είναι σχήμα λόγου. Σύμφωνα με την απογραφή του 1961, περίπου 24% του ενεργού πληθυσμού  ήταν τότε άνεργο ή υποαπασχολούμενο. Σήμερα, μόνο οι άνεργοι φθάνουν το 27%. Μολονότι δεν υπάρχουν, από όσο γνωρίζω, ακριβή στοιχεία για τη φτώχεια στη δεκαετία του ‘50, μπορούμε να κάνουμε κάποιες λογικές υποθέσεις.

Το 2011, στην αρχή της κρίσης, με ανεργία περίπου 18%, σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, σχεδόν οι μισοί Έλληνες ζούσαν στο όριο της φτώχειας ή του κοινωνικού αποκλεισμού, δηλ. δυσκολευόντουσαν να καλύψουν βασικές ανάγκες (ενοίκιο, ηλεκτρικό, θέρμανση, διατροφή με κρέας ή ψάρι δύο φορές την εβδομάδα, διακοπές κ.λπ.). Με την ανεργία σήμερα αυξημένη κατά 50% σε σχέση με το 2011, μπορεί κανείς να φανταστεί πόσοι θα είναι οι κοινωνικά αποκλεισμένοι σε σχέση με το 2011 και το 1961.

Ο μόνος λόγος που η φτώχεια δεν είναι το ίδιο φανερή όσο το 1961 είναι ότι, ενώ η εισοδηματική φτώχεια σήμερα θα πρέπει να είναι σημαντικά υψηλότερη από τότε, πολλοί από τα χαμηλότερα εισοδηματικά στρώματα βρίσκονται ακόμη με περιουσιακά στοιχεία (αυτοκίνητο, ιδιόκτητο σπίτι κ.λπ.) που απέκτησαν με τον εύκολο δανεισμό, τον καιρό της "ισχυρής Ελλάδας" (της φούσκας). Όσο όμως παραμένουν στην ανεργία και τη χαμηλόμισθη απασχόληση θα τα χάνουν και αυτά σταδιακά. Και αντίθετα με τα αναίσχυντα ψεύδη των ντόπιων και ξένων ελίτ καθώς και των άθλιων ΜΜΕ που ελέγχουν οι ίδιες, (τα οποία, όπως στα πιο ολοκληρωτικά καθεστώτα, έχουν "κομμένη" κάθε συζήτηση ενάντια στην ΕΕ), τόσο η ανεργία όσο και οι άθλιοι μισθοί θα παραμείνουν βασικά στα ίδια επίπεδα, παρά τις όποιες στατιστικές αλχημείες. Ακόμη και να έλθουν οι ξένοι ληστο-επενδυτές, που όπως ελπίζουν οι ελίτ θα προσελκυστούν από την Κινεζοποίηση της εργασίας στην Ελλάδα, όσο το επίπεδο και η διάρθρωση της παραγωγής και της απασχόλησής μας θα συνεχίζει να προσδιορίζεται από την παγκόσμια αγορά και την ΕΕ,  και όχι από εμάς τους ίδιους συλλογικά σε μια αυτοδύναμη (όχι αυτάρκη) οικονομία που θα μας εξασφαλίζει την οικονομική και εθνική κυριαρχία, η κατάσταση θα παραμένει βασικά η ίδια.

Δεν χρειάζεται βέβαια να ασχοληθούμε με τους απατεώνες της «Αριστεράς», οι οποίοι, ακόμη και μετά τα καταστροφικά μέτρα που επέβαλαν στα λαϊκά στρώματα της Κύπρου οι ξένες και ντόπιες ελίτ  συνεχίζουν την εξαπάτηση ότι θα μπορούσαν να εφαρμόσουν λύσεις «αντιμνημονιακές» μέσα στην ΕΕ, ή να αραδιάζουν παραμύθια για Μέτωπο του Νότου, όταν όλες οι χώρες αυτές συμφώνησαν στην καταστροφή της Κύπρου!  Και είναι εξαπάτηση, διότι οι Ευρω-ελίτ έδειξαν, στη πράξη, πόσο εύκολα μπορούν να υποτάξουν κάθε λαό, αρκεί να κόψουν τη ρευστότητα (που την ελέγχουν) σε μια οικονομία. Ούτε χρειάζεται να ασχοληθούμε με τις κούφιες εκκλήσεις για «γενικό ξεσηκωμό» κ.λπ., όταν μετά τρία χρόνια «ξεσηκωμών», απεργιών, «αγανακτισμένων» στις πλατείες και «αυτο-οργάνωσης» στη διαχείριση της φτώχειας μας, οι κοινοβουλευτικές Χούντες που διαδέχονται η μια την άλλη εφαρμόζουν στο ακέραιο το πρόγραμμά τους, γράφοντας στα παλιότερα των παπουτσιών τους κάθε παρόμοια «αντίσταση».

Η αιτία γι' αυτή την καταστροφική ήττα του λαϊκού κινήματος είναι βέβαια ότι δεν υπάρχει οργανωμένο λαϊκό κίνημα με συγκροτημένο πρόγραμμα για την έξοδο των λαϊκών στρωμάτων από την οικονομική καταστροφή. Και γι' αυτό φέρει ακέραια την ευθύνη η Αριστερά. Διότι παρόμοια κινήματα σχετικά με μια καταστροφική  οικονομική και κοινωνική κρίση δεν μπορούν να ανακύψουν «από κάτω», αφού προϋποθέτουν σημαντικό βαθμό συνειδητοποίησης για τα αίτια και τους τρόπους διεξόδου από αυτήν. Δεν μιλάμε για μια ξένη στρατιωτική κατοχή, οπότε δεν χρειάζεται ιδιαίτερη συνειδητοποίηση για να αντιληφθεί κανείς ποιος είναι ο στόχος και τι πρέπει να κάνει. Μιλάμε για ένα σύστημα που ελέγχει όχι μόνο την οικονομική και πολιτική ζωή αλλά και την ίδια τη σκέψη.

Και όταν υπάρχουν τμήματα της «Αριστεράς» (τα οποία βέβαια έχει κάθε λόγο να τα προβάλει το σύστημα) που ηθελημένα ή μη εξαπατούν τα λαϊκά στρώματα για τους πραγματικούς στόχους και τρόπους διεξόδου από την καταστροφή, τότε η ευθύνη της αντισυστημικής Αριστεράς είναι ακόμη μεγαλύτερη. Και αυτό, διότι μόνο αυτή η Αριστερά μπορεί να  συνειδητοποιήσει ότι οι πραγματικοί στόχοι δεν είναι η κακιά Μερκελ, ή οι κακοί νεοφιλελεύθεροι, ή το κακό Ευρώ, αλλά το ίδιο το σύστημα της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης (όπως εκδηλώνεται μέσα από την ένταξή μας στην ΕΕ) -που μόνο νεοφιλελεύθερη μπορεί να είναι.

Είναι επομένως επιτακτική η ανάγκη για ένα οργανωμένο, παλλαϊκό  Μέτωπο  που θα πρέπει να αγωνιστεί όχι για την ανατροπή ολόκληρου του καπιταλιστικού συστήματος και την κατάκτηση (με αυτή την έννοια) της λαϊκής εξουσίας-κάτι που προϋποθέτει εντελώς διαφορετικές υποκειμενικές συνθήκες από τις σημερινές-αλλά  για την άμεση μονομερή έξοδο της χώρας μας από την ΕΕ και την αποκοπή από τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Έτσι μόνο θα αποκτήσουμε οικονομική και, κατά συνέπεια, εθνική κυριαρχία και θα μπορέσουμε να στηριχθούμε στις δικές μας παραγωγικές δυνάμεις και όχι στις πολυεθνικές. Και γι' αυτόν τον στόχο, που είναι και αναγκαία προϋπόθεση για οποιαδήποτε συστημική αλλαγή στο μέλλον, υπάρχουν τόσο οι αντικειμενικές όσο και οι υποκειμενικές συνθήκες. Αλλά για τις οικονομικές και γεωπολιτικές επιπτώσεις μιας παρόμοιας στρατηγικής θα χρειαστεί να επανέλθουμε.

ΠΗΓΗ: Δημοσιεύτηκε στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 7 Απριλίου 2013. Το είδα:  http://www.periektikidimokratia.org/fotopoulos/grE/04_07/ti-kanoume-2-metopo

Ο ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ ΤΟΥ ΒΟΣΠΟΡΟΥ

Ο ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ ΤΟΥ ΒΟΣΠΟΡΟΥ:

Με την πλειοψηφία των επιβατών στα αμπάρια και με την πρώτη θέση να αναζητάει λάφυρα από το διπλανό πλοίο που «παραπαίει», το πλήρωμα χαζεύει την όλη διαδικασία – χωρίς να αντιλαμβάνεται το παγόβουνο, επάνω στο οποίο κινδυνεύει να συντριβεί

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

Η επέλαση του ΔΝΤ στην Ευρώπη, με το «μανδύα» της Τρόικας (υπενθυμίζουμε ότι ο μοναδικός πελάτης που του είχε απομείνει το 2007 ήταν η Τουρκία), έχει αφενός μεν έναν κύριο στόχο, αφετέρου αρκετούς παράπλευρους.

Ο κεντρικός στόχος του είναι ασφαλώς η εγκατάσταση της δικτατορίας της ελίτ και του χρηματοπιστωτικού τέρατος στην ήπειρο μας – με την Ελλάδα να έχει διαδραματίσει το ρόλο του πολιορκητικού κριού, του Δούρειου Ίππου καλύτερα, όσον αφορά την Ευρωζώνη.

Πρώτος παράπλευρος στόχος του είναι η ενδυνάμωση των εκάστοτε τοπικών ελίτ στις επί μέρους χώρες – μέσω της δημιουργίας φθηνού, υπάκουου και πειθαρχημένου εργατικού δυναμικού, καθώς επίσης νέων επενδυτικών ευκαιριών, παράλληλα με τον περιορισμό του ανταγωνισμού της μεσαίας τάξης.

Για να μπορέσει να επιτύχει τον πρώτο παράπλευρο στόχο του, «παράγει» μία όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ανεργία – ενώ, όσον αφορά το δεύτερο σκέλος, προωθεί έντονα τις ιδιωτικοποιήσεις. Το τρίτο σκέλος επιτυγχάνεται κυρίως με την υπερβολική αύξηση της φορολογίας η οποία, σε συνδυασμό με την ύφεση που προκαλείται, οδηγεί στη χρεοκοπία χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις – επίσης, στον «αφανισμό» της αστικής τάξης, η οποία αποτελεί το βασικό στήριγμα της δημοκρατίας. 

Ο δεύτερος παράπλευρος στόχος του ΔΝΤ είναι η ενδυνάμωση ορισμένων «χωρών-ελίτ», οι οποίες «εκτρέφονται» από τις ασθενέστερες, με πολλούς και διάφορους τρόπους (εξαγορά παραγωγικών επιχειρήσεων στις «ελλειμματικές», δημιουργία οικονομικών ζωνών ειδικού σκοπού κλπ.). Σκοπός είναι η εγκατάσταση συστημάτων ελέγχου, έτσι ώστε οι Η.Π.Α., ο εργοδότης του, να μπορεί να επιβάλλει τις πάσης φύσεως επιθυμίες του.

Ιδανικότερη «χώρα-φύλακας» στην Ευρώπη είναι ασφαλώς η «αστυνομική», πειθαρχική και αποκρατικοποιημένη πλέον Γερμανία – η οποία είχε «χρησιμοποιηθεί» ανάλογα, για τον έλεγχο της Ρωσίας, κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου.

Ο τρίτος και τελευταίος στόχος του ΔΝΤ είναι η διαχρονική λεηλασία του πλούτου, καθώς επίσης των πλουτοπαραγωγικών πηγών, εκ μέρους της παγκόσμιας ελίτ – εύκολα και χωρίς ιδιαίτερο κόπο, με τη βοήθεια του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Για να το επιτύχει, οφείλει να «κατακτήσει» το εκάστοτε ξένο χρηματοπιστωτικό σύστημα, επιτρέποντας στις «χώρες-αποικίες» του αποκλειστικά και μόνο την παραγωγική δραστηριοποίηση τους – τη «βρώμικη δουλειά» (βιομηχανία, εμπόριο, λοιπές υπηρεσίες). Εδώ κατατάσσεται και ο σιωπηλός πόλεμος που διεξάγεται σήμερα, με «πεδίο μάχης» την ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος της πατρίδας μας.      

Ανάλυση

Η εισβολή του ΔΝΤ στην Τουρκία πραγματοποιήθηκε το 2001 – όπως έχουμε περιγράψει αναλυτικά στο κείμενο μας «Η λεηλασία της Τουρκίας». Η γειτονική χώρα άντεξε μόλις δύο μήνες μετά το ξέσπασμα της κρίσης – υπογράφοντας ένα εξευτελιστικό μνημόνιο υποτέλειας, μέσω του οποίου οδηγήθηκε στην εξαθλίωση και στον εξευτελισμό των πολιτών της, παράλληλα με την εκποίηση του συνόλου σχεδόν της δημόσιας περιουσίας της.

Ίσως οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ ότι, η πατρίδα μας έχει αποδειχθεί πολύ πιο ανθεκτική από την Τουρκία – αφού συνεχίζει να αντιστέκεται, παρά το ότι έχουν περάσει ήδη τρία χρόνια από την εισβολή των «μπράβων» των τοκογλύφων. Ελπίζουμε δε να κερδίσει στο τέλος τον πόλεμο, επειδή θα ήταν άδικο να αποδειχθούν άσκοπες οι θυσίες των Ελλήνων, των Κυπρίων, των Ιρλανδών, των Πορτογάλων και όλων των υπολοίπων, οι οποίοι έχουν «πέσει» στα διάφορα πεδία των μαχών.

Εννοούμε φυσικά τους εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους, εκείνους που υποφέρουν λόγω της μείωσης των μισθών και συντάξεων, όσους αναγκάσθηκαν να εκπατρισθούν, αυτούς που δυστυχώς αυτοκτόνησαν, τους ιδιοκτήτες των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έκλεισαν, τους πεινασμένους, τους αρρώστους  και όλους τους υπόλοιπους – αφού αυτά είναι τα θύματα των σημερινών οικονομικών πολέμων.

Επιστρέφοντας στην Τουρκία, η παρούσα κυβέρνηση της αφενός μεν «εκποίησε» τη δημόσια περιουσία της στις πολυεθνικές, αφετέρου διεύρυνε την εξαθλίωση των πολιτών της – η οποία συνεχίζεται ακόμη και σήμερα, παρά τα (κάποτε) υψηλά ποσοστά ανάπτυξης της οικονομίας της.

Ως συνήθως, το ΔΝΤ φροντίζει έτσι ώστε οι πολύ πλούσιοι να γίνονται πλουσιότεροι, η μεσαία εισοδηματική τάξη να καταρρέει, ενώ οι φτωχοί φτωχότεροι – γεγονός που έχει αποδειχθεί στη Βραζιλία, στην Αργεντινή και όπου αλλού δραστηριοποιήθηκε, ενώ αποτελεί έναν από τους παράπλευρους στόχους του.

Προσέχει δε πλέον, με ξεκίνημα την εισβολή του στην Τουρκία, να αφήνει αρκετά κενά, «ιούς» καλύτερα στις χώρες που «επιδιορθώνει», έτσι ώστε να χρειαστούν ξανά τις «υπηρεσίες» του – κάτι που δεν φρόντισε όσο έπρεπε στο παρελθόν, κινδυνεύοντας σχεδόν να χρεοκοπήσει. Ειδικά όσον αφορά τη γειτονική χώρα και χωρίς καμία απολύτως εχθρική διάθεση, παρά τις συνεχείς «φραστικές» ή άλλες επιθέσεις της, τα εξής:  

Η ΕΞΑΘΛΙΩΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ

Τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα ανήκουν στην καθημερινότητα της Τουρκίας, η οποία κατέχει πανευρωπαϊκά την πρώτη θέση, ευρισκόμενη στην τρίτη θέση παγκοσμίως, σύμφωνα με τη διεθνή οργάνωση εργασίας ILO – ένα πραγματικά θλιβερό ρεκόρ. Όπως λέγεται, η σημερινή κυβέρνηση της δεν ενδιαφέρεται σχεδόν καθόλου για το θέμα – ενώ τα εργατικά συνδικάτα, αποδυναμωμένα εντελώς από τις μεθόδους που εφάρμοσε το ΔΝΤ, είναι αδύνατον να αντισταθούν.

Αναλυτικότερα, οι εικόνες των πεθαμένων εργατών καλύπτουν την επιφάνεια ενός γνωστού πεζόδρομου της Κωνσταντινούπολης – ανθρώπων που όλοι βρήκαν το θάνατο στις θέσεις εργασίας τους: στα ναυπηγεία, στα ορυχεία και στις οικοδομές. Επίσης, στα γυρίσματα κινηματογραφικών ταινιών, οι οποίες σχεδόν δωρίζονται στις χώρες του εξωτερικού – εν μέρει για προπαγάνδα, με την έννοια της «πολιτισμικής εισβολής», κυρίως όμως για να ικανοποιήσουν την «επιδειξιμανία», τη «μεγαλομανία» και τη ματαιοδοξία της κυβέρνησης. 

Μία φορά κάθε μήνα, διαδηλώνουν οι συγγενείς των πεθαμένων εργατών εναντίον της «συλλογικής λήθης» – όπως οι ίδιοι αποκαλούν τη συμπεριφορά τόσο της κοινωνίας, όσο και των «ιθυνόντων», απέναντι σε αυτούς που έχασαν τη ζωή τους στο βωμό της άκρατης «καπιταλιστικής υστερίας», την οποία έχει «εμφυτεύσει» το ΔΝΤ στη χώρα.

Όλοι όσοι διαδηλώνουν πιστεύουν ακράδαντα ότι, δεν πρόκειται για εργατικά ατυχήματα, αλλά για φόνους – για ανθρώπους δηλαδή που δολοφονήθηκαν από εκείνους που έχουν αναγάγει τον «πλουτισμό» (μέσω της, μέχρι θανάτου κυριολεκτικά, εκμετάλλευσης των εργαζομένων), σε επιστήμη.   

Σε πάρα πολλές επιχειρήσεις δεν υπάρχουν καθόλου μέτρα ασφαλείας, ενώ κανένας δεν ενδιαφέρεται για την έλλειψη τους – ούτε καν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, πόσο μάλλον οι εταιρείες, οι οποίες τις θεωρούν περιττό κόστος και ανταγωνιστικό μειονέκτημα.

Η αιτία είναι το ότι, επειδή τα εργατικά ατυχήματα αποτελούν ένα πολύ συχνό φαινόμενο, αφού καθημερινά πεθαίνουν πέντε άνθρωποι, σύμφωνα με τις επίσημες στατιστικές της δημόσιας υπηρεσίας κοινωνικής ασφάλειας, έχουν πάψει πλέον να προκαλούν την προσοχή της κοινωνίας. Φυσικά ο πραγματικός αριθμός τους είναι κατά πολύ υψηλότερος – εάν κρίνει κανείς από το εξαιρετικά αυξημένο ποσοστό «μαύρης», αδήλωτης και φθηνής εργασίας δηλαδή, στην Τουρκία.

Σύμφωνα τώρα με τους Τούρκους Πολίτες, "Οι επιχειρήσεις στοχεύουν στο μεγαλύτερο δυνατόν κέρδος, σε όσο πιο μικρό χρονικό διάστημα γίνεται – ενώ η ανθρώπινη ζωή στην Τουρκία δεν έχει καμία απολύτως αξία" – όπως συμβαίνει δυστυχώς και σε αρκετές άλλες υποανάπτυκτες χώρες, τις οποίες επιλέγουν οι δήθεν ανεπτυγμένοι Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί, για να παράγουν φθηνά τα προϊόντα τους.

Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

Το «επιχειρησιακό σύστημα» που υπερισχύει σήμερα στην Τουρκία, είναι η ανάθεση έργου σε υπεργολάβους. Ειδικότερα, οι μεγάλες επιχειρήσεις, τόσο οι ιδιωτικές, όσο και οι εναπομείναντες δημόσιες, αναθέτουν τα έργα ή τις παραγγελίες τους σε μικρότερες, πολύ πιο «ανταγωνιστικές» εταιρείες – φθηνές, επειδή απασχολούν ανειδίκευτους μετανάστες (κατοίκους άλλων περιοχών), με εξαιρετικά χαμηλά ημερομίσθια και ανασφάλιστους (όπως λέγεται, σχεδόν τα εννέα στα δέκα εργατικά ατυχήματα συμβαίνουν στη συγκεκριμένη «σκιώδη» αγορά εργασίας).

Εάν τυχόν συμβεί οτιδήποτε παράνομο στην κατασκευή έργων ή στην παραγωγή προϊόντων, καταδικάζονται από τα αρμόδια δικαστήρια οι υπεργολάβοι – σχεδόν ποτέ οι μεγάλες εταιρείες ανάθεσης έργου. Επειδή δε πρόκειται συνήθως για δικαστικές διαδικασίες, οι οποίες διαρκούν πολλά χρόνια, οι περισσότεροι υπεργολάβοι, εάν τύχει να κατηγορηθούν, εξαφανίζονται – έτσι ώστε να αποφύγουν την ποινή.

Τα παραπάνω δεν συμβαίνουν μόνο στις τούρκικες εταιρείες, αλλά και στις ξένες, οι οποίες κυριαρχούν στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας  –  γεγονός που αποδεικνύεται από το εργατικό ατύχημα που συνέβη σε ένα εμπορικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης (Marmara Park), το οποίο κατασκευάσθηκε με εντολή γερμανικής εταιρείας.

Ειδικότερα έντεκα εργαζόμενοι, οι οποίοι είχαν οδηγηθεί για να κοιμηθούν σε νάιλον σκηνές, κατά τη διάρκεια μίας εξαιρετικά κρύας νύχτας, κάηκαν μετά από πυρκαγιά που ξέσπασε λόγω ηλεκτρικού βραχυκυκλώματος. Τα θύματα όμως, η αμοιβή των οποίων ήταν περί τα 2 € την ώρα, είχαν προσληφθεί από κάποιον υπεργολάβο – εναντίον του οποίου ασκήθηκαν ποινικές διώξεις, χωρίς καθόλου να κατηγορηθεί ο γερμανός εντολέας.

Βέβαια, σύμφωνα με τη νέα εργατική νομοθεσία (Ιανουάριος 2013), η οποία προσαρμόστηκε στα ευρωπαϊκά πρότυπα, εάν κάποιος εργαζόμενος θεωρήσει επικίνδυνη την εργασία που του ανατίθεται, μπορεί να αρνηθεί να την εκτελέσει – όπως ισχύει και στην Ευρώπη. Όμως, η ανεργία στην Τουρκία διατηρείται σκόπιμα σε πολύ υψηλά επίπεδα – οπότε οι εργαζόμενοι φοβούνται ότι θα χάσουν τη δουλειά τους, εάν διαμαρτυρηθούν.

Επομένως, η νομοθεσία είναι ουσιαστικά «δώρο άδωρο» – ιδιαίτερα επειδή τα εργατικά συνδικάτα επιτρέπεται να διαμαρτύρονται ή να διαδηλώνουν, μόνο σε ειδικές περιπτώσεις. Εκτός αυτού, εάν αποκαλυφθεί πως ορισμένοι εργαζόμενοι ανήκουν σε κάποιο συνδικάτο, απολύονται μαζικά – εάν δε προσπαθήσουν να διαμαρτυρηθούν για την απόλυση τους, συλλαμβάνονται και κακοποιούνται από την αστυνομία.

Η κυβέρνηση τώρα της Τουρκίας προσπαθεί απεγνωσμένα να προσελκύσει επενδυτές από ολόκληρο τον πλανήτη, με το εξής «σλόγκαν»: "Διευρυμένος χρόνος εργασίας, φθηνό εργατικό κόστος, το χαμηλότερο ποσοστό ασθένειας στην Ευρώπη και το μεγαλύτερο ωράριο – με 52,9 ώρες εργασίας την εβδομάδα", χωρίς να αναφέρει φυσικά πως τα συγκεκριμένα «ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα» έχουν κοστίσει στη χώρα της πάνω από 10.000 θανάτους εργαζομένων τα τελευταία χρόνια.         

Ολοκληρώνοντας, όπως εύλογα υποθέτουν οι περισσότεροι, το συγκεκριμένο σύστημα έχει «εγκατασταθεί» με τις (έμμεσες φυσικά) οδηγίες του ΔΝΤ – έτσι ώστε να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της τουρκικής οικονομίας, οπότε να εξοφλούνται τόσο τα χρέη, όσο και οι τόκοι των δανείων της.

Φυσικά, στη όλη διαδικασία έχουν βοηθήσει τα μέγιστα ορισμένα τουρκικά ΜΜΕ (ελίτ!), τα οποία «χειραγώγησαν» την κοινή γνώμη, με τη βοήθεια μίας προπαγάνδας υπέρ των εισβολέων (δεν υπάρχει εναλλακτική λύση κλπ.) – αντίστοιχης με αυτήν κάποιων δικών μας ΜΜΕ, στην Ελλάδα του σήμερα.  

Κάποια από τα κέρδη τώρα, τα οποία προέρχονται από το νέο «σύστημα», οδηγούνται στην τοπική ελίτ, κάποια άλλα στην ευρωπαϊκή, ενώ η μερίδα του λέοντος εισπράττεται από το αχόρταγο χρηματοπιστωτικό θηρίο – έδρα του οποίου είναι (ακόμη) οι Η.Π.Α.  

Η ΑΠΕΙΛΗ ΔΙΔΥΜΗΣ ΕΚΡΗΞΗΣ

Όπως συνέβη και στην Αργεντινή, μετά τη χρεοκοπία και την ύφεση, η οποία είχε σαν αποτέλεσμα την κατάρρευση του ΑΕΠ της, η οικονομία της Τουρκίας άρχισε να αυξάνεται με έντονους ρυθμούς – αφού προηγήθηκε η «θεραπεία», στην οποία υποβλήθηκε από το ΔΝΤ. Πρόκειται ουσιαστικά για κάτι ανάλογο, με αυτό που παρατηρείται μετά από έναν συμβατικό πόλεμο – όπου, επειδή η χώρα έχει «ισοπεδωθεί» από τους βομβαρδισμούς, η ανάπτυξη είναι εξασφαλισμένη.  

 

Δυστυχώς όμως, στο μεγαλύτερο μέρος της (30%), η ανάπτυξη στηρίχθηκε στις κατασκευές – με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί μία τεράστια υπερβολή ακινήτων (φούσκα), η οποία από στιγμή σε στιγμή θα εκραγεί, με έναν εξαιρετικά εκκωφαντικό θόρυβο.

Φυσικά, όπως συνήθως συμβαίνει, μία τέτοια κρίση συνοδεύεται από μία ανάλογη κρίση του τραπεζικού συστήματος, λόγω επισφαλειών – αφού από αυτό «πηγάζουν» τα στεγαστικά και λοιπά δάνεια. Επομένως, η Τουρκία απειλείται από μία δίδυμη έκρηξη, με πολύ επικίνδυνα επακόλουθα για την οικονομία της.

Το χρηματιστήριο της (ISE 100), αντίστοιχα επίσης με την Αργεντινή, κατάφερε να φτάσει στις 82.000 περίπου μονάδες σήμερα – από 10.500 το 2004 (τρία χρόνια μετά την εισβολή του ΔΝΤ), επιτυγχάνοντας μία πολύ αξιόλογη πρόοδο. Φυσικά αυτοί που κέρδισαν από τη ραγδαία άνοδο δεν ήταν οι εργαζόμενοι ή, έστω, οι μεσοαστοί – αλλά η τοπική ελίτ και, κυρίως, οι ξένοι οικονομικοί κατακτητές.

Το γεγονός αυτό τεκμηριώνεται από το ότι, στις εισροές ξένων κεφαλαίων κυριαρχούν οι βραχυπρόθεσμες τοποθετήσεις χαρτοφυλακίου – οι οποίες, το 2012, ήταν 40 δις $, έναντι μόλις 8 δις $ των άμεσων ξένων επενδύσεων. Όπως είναι γνωστό δε, οι περισσότερες χώρες, ακόμη και οι απολύτως υγιείς, καταστρέφονται από τη μαζική φυγή των ξένων κεφαλαίων – η οποία συνήθως συμβαίνει όταν για κάποιο λόγο, ο οποίος δεν αφορά πάντοτε την τοπική οικονομία,  τρομοκρατούνται (αγελαία συμπεριφορά).         

Σε κάθε περίπτωση όμως όταν οι μισθοί, όπως και όλα τα υπόλοιπα κόστη, συμπιέζονται σε τόσο μεγάλο βαθμό από τα μνημόνια του ΔΝΤ, η κερδοφορία εκείνων των τοπικών επιχειρήσεων που επιβιώνουν αυξάνεται γεωμετρικά – όπως επίσης των ξένων πολυεθνικών, οι οποίες συνήθως αγοράζουν πάμφθηνα και εκκαθαρισμένα από υποχρεώσεις τα «φιλέτα» της εκάστοτε χώρας, στην οποία εισβάλουν οι μπράβοι τους.

Επομένως, η αύξηση των χρηματιστηριακών δεικτών είναι υγιής – έως ότου φυσικά επιστρέψουν οι γνωστές συνθήκες χρεοκοπίας, αφού ο «ιός της πτώχευσης» είναι τοποθετημένος βαθειά μέσα στο αδύναμο κορμί της τουρκικής οικονομίας (όπως διαπιστώνεται τώρα στην Αργεντινή).     

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ

Ο ρυθμός ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας μειώθηκε απότομα το 2012, κατά 6,6% σε σχέση με το προηγούμενο έτος – οπότε διαμορφώθηκε στο 2,2% (από 8,8% το 2011, στη δεύτερη θέση παγκοσμίως μετά την Κίνα, η ανάπτυξη της οποίας ήταν 9,4%). Το μέγεθος αυτό είναι εξαιρετικά άσχημο για μία αναπτυσσόμενη χώρα, με νεαρό πληθυσμό – ενώ οφείλεται, σύμφωνα με τη τουρκική στατιστική υπηρεσία (TUIK), στον περιορισμό της εσωτερικής ζήτησης (μειώθηκε στο 0,7%, έναντι αύξησης 7,7% το 2011), σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή κρίση χρέους.

Η αντιστροφή της τάσης, η οποία ίσως οδηγήσει στην προβλεπόμενη έκρηξη της φούσκας των ακινήτων, δεν φαίνεται να είναι σύντομα εφικτή. Ο λόγος είναι η υπερχρέωση των τουρκικών νοικοκυριών, σαν αποτέλεσμα του υπερδανεισμού των τελευταίων χρόνων. Πρόκειται ουσιαστικά για την γνωστή μας «παγίδα του χρέους», στην οποία οδηγήθηκαν πολλοί καταναλωτές – μέσω της «γενναιόδωρης» παροχής δανείων μηδενικού επιτοκίου, των περιορισμένων απαιτήσεων για εγγυήσεις, καθώς επίσης διαφόρων άλλων «τραπεζικών τεχνασμάτων».  

 

Όπως υπολογίζεται, περί τα 2.000.000 νεαροί Τούρκοι απειλούνται με κατασχέσεις – ενώ οι ρυθμοί ανάπτυξης των τελευταίων χρόνων βασίσθηκαν εμφανώς στη συγκεκριμένη «χαλαρή» πιστωτική πολιτική, η οποία ακολουθήθηκε από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας.

Κατά την άποψη δε πολλών, αν και η κεντρική τράπεζα της χώρας προσπάθησε να εμποδίσει τη δημιουργία υπερβολών (φούσκες), δεν φαίνεται να τα κατάφερε. Ο Πίνακας Ι που ακολουθεί μας δίνει μία εικόνα των μεγεθών της Τουρκίας:

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Μεγέθη της τουρκικής οικονομίας (προβλέψεις 2012), ΑΕΠ σε δις $

Δείκτης

2012

Δείκτης

2012 (σε δις $)

 

 

 

 

ΑΕΠ

783,10

Έλλειμμα τρεχουσών συν.

-59,74

ΑΕΠ κατά κεφαλή

15.000

Εξαγωγές

154,20

Γεωργία

8,9%

Εισαγωγές

225,60

Βιομηχανία

28,1%

Εμπορικό έλλειμμα

-71,40

Υπηρεσίες

63,0%

Συναλλαγματικές ρεζέρβες

93,38

Εργαζόμενοι

εκ. 27,11

Εξωτερικό χρέος

331,40

Ανεργία

9%

Πληθωρισμός

9,1%

Έλλειμμα προϋπολογισμού

*2,60%

Βασικό επιτόκιο (2011)

5,25%

Δημόσιο χρέος / ΑΕΠ

40,40%

Πληθυσμός

80,69 εκ.

* Μάλλον διαμορφώθηκε στο 5,6% εάν τελικά επιβεβαιωθούν οι πληροφορίες μας – ήτοι στα 44 δις $. Εν τούτοις, η πιστοληπτική ικανότητα της Τουρκίας αναθεωρήθηκε πρόσφατα προς τα πάνω – αν και δύσκολα ξεχνάει κανείς την 3Α αξιολόγηση της Lehman Brothers, λίγο πριν τη χρεοκοπία της.    

Πηγή: CIA Factbook. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Σε σχέση με τον Πίνακα Ι, όπως συνήθως παρατηρείται στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, το εργατικό δυναμικό είναι χαμηλότερο, όσον αφορά το ποσοστό του επί του συνολικού πληθυσμού, συγκριτικά με τις ανεπτυγμένες (στη Βραζιλία μόλις 20 εκ., έναντι 190 εκ. πληθυσμού!).

Για παράδειγμα, ο συνολικός πληθυσμός της Ελλάδας, από την ίδια πηγή (CIA), είναι 10,77 εκ. – έναντι 4,95 εκ. εργαζομένων (το 46,0%). Στην Τουρκία όμως είναι 80,69 εκ. έναντι 27,11 εκ. εργαζομένων – ήτοι το 33,6% του συνόλου. Εάν είχαμε την ίδια σχέση, τότε οι εργαζόμενοι στην Τουρκία θα έπρεπε να είναι 37,11 εκ. και όχι 27,11 – οπότε, σε τελική ανάλυση, η Τουρκία έχει πολύ λιγότερες θέσεις εργασίας, από αυτές που διαθέτει η Ελλάδα, ως ποσοστό επί του εκάστοτε πληθυσμού (νεαρότερος πληθυσμός κλπ.).

Περαιτέρω, το δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ δεν είναι τόσο χαμηλό, όσο φαίνεται – αφού αφορά μία αναπτυσσόμενη οικονομία, με ελάχιστες υποδομές. Για παράδειγμα, το δημόσιο χρέος της Βουλγαρίας είναι στο 17,9% του ΑΕΠ της – αρκετά πιο χαμηλό δηλαδή, χωρίς όμως να μπορεί να ξεφύγει από την κρίση (οι αυτοκτονίες που σημειώνονται στη χώρα έχουν δυστυχώς ξεπεράσει κάθε προηγούμενο).   

Εκτός αυτού, η Τουρκία έχει πλέον πολύ λιγότερη δημόσια περιουσία – η οποία ουσιαστικά λεηλατήθηκε από τους διεθνείς τοκογλύφους, χωρίς να μειωθεί το δημόσιο χρέος της (σε απόλυτα βέβαια μεγέθη). Αντίθετα, από περίπου 185 δις $ το 2005 (πριν τις αποκρατικοποιήσεις), αναρριχήθηκε σε πάνω από 300 δις $ – παρά το ότι μειώθηκε ελαφρά (παραπλανητικά), ως ποσοστό επί του ΑΕΠ.  

Συνεχίζοντας, όλα αυτά τα μεγέθη έχουν σχέση με την ισοτιμία του νομίσματος. Εάν λοιπόν υποτιμηθεί η τουρκική λίρα, κάτι καθόλου απίθανο (έχει υποτιμηθεί πάνω από 100% σε σχέση με την ημερομηνία εισαγωγής της – στο 2,32 ως προς το δολάριο, από 1 προς 1), το δημόσιο χρέος, ως προς το ΑΕΠ, θα εκτοξευθεί στα ύψη – αφού θα μειωθεί το ΑΕΠ σε δολάρια, ενώ θα αυξηθεί το χρέος (σε $). Επίσης, θα επιδεινώνονταν πολλά από τα υπόλοιπα οικονομικά της μεγέθη – ιδίως δε ο εξωτερικός δανεισμός (331,4 δις $), ο οποίος ευρίσκεται ήδη σε επικίνδυνα υψηλά επίπεδα.

Από την άλλη πλευρά, εάν τυχόν υπάρξει πρόβλημα με τις τράπεζες της, όπως αναφέραμε παραπάνω, το δημόσιο θα αναγκασθεί να διασώσει τουλάχιστον ορισμένες από αυτές – με αποτέλεσμα να επιβαρυνθεί ανάλογα ο προϋπολογισμός της και στη συνέχεια το δημόσιο χρέος. Αρκεί να υπενθυμίσουμε ότι η Ιρλανδία, με αντίστοιχα σχεδόν προβλήματα, είχε δημόσιο χρέος της τάξης του 30% του ΑΕΠ της πριν από την κρίση, ενώ σήμερα, μετά τη διάσωση των τραπεζών της, έφτασε στο 120%, για να καταλάβουμε τους κινδύνους που ελλοχεύουν στη γείτονα χώρα. 

 

Όσον αφορά τώρα την «αχίλλειο πτέρνα» της Τουρκίας, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και το εμπορικό έλλειμμα τα οποία, σε συνδυασμό με τα ελλείμματα του προϋπολογισμού, δημιουργούν συνήθως εκρηκτικές καταστάσεις, θεωρούμε ότι αποτελούν μία μεγάλη πηγή ανησυχίας.

Πολύ περισσότερο επειδή η ονομαστική αύξηση των εξαγωγών κατά 13,1% το 2012 (κυρίως προς το Ιράκ και τη Β. Αφρική), η οποία περιόρισε κάπως το εμπορικό έλλειμμα, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις εξαγωγές χρυσού προς το Ιράν, ύψους 13,3 δις $ – οι οποίες είχαν στόχο την έντεχνη παράκαμψη διεθνών κυρώσεων. Χωρίς το χρυσό, η αύξηση τους ήταν μόλις 4,3% – ενώ μειώθηκαν σημαντικά οι εξαγωγές προς την Ευρώπη.     

Συνεχίζοντας, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, μιμούμενη ανόητα τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες του πλανήτη, παρά τα προβληματικά οικονομικά μεγέθη της χώρας της, χαλάρωσε ακόμη περισσότερο τη νομισματική πολιτική της – με αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί η πιστωτική επέκταση κατά 25% περίπου, έναντι 16,5% στα τέλη του 2012.

Η ενέργεια της αυτή, η οποία αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει στην υποτίμηση της λίρας, είναι εξαιρετικά επικίνδυνη – πόσο μάλλον όταν η Τουρκία είναι μία πολύ φτωχή χώρα, αφού οι συνολικές καταθέσεις των πολιτών της είναι της τάξης των 573 δις λιρών (περί τα 250 δις $), όταν στην Ελλάδα του κατά οκτώ φορές μικρότερου πληθυσμού ξεπερνούν (πριν «φυγαδευτεί» μεγάλο μέρος τους) τα 350 δις $.

Εάν δε σημειώσει κανείς ότι, το 0,04% των πολιτών της Τουρκίας κατέχει το 50% σχεδόν των συνολικών καταθέσεων, θα κατανοήσει που οδηγεί η συνταγή των παιδιών του Σικάγου, την οποία εφαρμόζει πιστά το ΔΝΤ – στο «άνοιγμα της ψαλίδας» μεταξύ πλούσιων και φτωχών, το οποίο επιδεινώνει τα μέγιστα την κοινωνική συνοχή.

Βέβαια, οι στόχοι που επιδιώκουν οι «σύνδικοι του διαβόλου», απαιτούν μία αρκετά μειωμένη κοινωνική συνοχή. Ακόμη περισσότερο, το χωρισμό μίας κοινωνίας σε αντίπαλα στρατόπεδα και τον κατακερματισμό της – το γνωστό μας «διαίρει και βασίλευε» δηλαδή, γεγονός που διαπιστώνουμε σήμερα και στην Ελλάδα, ελπίζοντας να το αποφύγουμε στο τέλος.               

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η Τουρκία θυμίζει σήμερα ένα εξοπλισμένο με γερμανικά κυρίως όπλα υπερωκεάνιο, με τη συντριπτική πλειοψηφία των επιβατών του στοιβαγμένη στα αμπάρια. Η πρώτη θέση, «εν ανυπαρξία μεσαίας», έχει συνωστισθεί στο πολυτελές κατάστρωμα – επιδιώκοντας να συλλέξει τα λάφυρα ενός διπλανού πλοίου, το οποίο «παραδέρνει στα κύματα», πλέοντας μεταξύ της Σκύλλας και της Χάρυβδης.

Την ίδια στιγμή, το πλήρωμα του υπερωκεανίου «χαζεύει» την όλη διαδικασία – χωρίς να αντιλαμβάνεται το τεράστιο παγόβουνο που διαφαίνεται ήδη στον ορίζοντα, επάνω στο οποίο οδηγείται με συνεχώς αυξανόμενη ταχύτητα. 

Φυσικά δεν ευχόμαστε σε καμία περίπτωση τη συντριβή του διπλανού μας πλοίου, όσο και αν μας ενοχλεί – ενώ είναι δυνατόν να αποφευχθεί, εάν «αφυπνισθεί» το πλήρωμα του αντιλαμβανόμενο ότι, όχι μόνο κινείται προς το μέρος του θανατηφόρου παγόβουνου, αλλά έχει στο πλάι του πολλά άλλα μικρότερα (Συρία, Κουρδιστάν κλπ.), εξίσου απειλητικά.

Ολοκληρώνοντας, όπως διαπιστώνεται από την κατάσταση της γειτονικής μας χώρας, καθώς επίσης πολλών άλλων κρατών στο παρελθόν (Βραζιλία, Αργεντινή κλπ.), η πολιτική που επιβάλλει το ΔΝΤ δημιουργεί «μανιοκαταθλιπτικές» οικονομίες – με τους στόχους που αναφέρθηκαν στην αρχή της ανάλυσης μας. Οφείλουμε λοιπόν να την αποφύγουμε με κάθε θυσία, επιλέγοντας την αντιμετώπιση των προβλημάτων της οικονομίας μας, με δικά μας αποκλειστικά μέσα – όσο και αν μας κοστίσει.

Στα πλαίσια αυτά, αφού προηγουμένως εκδιωχθεί η Τρόικα (πρώτη προτεραιότητα μας), θα πρέπει να είμαστε όλοι πρόθυμοι να συμβάλλουμε στην εξυγίανση της πατρίδας μας, με τα μέσα που ο καθένας μας μπορεί να διαθέσει – έχοντας τη βεβαιότητα ότι, μπορούμε και μόνοι μας να τα καταφέρουμε, αφού έχουμε τη μεγάλη τύχη να ζούμε σε μία πάμπλουτη, πολλαπλά προικισμένη χώρα, η οποία υποφέρει αποκλειστικά και μόνο από τα δικά μας λάθη και παραλείψεις.

Ο δρόμος αυτός δεν είναι φυσικά εύκολος, ούτε τόσο απλός, όσο ίσως νομίζουμε. Εν τούτοις, είναι απολύτως εφικτός, ανεξάρτητα από τις εξελίξεις στην υπόλοιπη Ευρωζώνη – τις οποίες οφείλουμε να περιμένουμε υπομονετικά, απασχολούμενοι με την επίλυση των δικών μας προβλημάτων, έτσι ώστε να είμαστε προετοιμασμένοι για ότι και αν συμβεί (μηδενισμός διδύμων ελλειμμάτων, αναβίωση της παραγωγική μας βάσης, ορθολογικό επιχειρηματικό πλαίσιο, αύξηση της παραγωγικότητας του δημοσίου τομέα κλπ.).

Ειδικά επειδή, εάν δεν καταπολεμηθούν άμεσα οι ευρωπαϊκές ασυμμετρίες (άρθρο μας), η Ευρωζώνη θα καταρρεύσει με έναν εκκωφαντικό θόρυβο – κάτι που εμείς τουλάχιστον ευχόμαστε να αποφευχθεί, αφού κάτι τέτοιο θα αποτελούσε μία πολύ μεγάλη «δοκιμασία» για ολόκληρο τον πλανήτη. Εν τούτοις, οφείλουμε να είμαστε προετοιμασμένοι, με πρώτη προτεραιότητα ίσως την επέκταση του «ζωτικού εμπορικού χώρου» μας στην Τουρκία, στα Βαλκάνια (στην κάποτε «ζώνη της δραχμής»), καθώς επίσης στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.  


* Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright), Αθήνα, 06. Απριλίου 2013, viliardos@kbanalysis.com. Ο κ. Βασίλης Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.


ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2857.aspx

Ριζοσπαστική Αριστερά: όχι άλλα κόλπα και υπεκφυγές!

Ριζοσπαστική Αριστερά: όχι άλλα κόλπα και υπεκφυγές!

 

Του Παναγιώτη Σωτήρη

 

Σήμερα δεν χρειαζόμαστε άλλο σεχταρισμό και αναδίπλωση σε λογική μικρόκοσμου. Ούτε, όμως, και «επικοινωνιακές τακτικές». Ή παίρνουμε τολμηρά την πρωτοβουλία για να οικοδομήσουμε το αναγκαίο αριστερό ριζοσπαστικό μέτωπο, ή συνεχίζουμε να παλινωδούμε σε έναν κυκεώνα εγκεφαλικών σχημάτων που δύσκολα θα συγκαλύπτουν ότι και εμείς γινόμαστε μέρος του προβλήματος. Ο καλύτερος οδηγός για να δούμε ποια είναι τα κρίσιμα πολιτικά ερωτήματα σήμερα είναι η ίδια η πραγματικότητα.

Οι τελευταίες εξελίξεις γύρω από την Κύπρο, η τρομαχτική συστημική βία της Ευρωζώνης που ξεδιπλώθηκε, αλλά και ο νέος γύρος εκβιασμών απέναντι στην ελληνική κυβέρνηση, δείχνουν πόσο απέχουν από την αλήθεια όλες οι απόψεις που λένε ότι «τα χειρότερα είναι πίσω». Στην πραγματικότητα, μόλις τώρα αρχίζουμε να βλέπουμε την πλήρη αλαζονεία της επιχείρησης πλήρους νεοφιλελεύθερης αναμόρφωσης των ευρωπαϊκών κοινωνιών στο όνομα της σταθερότητας της ΟΝΕ. Γι' αυτό το λόγο και τα ζητήματα αποκτούν σήμερα μια άτεγκτη και αναπόδραστη σαφήνεια για όποιον αναφέρεται στην Αριστερά.

Ζήτημα πρώτον: Μέσα στο ευρώ δεν υπάρχει καμιά ελπίδα σωτηρίας. Πλέον έχουν καταρρεύσει και οι τελευταίες αυταπάτες περί «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης» επειδή θα άλλαζαν οι «πολιτικοί συσχετισμοί» στην ΕΕ, καθώς κάτι τέτοιο είναι αδύνατο, μεσοπρόθεσμα στο ευρωπαϊκό κέντρο. Επιπλέον, φάνηκε ότι δεν υπάρχει η λογική «too big to fail», καθώς και η ΕΕ και το ΔΝΤ έχουν ήδη προετοιμαστεί ακόμη και για επιλεκτικές χρεοκοπίες χωρών του Νότου, όπως έδειξε και η πρόβα τζενεράλε στην Κύπρο. Τέλος, κανείς δεν μπορεί καν να ψελλίζει τη λέξη «επαναδιαπραγμάτευση» από στιβαρή θέση εντός ευρώ, όταν το μετέωρο ΟΧΙ της Κύπρου το ακολούθησε ακόμη πιο ταπεινωτική επίθεση. Ή μια χώρα και ένα κίνημα είναι αποφασισμένο να κάνει το βήμα της πλήρους ρήξης με το ευρώ και το «ευρωπαϊκό σχέδιο» ή θα υφίσταται τις συνέπειες.

Ζήτημα δεύτερον: Δεν χρειαζόμαστε μόνο νομισματική πολιτική. Όσο σημαντική και απόλυτα αναγκαία αφετηρία και εάν είναι η επιστροφή, εδώ και τώρα, σε εθνικό νόμισμα και η ανάκτηση δημοκρατικού ελέγχου στη νομισματική πολιτική, άλλο τόσο ισχύει ότι δεν αρκεί. Χωρίς πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης σε σοσιαλιστική κατεύθυνση, χωρίς μια άλλη αφήγηση για τις ρήξεις και τις ανατροπές που απαιτούνται, στην παραγωγή και την κατανάλωση, στη διοίκηση και το δημόσιο, στις αξίες και την ηθική της κοινωνίας, η τομή με την ευρωζώνη θα παραμένει ένα μετέωρο βήμα.

Ζήτημα τρίτον. Η εθνική ανεξαρτησία καθίσταται ζήτημα κλειδί. Όπως συμβαίνει με όλες τις εν δυνάμει επαναστατικές συγκυρίες, η διαλεκτική εθνικού και διεθνικού αποκτά ξεχωριστή επικαιρότητα. Σήμερα η Ελλάδα υποβαθμίζεται στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα, βρίσκεται – εάν δούμε και τις εξελίξεις στην Κύπρο – μέσα σε ένα κουβάρι ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, εσωτερικεύει πιέσεις και αντιφάσεις. Η ρήξη με όλα αυτά καθίσταται αναγκαία, συμπεριλαμβανομένης και της ρήξης με όλες τις εκδοχές του ατλαντισμού (ΝΑΤΟ κ.λπ.) σε πείσμα του όψιμου φιλοαμερικανισμού τμήματος της ηγετικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ. Ταυτόχρονα, και στο βαθμό που σήμερα δεν υπάρχουν εναλλακτικά κέντρα μέσα στο διεθνές σύστημα που να συνιστούν υλικές μορφές συμμαχίας, οι δρόμος δεν μπορεί παρά να είναι δρόμος κατά το δυνατόν αυτάρκειας, «στηρίγματος στις δικές μας δυνάμεις», ανασημασιοδότησης της εθνικής ανεξαρτησίας ως στρατηγικής αντίστασης, επιβίωσης και δημοκρατίας ενός νέου «ιστορικού μπλοκ» των υποτελών τάξεων. Η νικηφόρα ρήξη θα είναι ο δικός μας διεθνισμός.

Ζήτημα τέταρτο. Χωρίς αναμέτρηση με την εξουσία δεν μπορεί να υπάρξει σήμερα ανατροπή της μνημονιακής καταστροφής. Η λογική που λέει ότι η Αριστερά είναι «αντιπολίτευση» και εκβιάζει αστικές κυβερνήσεις, ανήκει στην προηγούμενη φάση της ταξικής πάλης στον τόπο μας. Οι αναλώσιμες και ανακυκλώσιμες «κυβερνήσεις» της μνημονιακής επιτροπείας δεν εκβιάζονται από το κίνημα, παρά μόνο από την Τρόικα. Χρειαζόμαστε κυβερνητική εξουσία που να εκπροσωπεί ένα αριστερό πρόγραμμα και κοινωνικές δυναμικές. Επομένως, αντί να ξορκίζουμε την «αριστερή κυβέρνηση» είναι πολύ προτιμότερο να στρωθούμε και να πούμε τι περιλαμβάνει. Να μιλήσουμε για το πρόγραμμα παραγωγικής ανασυγκρότησης σε σοσιαλιστική κατεύθυνση που πρέπει να έχει, πέραν της αναγκαίας ρήξης με ευρώ και ΕΕ, για τις μορφές λαϊκής αντιεξουσίας, αυτοοργάνωσης, αυτοδιαχείρισης που πρέπει να ξεδιπλωθούν, για τις αναγκαίες τομές με την ισχύουσα «νομιμότητα» της ιερότητας της ιδιοκτησίας και του «διευθυντικού δικαιώματος» και το «ευρωπαϊκό κεκτημένο», για το πώς πρέπει να είναι μια «Συντακτική διαδικασία» που να μη γίνεται σε καμιά περίπτωση διαχείριση του υπάρχοντος με όπλο το «ρεαλισμό» και τον «πραγματισμό».

Ζήτημα πέμπτο. Χρειαζόμαστε μια νέα αντίληψη του πολιτικού και κοινωνικού μετώπου. Δεν αρκεί απλώς η προσπάθεια «εκπροσώπησης» κοινωνικών δυναμικών όπως δοκιμάζουν να κάνουν σήμερα όλες οι δυνάμεις της Αριστεράς, προφανώς με διαφορετικές γραμμές και άνισα αποτελέσματα. Δεν μπορεί να υπάρξει μετασχηματισμός όσο στην πραγματικότητας οι μορφές σκέψεις, η κουλτούρα συζήτησης και πρακτικής, το στελεχιακό δυναμικό – σε όλες τις εκφάνσεις της σημερινής «υπαρκτής Αριστεράς» ανακυκλώνει όλες τις αντιφάσεις της Αριστεράς της ήττας και του στριμώγματος στη γωνία. Χρειαζόμαστε μια νέα διαλεκτική που να συνταιριάζει ισότιμα και αναγκαστικά αντιφατικά την ιστορικότητα, το βάθος και την επικαιρότητα της αντικαπιταλιστικής και σε τελική ανάλυση κομμουνιστικής αναφοράς με όλο τον πλούτο των εμπειριών, των πρακτικών, των μορφών οργάνωσης, των πειραμάτων (αυτοδιαχείρισης, δημοκρατίας, αλληλεγγύης) που έφερε το κίνημα. Που να παράγει γνώση, πρόγραμμα, προτάσεις, συλλογική ευφυΐα. Με νέες οργανωτικές πρακτικές, με αναβαθμισμένη κουλτούρα διαλόγου, με νέα κομματικότητα, μακριά από τη λογική του ψηφοφόρου, του αφισοκολλητή, του οπαδού. Ένα μέτωπο ταυτόχρονα ενωτικό και διάχυτο, συγκροτημένο και «δικτυακό», πειθαρχημένο και ανυπάκουο. Ικανό να διεκδικήσει την κυβερνητική εξουσία, αλλά και να οικοδομήσει τους θεσμούς «αντι-εξουσίας», ξεκινώντας από την οικοδόμηση της «παράλληλης κοινωνίας» του αγώνα, της αλληλεγγύης, της αυτοοργάνωσης.

Ζήτημα έκτο.  Ένα τέτοιο μέτωπο δεν μπορεί να φτιαχτεί με παρθενογένεση, ούτε όμως και με χρησιμοποιημένα υλικά. Ούτε μπορούμε να φαντασιωνόμαστε ότι τα επιτελεία της Αριστεράς θα «δουν το φως το αληθινό» και θα μεταστραφούν.

Χρειάζονται τομές, ρήξεις, μετατοπίσεις, συνολικά η διαλεκτική της ηγεμονίας. Σήμερα αυτός ο άλλος δρόμος για την Αριστερά και ένα νικηφόρο μέτωπο ανατροπής πρέπει να πάρει υλική μορφή και δυναμική. Αναγκαστικά σε ρήξη με τις ηγετικές γραμμές σε ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ, αλλά σε ανοιχτή επικοινωνία με τις αναζητήσεις στο εσωτερικό τους. Η πρόταση του Αριστερού Ριζοσπαστικού Μετώπου, της συνάντησης, ισότιμα, ανοιχτόκαρδα, συντροφικά και μαχητικά, των δυνάμεων, των συλλογικοτήτων, των παρεών, των αγωνιστών που θέλουν πρόγραμμα ανασυγκρότησης και μετασχηματισμού σε ρήξη με το ευρώ και την ΕΕ και διεκδίκηση της κυβερνητικής εξουσίας με όρους μετασχηματισμού και ανατροπής, είναι παραπάνω από ώριμη. Ένας τέτοιος «τρίτος πόλος» μέσα στην Αριστερά μπορεί άμεσα να εκπροσωπήσει αναζητήσεις και αγωνίες πολλών αγωνιστών, να έχει στραμμένα βλέμματα και αυτιά προς το μέρος του πολλών ανθρώπων που σε αυτή τη φάση επιμένουν στο ΣΥΡΙΖΑ ή το ΚΚΕ, να μετατοπίζει τη συζήτηση μέσα στην κοινωνία, ιδίως από τη στιγμή που η ανάγκη ρήξης με το ευρώ και την ΕΕ κερδίσει σε απήχηση. Πάνω από όλα ένας τέτοιος πόλος, που πρέπει από τώρα να κινείται και να φέρεται όχι ως «αριστερή αντιπολίτευση» αλλά ως η Αριστερά που δικαιώνει την ιστορία και τις προσδοκίες της κοινωνίας, έχει τη δυνατότητα, μέσα στην αναπόφευκτη όξυνση των αντιφάσεων της συγκυρίας και την επιδείνωση της κρίσης, να παίξει καταλυτικό ρόλο, να αλλάξει το τοπίο στο κίνημα και την Αριστερά.

Ζήτημα έβδομο. Τίποτα από τα παραπάνω δεν θα προχωρήσει, εάν επιμένουμε να περπατάμε μονοπάτια ήδη περπατημένα. Γιατί το τοπίο είναι καινούργιο και μόνο προς τα πίσω έχει δρόμους ήδη περπατημένους. Και αυτό σήμερα επιβάλλει μια διπλή οριοθέτηση. Ούτε σεχταρισμός, αναδίπλωση, λογική μικρόκοσμου, ατολμία στις πρωτοβουλίες. Ούτε, όμως, και «επικοινωνιακές τακτικές» και υποκατάσταση της προγραμματικής συγκρότησης και της κοινωνικής γείωσης από «χαρισματικές προσωπικότητες» (ιδίως όταν δύσκολα μπορούν να πείσουν ότι εκπροσωπούν το νέο…) και απλή διασπορά συνθημάτων, ακόμη και εάν αυτά είναι σωστά. Χρειάζεται να σταματήσουμε, όλες και όλοι, να σπαταλάμε σκέψη, χρόνο, δυνάμεις, διαύλους επικοινωνίας με την κοινωνία σε γραμμές εγγενώς κοντόθωρες και ατελέσφορες. Αυτό που χρειάζεται είναι τόλμη, συντροφικότητα, σεμνότητα και σκληρή δουλειά, με εμπιστοσύνη στον ίδιο τον κόσμο του αγώνα.

Επομένως, δεν χρειαζόμαστε ούτε άλλα κόλπα ούτε και διαρκείς υπεκφυγές. Ποιο νόημα έχει σήμερα να βλέπουμε την διαμόρφωση της Αριστεράς που οι καιροί απαιτούν με λογική «κινέζικων κουτιών» του τύπου «πρώτα ανασυγκροτούμε το κόμμα-οργάνωση, μετά το «στενό μέτωπο» της δικής μας ηγεμονίας, μετά το «πλατύ μέτωπο» της σωστής γραμμής, μετά το κίνημα»; Ποιο νόημα έχουν οι εξαγγελίες ίδρυσης «φορέων» ή «κομμάτων» όταν μιλάμε απλώς για τάσεις ή ρεύματα; Ποιο νόημα έχουν οι βυζαντινολογίες για το τι είναι «μέτωπο», τι είναι «μετωπική συμπόρευση», τι είναι «κοινή δράση»; Σήμερα τα πράγματα είναι απλά:  Ένας ευρύτερος πολιτικός χώρος που περιλαμβάνει την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, το ΜΑΑ, άλλες οργανώσεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς που αποδέχονται μια τέτοια κατεύθυνση, κόσμος μέσα στο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ που δεν «χωρά» στην κεντρική γραμμή, κόσμος που αποστασιοποιήθηκε από τη ραγδαία μετάλλαξη του ΕΠΑΜ, κόσμος του κινήματος που ουσιωδώς είναι πολιτικά ακάλυπτος, σήμερα κινείται στην ίδια κατεύθυνση, εμπνέεται από ανάλογες προγραμματικές αφετηρίες, δουλεύει μαζί μέσα στο κίνημα, αποτελεί εν δυνάμει την αφετηρία του αναγκαίου Αριστερού Ριζοσπαστικού Μετώπου (όπως και την αφετηρία του αναγκαίου μαζικού πεδίου για να αποκτήσει νόημα και μια σύγχρονη γραμμή επανίδρυσης της κομμουνιστικής αναφοράς). Ή παίρνουμε τολμηρά την πρωτοβουλία να το οικοδομήσουμε, ή συνεχίζουμε να παλινωδούμε σε έναν κυκεώνα εγκεφαλικών σχημάτων που δύσκολα θα συγκαλύπτουν ότι και εμείς γινόμαστε μέρος του προβλήματος.

Για την αυστηρότητα με την οποία η ιστορία κρίνει όσους δεν στέκονται στο ύψος των περιστάσεων, πήραμε μια πρόγευση στο γκρέμισμα της αυταρέσκειας στο διάστημα από τις εκλογές και μετά. Ας σταματήσουμε να γυρνάμε την πλάτη στις ευκαιρίες που ανοίγονται, ας πάψουμε να υπεκφεύγουμε μπροστά στις ευθύνες μας.

ΠΗΓΗ: Ημερομηνία καταχώρησης 06-04-2013, http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=4994

ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

ΜΗΔΕΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Ιστορικό τέλος ή ριζοσπαστική πολιτική διέξοδος;

 

Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη*

 

Η μισή θεραπεία μιας αρρώστιας οφείλεται στη σωστή διάγνωση. Η άλλη μισή οφείλεται στην ανασύσταση της προσωπικής υπαρξιακής ελευθερίας. Το 1887 ο Νίτσε είχε προβλέψει ότι οι επόμενοι δύο αιώνες θα είναι οι αιώνες της πλήρους απαξίωσης των πάντων, του απόλυτα αρνητικού μηδενισμού. Τι σημαίνει όμως μηδενισμός; Μηδενισμός υφίσταται όταν οι ύψιστες αξίες  της ανθρωπότητας απαξιώνουν τον εαυτό τους. Δεν υπάρχει το «γιατί», παρά μόνο λειτουργεί το ένστικτο της ατομικής επιβίωσης χωρίς κάποιο στόχο.

Με συμπληρωμένο τον έναν από τους δύο αιώνες, η προφητεία του επιβεβαιώνεται πλήρως. Ο τρόπος που εξασκείται η πολιτική και διαρθρώνεται η οικονομία, καθώς και το κίνητρο για την παραγωγή, μαρτυρούν το αληθές της πρόβλεψης. Κορύφωση της μηδενιστικής αντίληψης επήλθε το 1992, όταν ο νεοφιλελεύθερος διανοητής Φουκουγιάμα είχε γράψει ότι «η ιστορία τελείωσε».

Μέσα σ' αυτήν την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της πλανητικής απαξίωσης, η Ελλάδα, ως ένα μεταπρατικό μιμητικό κράτος, ενσωμάτωσε το «παράδειγμα» αυτό κακέκτυπα. Από το 1974 οι πολιτικές της ηγεσίες, μπολιασμένες με τη μηδενιστική ατομική νεοφιλελεύθερη βαρβαρότητα, δημιούργησαν ένα κράτος χωρίς καμιά αξιοκρατία. Οι ποιότητες εκδιώχθηκαν και οι μετριότητες επικράτησαν κάνοντας δόγμα τον αμοραλισμό, με όχημα την κατανάλωση ως τη μόνη αξία με οποιοδήποτε μέσο. Οι πελατειακές σχέσεις  εντάχθηκαν σε αυτό το σχήμα, με αποτέλεσμα η διαφθορά να θεωρείται ως ένα φυσιολογικό φαινόμενο. Με μέσο την εκπαίδευση οι ηγεσίες ποδηγέτησαν το λαό. Η γνώση παράχθηκε ως χρηστικό μέσο και όχι ως αυτοσκοπός αυτοβελτίωσης. Και γέμισε η Ελλάδα γνωστικούς καταρτισμένους αμόρφωτους.

Αυτή η μηδενιστική πνευματική παρακμιακή έκπτωση είναι η αιτία της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα. Η πολιτική διέξοδος από αυτή τη σκοτεινή εποχή θα προέλθει μόνο όταν συγκροτηθεί μια ριζοσπαστική αξιακή ταυτότητα, σε  μια συλλογική ομάδα ικανή να οδηγήσει τη χώρα στο μεταπαρακμιακό φωτεινό μονοπάτι. Ριζοσπαστισμός σημαίνει η ολοκληρωτική αλλαγή του ανθρώπου από τη ρίζα, η βαθύτερη πρωτογενής υπαρξιακή του αλλαγή. Αξιακή ταυτότητα είναι η απελευθέρωση της ηθικοποίησης των ηθών, νοηματοδοτώντας το βίο. Με βάση αυτούς τους ορισμούς, τα κριτήρια για τη μετάβαση στο μεταπαρακμιακό φωτεινό μονοπάτι προϋποθέτουν ένα νέο συνταγματικό πατριωτισμό κοινών αξιών, που θα εστιάζεται σε μια πραγματικά άμεση δημοκρατία. Αυτό μπορεί να πραγματοποιηθεί με την ολοκληρωτική αναμόρφωση του κράτους. Το σύστημα του κοινοτισμού είναι το πιο πρόσφορο για να αναδομηθεί η άμεση δημοκρατία. Για να υπάρξει άμεση δημοκρατία το κριτήριο είναι η αποκέντρωση σε όλα τα επίπεδα, από το πληθυσμιακό μέχρι το κομματικό. Τα δημοψηφίσματα για όλα τα μεγάλα θέματα αποτελούν προϋπόθεση της πραγματικής δημοκρατίας. Η δυνατότητα της ανακλητότητας των αιρετών συνιστά το βάθεμα της συμμετοχής. Η παραγωγική συγκρότηση στο κοινοτικό σύστημα λαμβάνει άλλα χαρακτηριστικά, σε ένα άλλο μοντέλο, μη καταναλωτικό. Όλα αυτά προϋποθέτουν μια αναγκαιότητα πολιτιστικής αναγέννησης με κέντρο την αναμόρφωση της εκπαίδευσης σε ανθρωπιστική κατεύθυνση, η οποία θα παράγει ανθρώπους έντιμους και καλλιεργημένους και θα δια-μορφώνει πνευματικά ολοκληρωμένες προσωπικότητες.

Ο  πολιτικός φορέας που θα αναλάβει να πραγματώσει αυτές τις αλλαγές  χρειάζεται να έχει ο ίδιος δημοκρατία στο εσωτερικό του, ώστε να αναδειχθούν τα πρόσωπα εκείνα που θα εμπνεύσουν τις ριζοσπαστικές και αξιακές καταστάσεις στον καθένα ξεχωριστά. Επομένως, προαπαιτείται μια εσωτερική επανάσταση του καθενός. Ο καθένας ξεχωριστά θα συγκροτήσει αμαζοποίητα ένα συλλογικό υποκείμενο, για μια πραγματικά ριζοσπαστική αλλαγή, έτσι ώστε να διαμορφωθεί ένα αυθόρμητα οργανωμένο πολιτικό ρεύμα. Για να οργανωθεί το πολιτικό ρεύμα διεξόδου χρειάζεται υπαρξιακή γνησιότητα προνομιακά εμπνευσμένων ανθρώπων, που με την παρουσία τους θα εμπνεύσουν το εν λόγω  πολιτικό ρεύμα. Η  πολιτική διέξοδος που μπορεί να υπάρξει, για να οδηγηθούμε σε ένα μεταπαρακμιακό φωτεινό μονοπάτι, απαιτεί προνομιακές ψυχές. Αυτή είναι η πραγματική επανάσταση. Υπάρχουν άραγε αυτοί οι άνθρωποι;  

* Ο  Τριαντάφυλλος Σερμέτης είναι Θεολόγος-Φιλόλογος, Πρόεδρος της Α΄ Ε.Λ.Μ.Ε Πέλλας

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ:

Στις επόμενες διαπραγματεύσεις, στη μία μεριά του τραπεζιού θα κάθεται το ΔΝΤ, υποστηρίζοντας τους δανειστές, ενώ στην άλλη η κυβέρνηση, η οποία δεν θα έχει κανέναν με το μέρος της: ούτε τον κυπριακό λαό, ούτε την Ευρώπη, ούτε τη Ρωσία – δυστυχώς

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

"Μετά τη μάχη της Κρήτης στο 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, έχουμε σήμερα τη μάχη της Κύπρου στον 3ο Παγκόσμιο – ενεργειακό και συναλλαγματικό αυτή τη φορά, οικονομικό γενικότερα. Πολύ φοβάμαι, ειδικά όσον αφορά τους απλούς Γερμανούς Πολίτες, οι οποίοι υπέφεραν περισσότερο από όλους μας στο παρελθόν ότι, ο πλανήτης δεν θα αντέξει ξανά ένα 4ο Ράιχ και μία πρωσική Γερμανία υποδουλώνοντας την για πάντα" (G. Rap). 

Άρθρο
Όπως φαίνεται μέχρι στιγμής, θα έχουμε μία «συλλογική συνθηκολόγηση» της Κύπρου – γεγονός που σημαίνει πως όταν το Κοινοβούλιο της ψήφισε υπερήφανα την αντίθεση του στη δήμευση των καταθέσεων, καθώς επίσης στην «εισβολή» της Τρόικας, δεν είχε σκεφθεί τα επόμενα βήματα.
Με δεδομένο τώρα το ότι επιβάλλεται η (δήθεν)  γερμανική θέση, σύμφωνα με την οποία δεν θα πρέπει να «φορολογηθούν» τα ποσά κάτω των 100.000 €, αυτό που απομένει είναι η «κατάσχεση» ενός μεγάλου μέρους των υπολοίπων καταθέσεων – οι οποίες, εάν υπολογίζονται σωστά στα 24 δις €, «απαιτούν» συντελεστή δήμευσης ίσο με το 25%, αφού η Κύπρος υποχρεούται να συνεισφέρει στο πακέτο «διάσωσης» της περί τα 5,8 δις €. Δημιουργούνται λοιπόν τρία «δεδικασμένα» για την «σοβιετικού τύπου» σημερινή Ευρωζώνη:
(α) Η «τιμωρία» των πλουσίων καταθετών, ειδικά των  «Ρώσων», μέσω ειδικής παρακράτησης των καταθέσεων τους – εάν βέβαια μπορούν να χαρακτηρισθούν πλούσιοι, όλοι όσοι έχουν αποταμιεύσει πάνω από 100.000 € (ενώ θα ενταθεί η παγκόσμια σύρραξη, λόγω της «επίθεσης» στις καταθέσεις της Ρωσίας). Εάν δε οι καταθέσεις άνω των 100.000 € δεσμευθούν, για ένα απεριόριστο διάστημα, θα έχουμε έναν ακόμη νεωτερισμό. (β) Ο έλεγχος της ελεύθερης διακίνησης των κεφαλαίων, αφού οι κυπριακές τράπεζες θα έχουν όριο αναλήψεων, όταν ανοίξουν τις «πόρτες» τους και
(γ) Το ξαφνικό, αυθαίρετο κλείσιμο τραπεζών για ένα μη ορισμένο χρονικό διάστημα, εάν το αποφασίσει η ηγεσία της Ευρωζώνης – η Γερμανία δηλαδή, με τη βοήθεια της
ΕΚΤ και της «εκβιαστικής» διακοπής παροχής ρευστότητας (αφού οι χώρες της Ευρωζώνης δεν έχουν ουσιαστικά δικές τους κεντρικές τράπεζες, νομισματική πολιτική κλπ.).
Επειδή δεν πρόκειται φυσικά εδώ για αποφάσεις της Κύπρου αλλά, αντίθετα, για αποφάσεις της Ευρωζώνης, έχουμε την άποψη ότι, τόσο οι μεγάλοι επενδυτές, όσο και οι μικροί καταθέτες, θα λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους στο μέλλον τα παραπάνω «δεδικασμένα» – αφενός μεν όσον αφορά τις επενδύσεις τους (μετοχές τραπεζών, ομόλογα κλπ.), αφετέρου την ασφάλεια των χρημάτων τους.
Στα πλαίσια αυτά, θεωρούμε πιθανή τη αποφυγή των ευρωπαϊκών τραπεζών εκ μέρους τους ή, τουλάχιστον, την αύξηση της «ευαισθησίας» τους στο μέλλον, σε ειδήσεις ή απλές διαδόσεις, οι οποίες θα αφορούν τράπεζες και κράτη – κάτι που σίγουρα θα προβληματίσει χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία κλπ.
Αυτό σημαίνει με τη σειρά του ότι, δεν μπορεί παρά να έχει αυξηθεί σημαντικά το ρίσκο πολλαπλών 
«τραπεζικών επιθέσεων» (bank run) σε πολλές χώρες της Ευρωζώνης – γεγονός που πολύ δύσκολα μπορούμε να γνωρίζουμε σε ποιες καταστάσεις θα μας οδηγήσει, με τις ηγεμονικές βλέψεις της πρωσικής Γερμανίας να αυξάνονται γεωμετρικά.
Επίσης συμπεραίνεται ότι, η 
πίστη στο ευρώ και στην Ευρωζώνη, μετά την άθλια συμπεριφορά της στην Κύπρο, έχει υποστεί σοβαρότατες «ρωγμές» – οι οποίες δεν «υπηρετούν» σίγουρα ούτε το κοινό νόμισμα, αλλά ούτε και την «ιδέα» μίας ενωμένης Ευρώπης των πολιτών της.
Από την άλλη πλευρά τώρα, παραμένει «αιωρούμενο» το ερώτημα, για ποιο λόγιο ακριβώς είναι υποχρεωμένη να δανεισθεί η Κύπρος 17 δις €, από τις χώρες της Ευρώπης – πόσο μάλλον όταν οι καταθέσεις των πολιτών της ανέρχονται στα 40 δις €, με τα οποία θα μπορούσε να οργανωθεί ένας εσωτερικός δανεισμός (εθνικά ομόλογα), χωρίς να υπάρχει ανάγκη προσφυγής της σε οποιονδήποτε μηχανισμό «διάσωσης» (όπως θα έπρεπε να είχε κάνει η Ελλάδα το 2009).
Περαιτέρω, εξ όσων τουλάχιστον έχουν ανακοινωθεί, τα 11 δις € περίπου θα διατεθούν για την ανακεφαλαιοποίηση του χρεοκοπημένου
τραπεζικού της συστήματος – αν και πολύ δύσκολα μπορεί να κατανοήσει κανείς πως είναι δυνατόν, πως τα κατάφερε δηλαδή να χρεοκοπήσει ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα, έστω υπερμεγέθες («όγκου» 152 δις €), όταν απέναντι του ευρίσκονται καταθέσεις 68 δις €.
Ανεξάρτητα από αυτό, καθώς επίσης από το ότι η Εκκλησία της Κύπρου έχει τοποθετήσει το σύνολο σχεδόν των περιουσιακών της στοιχείων σε μία τράπεζα (κατέχει το 29% της Ελληνικής), η συνολική αξία του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Κύπρου είναι σήμερα μόλις περί τα 500 εκ. € – έχει λοιπόν σχεδόν καταρρεύσει.
Χωρίς να κρίνουμε την αξία αυτή, η Κύπρος έχει αποφασίσει να διασώσει τις αξίας 500 εκ. € τράπεζες της, «δαπανώντας» 11 δις € από τα χρήματα των φορολογουμένων πολιτών της – δηλαδή, με ένα ποσόν που υπερβαίνει το εικοσαπλάσιο της «τιμής» τους (ενώ δεν γνωρίζουμε εάν είναι αρκετό), όταν τόσο το οικονομικό μοντέλο, όσο και τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της χρηματοπιστωτικής της «βιομηχανίας», έχουν πάψει πια να υπάρχουν (έχουν στην κυριολεξία πεθάνει).
«Για να προστατεύσει τις καταθέσεις των πολιτών της, ύψους περί τα 40 δις €», θα μπορούσε να απαντήσει κανείς. Όμως, αφενός μεν οι καταθέσεις αυτές, έως τα 100.000 €, είναι εγγυημένες από την Ευρώπη (ότι και αν σημαίνει αυτή η εγγύηση), αφετέρου θα χανόταν ένα μικρό μόνο μέρος τους, εάν επιλεγόταν η «διεκπεραίωση» των τραπεζών κατά το παράδειγμα της Ισλανδίας (καλές και κακές τράπεζες, όλες οι καταθέσεις στις καλές, κρατικοποίηση τους κοκ.).
Κατά την άποψη πολλών λοιπόν, πρόκειται για την απόλυτη ανοησία – πόσο μάλλον όταν η διάσωση αυτή, όπου ουσιαστικά απλά «κρατιέται ο ήδη πνιγμένος από τα μαλλιά, για να μη βυθιστεί στο νερό», θα εκτοξεύσει το δημόσιο χρέος της Κύπρου πάνω από το 140% του ΑΕΠ της, σε σχέση με το 80,9% του 2012 (πηγή: CIA).
Φυσικά θα είναι αναμφίβολα ένα μη βιώσιμο χρέος, το οποίο θα συνεχίσει να αυξάνεται, αφενός μεν από την προβλεπόμενη ύφεση, αφετέρου από πολλούς άλλους παράγοντες (ανεργία, κλείσιμο μικρομεσαίων επιχειρήσεων, εξαθλίωση κλπ.). Παράλληλα, θα «πρέπει» να εκποιηθούν οι κερδοφόρες, οι στρατηγικές και οι κοινωφελείς δημόσιες επιχειρήσεις της Κύπρου, θα καταλυθεί η εθνική της κυριαρχία, ενώ θα λεηλατηθεί ο υπόγειος πλούτος της – χωρίς όλα αυτά να ωφελήσουν ιδιαίτερα τους πολίτες της.
Ουσιαστικά λοιπόν, η κυβέρνηση της Κύπρου σχεδιάζει να διασώσει κάποιους καταθέτες των τραπεζών, θυσιάζοντας όλους τους υπόλοιπους πολίτες της, καθώς επίσης την ίδια τη χώρα – αφού δεν πρόκειται να αποφύγει τη χρεοκοπία, εκτός εάν διαγραφεί μεγάλο μέρος του δημοσίου χρέους της (γεγονός που φυσικά γνωρίζουν τόσο οι επενδυτές, όσο και οι διεθνείς δανειστές, οι οποίοι θα αποφεύγουν μελλοντικά τη χώρα όπως «ο διάβολος το λιβάνι»).
Ένα επόμενο ερώτημα είναι το ποιος μηχανισμός διάσωσης της Ευρωζώνης θα χρησιμοποιηθεί για την ανακεφαλαιοποίηση των κυπριακών τραπεζών – εάν υποθέσουμε ότι, η κυβέρνηση του νησιού θα επιλέξει τελικά αυτόν τον «τρόπο αυτοκτονίας», αργού θανάτου καλύτερα.
Η καλύτερη επιλογή για την Κύπρο είναι αναμφίβολα η «χρήση» του ESM – η απ' ευθείας χρηματοδότηση των τραπεζών δηλαδή, χωρίς να επιβαρυνθεί το δημόσιο χρέος της. Κάτι τέτοιο όμως δεν προβλέπεται να συμβεί – αφού αφενός μεν πρόκειται για ένα ζημιογόνο εγχείρημα, το οποίο θα απέφευγε το ESM, αφετέρου θα απαιτούσε κάτι αντίστοιχο η Ισπανία, η Ιταλία, η Ελλάδα κοκ., οπότε ο μηχανισμός θα κατέρρεε.
Το «κουτί της Πανδώρας» άνοιξε λοιπόν στην Κύπρο, με ευθύνη τόσο της
Γερμανίας, όσο και της κυβέρνησης του νησιού, η οποία δεν θέλει να δεχθεί το αυτονόητο: το ότι δηλαδή, μετά τους εσφαλμένους χειρισμούς της (ρωσική επένδυση στο Μαρί, κατάσχεση τραπεζικών καταθέσεων κλπ.), η Κύπρος, ως χρηματοπιστωτικό κέντρο, ανήκει πλέον στην Ιστορία – ότι κυριολεκτικά «δολοφονήθηκε».
Δυστυχώς για τους Πολίτες η σωστή λύση, η «διεκπεραίωση» δηλαδή των υπερχρεωμένων και μόνο τραπεζών, περίπου κατά το παράδειγμα της Ισλανδίας, δεν επιλέχθηκε τελικά – ενώ ουσιαστικά θυσιάστηκαν χωρίς κανένα λόγο.

Ολοκληρώνοντας, υπενθυμίζουμε τη σύγκριση με την Ισλανδία, από την ανάλυση μας «Κύπρος, κρίση και εκβιασμός» – παραθέτοντας τον Πίνακα Ι, ο οποίος αποτυπώνει τα μεγέθη των δύο χωρών σε δολάρια το 2011:

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Οικονομικοί δείκτες της Κύπρου και της Ισλανδίας το 2011 (προβλέψεις), σε δις $

Δείκτες

Κύπρος

Ισλανδία

 

 

 

ΑΕΠ

24,95

14,05

Ρυθμός ανάπτυξης

0,5%

3,1%

Γεωργία/ΑΕΠ

2,4%

5,4%

Βιομηχανία/ΑΕΠ

16,5%

24,7%

Υπηρεσίες/ΑΕΠ

81,1%

69,9%

Εργαζόμενοι

414.100

175.700

Ανεργία

7,71%

7,4%

Έλλειμμα προϋπολογισμού

-6,5%

-4,4%

Δημόσιο χρέος/ΑΕΠ

65,8%

128,3%

Εξαγωγές

2,16

5,3

Εισαγωγές

8,03

4,5

Εμπορικό έλλειμμα/πλεόνασμα

-5,87

0,80

Εμπορικό έλλειμμα/ΑΕΠ

-23,53%

5,69%

Εξωτερικό χρέος

35,87

124,5

Εξωτερικό χρέος/ΑΕΠ

143,7%

886,1%

Πηγή: CIA World Factbook. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Όπως φαίνεται καθαρά από τον Πίνακα Ι, το μεγάλο πρόβλημα της Κύπρου ήταν το εμπορικό έλλειμμα (πλεόνασμα η Ισλανδία), σε σχέση με το ΑΕΠ – με τη γεωμετρική αύξηση του δημοσίου και εξωτερικού χρέους της Ισλανδίας, λόγω της υπερχρέωσης των τραπεζών της, να δείχνει το δρόμο που θα οδηγηθεί η Κύπρος, η οποία πάσχει (επί πλέον) από την ίδια ασθένεια.    

Η «ειδοποιός» διαφορά φυσικά μεταξύ των δύο χωρών, η οποία αποδείχθηκε μοιραία για το νησί μας, είναι αφενός μεν το νόμισμα, αφετέρου η συμμετοχή της Κύπρου στην Ευρωζώνη, σε συνδυασμό με τη «γεωπολιτική» της θέση – αφού η Ισλανδία, σε μία σχετικά ουδέτερη γεωγραφική ζώνη, είχε την (επώδυνη) δυνατότητα υποτίμησης του νομίσματος της, καθώς επίσης την ανεξαρτησία, αλλά και το θάρρος, να αρνηθεί μέχρι τέλους την ανάληψη των τραπεζικών χρεών από τους Πολίτες της (αν και συνυπολογίζονται ακόμη στα εξωτερικά χρέη της). 

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Το μέλλον των πολιτών της Κύπρου θα είναι μάλλον εφιαλτικό – αφού, ότι και αν τελικά αποφασιστεί για τους καταθέτες, στις επόμενες διαπραγματεύσεις στη μία μεριά του τραπεζιού θα κάθεται το ΔΝΤ, το οποίο θα υποστηρίζει τους δανειστές του νησιού, ενώ στην άλλη η κυβέρνηση, η οποία δεν θα έχει κανέναν με το μέρος της: ούτε τον κυπριακό λαό, ούτε την Ευρώπη, ούτε τη Ρωσία.

Δυστυχώς, το πολύπαθο νησί βρέθηκε απροετοίμαστο «στο μάτι του κυκλώνα» – έχοντας πλέον να επιλέξει μεταξύ της Σκύλλας και της Χάρυβδης, όπως κάποτε (αλλά και σήμερα ακόμη) η Ελλάδα.

Φυσικά ευχόμαστε και ελπίζουμε να καταφέρουν να επιβιώσουν οι πολίτες της στην καταιγίδα που αναμένεται να πλήξει με μανία όχι μόνο την Κύπρο, αλλά ολόκληρη την Ευρωζώνη – «ευχές» που ισχύουν επίσης για την πατρίδα μας, η οποία συνεχίζει δυστυχώς να «προδίδει» τους φίλους της, καθώς επίσης να «άγεται και να φέρεται» από τους δανειστές της, αποτελώντας πλέον προτεκτοράτο τους.   

 

ΥΓ: Η στρατηγική της αναβολής (στην Κύπρο σήμερα, για παραδειγματισμό – στην Ελλάδα από το 2010 και εντεύθεν, στην Πορτογαλία, στην Ιρλανδία κοκ.).

"Ένας άλλος τρόπος για να γίνει αποδεκτή μια «αντιλαϊκή» απόφαση (όπως για παράδειγμα η πολιτική λιτότητας, η εκποίηση των δημοσίων επιχειρήσεων, το κούρεμα των καταθέσεων, η φοροεπιδρομή στα ακίνητα κλπ.), είναι να την παρουσιάσει κανείς ως «οδυνηρή μεν, αλλά αναγκαία» – αποσπώντας την συναίνεση του κοινού στο παρόν, για την εφαρμογή της στο μέλλον. Η αιτία είναι το ότι, είναι πάντοτε πιο εύκολο να αποδεχθεί κάποιος αντί μιας άμεσης θυσίας, μια μελλοντική – πριν από όλα, επειδή η προσπάθεια δεν πρέπει να καταβληθεί άμεσα.

Στη συνέχεια, επειδή το «κοινό» έχει πάντα την τάση να ελπίζει με αφέλεια ότι, «όλα θα πάνε καλύτερα αύριο», καθώς επίσης πως μπορεί, τελικά, να αποφύγει τη θυσία που του ζήτησαν, συμβιβάζεται και συνθηκολογεί.

Φυσικά, μια τέτοια τεχνική αφήνει στο «λαό» ένα κάποιο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε οι Πολίτες να συνηθίσουν στην ιδέα της αλλαγής και να την αποδεχθούν «μοιρολατρικά» – όταν κριθεί ότι έφθασε το πλήρωμα του χρόνου για την (εκ)τέλεσή της". 

 

Σημείωση: Σύνδεσμος ραδιοφωνικής συνομιλίας 22.03.2013, με τίτλο: «Όσο η Γερμανία παραμένει στο ευρώ, η Ευρωζώνη δεν θα έχει καμία τύχη». Η επόμενη ημέρα της Κύπρου, καθώς επίσης το σχέδιο διάσωσης της Γερμανίας, στο κείμενο «Η ρωσική ετυμηγορία».           


Βασίλης Βιλιάρδος, Αθήνα, 23. Μαρτίου 2013, viliardos@kbanalysis.com. Ο κ. Βασίλης Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2841.aspx

Η Ολλανδία με το κεφάλι στη δίνη της κρίσης

Η Ολλανδία με το κεφάλι στη δίνη της κρίσης

 

Από τη Cynical


 

Όπου και να γυρίσεις το κεφάλι σου αυτό τον καιρό ακούς κυβερνήσεις και αρχηγούς κρατών να παραδέχονται ανοιχτά ότι «κάναμε» ή «έγιναν» λάθη. Κι αναρωτιέσαι, πώς στο καλό έτυχε και όλοι μαζί οι σοφοί να πέσουν την ίδια περίοδο ακριβώς στο λάθος; Όλοι μαζί ταυτόχρονα; 

Στην Ελλάδα βρήκαμε τη δικαιολογία στο «υπερτροφικό δημόσιο» και στους αναρίθμητους δημοσίους υπαλλήλους, στην Ιταλία στις κρατικές σπατάλες και στα μπούνγκα-μπούνγκα του Σίλβιο, στην Ισπανία στα φαραωνικά έργα και τις παραθεριστικές κατοικίες, στην Πορτογαλία στα δεν ξέρω τι, ένα μίγμα από όλα τα προηγούμενα με ολίγην από δημοσίους υπαλλήλους ως το απαραίτητο καρύκευμα στη σούπα των λαθών, στις ΗΠΑ στα ανεξέλεγκτα δάνεια, μόνο η Γερμανία τα έκανε όλα σωστά, και δεν περιέπεσε στον πειρασμό, το ίδιο και η Φιλανδία και το κολλητήρι της η Ολλανδία. Βέβαια, υπάρχουν πολλά ράμματα για τη γούνα της Γερμανίας η οποία ακόμα μπορεί να κρύβει κάτω απ' το χαλί τα χάλια της ναυαρχίδας της, τής Deutsche Bank,  και των μεγαλοεταιριών της, στο βαθμό που θα καταφέρουν να επιβιώσουν χωρίς τα «μαύρα» τους ταμεία, τα οποία όπως πάνε τα πράγματα θα μείνουν ανενεργά για πολύ καιρό ακόμα .

Δυστυχώς για τη Γερμανία, και ίσως ευτυχώς για τους υπόλοιπους ταλαίπωρους της Ευρωζώνης, η Ολλανδία δεν θα μπορεί για πολύ ακόμα να στέκεται στο πλευρό της. Άλλο να βλέπεις στα χαρτιά τα νούμερα να μιλάνε από καιρό για το υπέρογκο ιδιωτικό χρέος των Ολλανδών, κι άλλο να τα βλέπεις να ζωντανεύουν και να ρίχνουν αληθινά χαστούκια.

Η Ολλανδία, είναι πλέον γεγονός και επισήμως, ότι δεν μπορεί άλλο να κρύβεται ότι δεν βρίσκεται σε κρίση, σε κρίση οικιστική, λίγο πολύ όπως και οι ομοιοπαθείς της στις ΗΠΑ, Ισπανία και Ιρλανδία.

Η πορεία προς το «λάθος» γνωστή και μη εξαιρετέα: Οι τράπεζες μοίραζαν αφειδώς δάνεια για κατοικία, σε ποσά τα οποία υπερέβαιναν πολλές φορές το ετήσιο εισόδημα των αιτούντων ή ακόμα και την αξία της κατοικίας. Οι ιδιοκτήτες, αφ' ενός τύγχαναν φορολογικών διευκολύνσεων, αφ' ετέρου επένδυαν τα δανεικά σε διάφορα funds που ξεφύτρωναν σαν μανιτάρια με μεγαλύτερες αποδόσεις από τους τόκους, με την προοπτική σε κάποιο σύντομο μεταγενέστερο χρόνο να πουλήσουν το σπίτι σε υψηλότερη τιμή, αφού οι τιμές συνέχιζαν ν' ανεβαίνουν, και να ξεπληρώσουν αφ' ενός το δάνειο, αφ' ετέρου να βάλουν και κάτι στην άκρη απ' αυτό.

Μόνο που τους πρόλαβε η κρίση! Οι τιμές των σπιτιών κάνουν χαμηλές πτήσεις, οι φορολογικές διευκολύνσεις κόπηκαν ήδη από φέτος, τα νοικοκυριά βρίσκονται σε αδυναμία πληρωμής και οι τράπεζες ανακαλύπτουν ότι από τα δις των δις που έδωσαν σε οικιστικά δάνεια κάποια δεν θα τα δουν ποτέ να επιστρέφουν στα ταμεία τους.  Καμιά άλλη χώρα στην ΕΖ δεν βρίσκεται τόσο βαθιά στο χρέος όσο η Ολλανδία, αναφέρει το Spiegel. Αυτή τη στιγμή οι τράπεζες έχουν γύρω στα 650 δις δάνεια-φούσκα στα τεφτέρια τους, ενώ το μέσο ιδιωτικό χρέος ανέρχεται στο 250% του μέσου ετήσιου εισοδήματος. Για σύγκριση, το μέσο καταναλωτικό χρέος του Ισπανού  ανέρχεται μόνο στο 125%.

Ενός κακού, όπως λέει και το ρητό, μύρια έπονται. Η Ολλανδική ανταγωνιστικότητα, δύσκολα θα βγάλει τη χώρα από το χρέος με τέτοιο βάρος. Η ανεργία ήδη αυξάνει με ασυνήθιστους ρυθμούς, επισήμως στο 7.7%, χωρίς να συνυπολογίζονται οι 800,000 εργαζόμενοι με μπλοκάκι, που είναι κι εδώ αόρατοι. Μόνο το Φεβρουάριο, 755 επιχειρήσεις κήρυξαν πτώχευση, πρωτοφανές νούμερο από το 1981, και να σκεφτείς ότι ο χρόνος ακόμα δεν περπάτησε. Και η ανεργία δεν χτυπάει πλέον τους ανειδίκευτους, αλλά και τους «εξειδικευμένους».

Ο YΠOIK Dijsselbloem ανήγγειλε περικοπές 4.5 δις, στα γνωστά της υγείας, παιδείας, πρόνοιας κλπ, οι οποίες όμως θα εφαρμοστούν από του χρόνου, διότι όπως δήλωσε: "Sticking the knife in even more deeply" would be "very, very unreasonable." Προσέξτε τον εμφατικό διπλασιασμό του «very», όταν απευθύνεται στο εκλογικό σώμα, όπου εντελώς τυχαία ξαναθυμάται τις σοσιαλδημοκρατικές του ρίζες. Τo ίδιο και το «unreasonable", όταν πρόκειται για τους άρειους του Βορά, κι όχι για τους μαυριδερούς του Νότου.

Οι Ολλανδοί ήδη νοιώθουν την κοφτερή άκρη του μαχαιριού να τους αγγίζει στο σβέρκο. Θα συνεχίζουν άραγε να γλείφονται στην ποδιά της Μέρκελ; Είναι αλήθεια ότι το βλέπω λιγάκι χλομό. 

Αχ, τι ωραία που περνάμε εις τας Ευρωζώνας! 

ΠΗΓΗ: Τρίτη, 2 Απριλίου 2013, http://e-cynical.blogspot.gr/2013/04/blog-post.html

Δειλοί και άβουλοι μπρος στην Ανηφοριά

Δειλοί και άβουλοι μπρος στην Ανηφοριά

 

Του Λεωνίδα Χ. Αποσκίτη

 

 

Η νέα κυπριακή κρίση έχει λειτουργήσει ως καταλύτης στην ιστορική αφασία της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας, αποκαλύπτοντας πλήρως την κακουργία των ευρω-δωσιλογικών λόμπυ και ηγεσιών, αλλά και την γύμνια των λεγόμενων «αντιμνημονιακών» δυνάμεων.

Ανέκαθεν η ιστορία της Κύπρου υπερέβαινε κατά πολύ το μέγεθός της. Το νησί της Αφροδίτης, στο σταυροδρόμι των τριών ιστορικών κόσμων, ήταν πάντα το «μήλον της έριδος» όλων των κατά καιρούς ισχυρών μνηστήρων της ανατολικής Μεσογείου.

Η Μεσόγειος Θάλασσα για χιλιετίες υπήρξε το μοναδικό εκείνο φυσικό στοιχείο και το γεωγραφικό επίκεντρο της πνευματικής ιστορίας της ανθρωπότητας. Εδώ όλες οι θρησκείες, οι φιλοσοφίες, οι τέχνες και οι επιστήμες γεννήθηκαν και από εδώ ο πανάρχαιος ελληνικός Λόγος ξεχύθηκε σ' όλες τις μεριές του κόσμου.

Πανίσχυρο φρούριο υψίστης στρατηγικής σημασίας μέσα στον χώρο της ανατολικής Μεσογείου το «χρυσοπράσινο φύλλο», το «μεγάλο νησί», η Κύπρος. Και, λόγω της στρατηγικής της θέσης, ασπίδα για όλο τον Ελληνισμό, όποτε το πελέκι του κυνισμού και της βαρβαρότητας χτυπούσε την Μεσόγειο.

Από τότε που ο πέλεκυς έπεσε απότομα στην Κύπρο, όταν στις μέρες του Βυζαντίου, τον 12ο αιώνα, οι Φράγκοι (όνομα που δινόταν σ' όλους τους γερμανικούς λαούς) μαζί με τους τραπεζίτες της Μεσογείου -τους δόγηδες της Βενετίας- ξεκίνησαν να αλώσουν την περιοχή, μέχρι τις μέρες μας, η αλήθεια αυτή επιβεβαιώνεται.

Σήμερα, το τελεσίγραφο του Eurogroup βασίστηκε πάνω στο πρωτοφανές κλίμα κυνισμού και συνωμοσίας με το οποίο χαράζεται ο παγκόσμιος χάρτης τα τελευταία «παγκοσμιοποιημένα» χρόνια …στο Βελιγράδι, την Βαγδάτη, την Δαμασκό, την Λευκωσία.

Μεγάλο θύμα αυτών των δύο ιστορικών κακών, του κυνισμού και της συνωμοσίας, είναι το μαρτυρικό ελληνικό νησί από τότε που ο Άγγλος αποικιοκράτης πάτησε πρώτη φορά το ποδάρι του πάνω στα χώματά του, πριν από 135 χρόνια, το 1878.

Στις 12 Ιουλίου του 1878 υψώθηκε από ένα αγγλικό απόσπασμα η βρετανική σημαία στην Λευκωσία. Η άφιξη των νέων κυρίαρχων είχε αναζωπυρώσει τους εθνικούς πόθους, ότι η Βρετανία θα έδινε την Κύπρο στην Ελλάδα όπως είχε κάνει 14 χρόνια νωρίτερα με τα Επτάνησα. Αυτός ο ευσεβής πόθος ζέστανε τον αγώνα των Κυπρίων μέχρι το 1931. Όμως, οι Άγγλοι επιδόθηκαν συστηματικά στην εδραίωση της κυριαρχίας τους και, βασιζόμενοι στην πάγια πολιτική τους του «διαίρει και βασίλευε», που κληρονόμησαν από τους Ρωμαίους, καλλιέργησαν την αντιπαλότητα ανάμεσα στην Ελληνική πλειοψηφία και την Τουρκική μειοψηφία.

Έτσι φθάσαμε στην εξέγερση του 1931 και έκτοτε άρχισε να εκφράζεται δυναμικά ο ελληνικός αλυτρωτισμός και το σύνθημα της Ένωσης με την Ελλάδα. Όλα αυτά τα χρόνια και στους δύο παγκόσμιους πολέμους, οι Κύπριοι εθελοντές κατά χιλιάδες πολεμούσαν στον πλευρό της Ελλάδας.

Την 1η Απριλίου 1955, η Λευκωσία σείστηκε από τις εκρήξεις. Ήταν η αρχή μιας νέας γενηάς ηρώων στην αστείρευτη ιστορία του Ελληνισμού: Καραολής, Αυξεντίου, Μάτσης, Μόδεστος… «χαίρε, ω χαίρε ελευθεριά»…

Πράγματα ακατανόητα για τους «ληστές με το ένα χέρι» της υπερεθνικής τοκογλυφίας της αφασικής νέας παγκόσμιας τάξης που βλέπουν τις εθνικές σημαίες σαν πειρατικές νεκροκεφαλές.

Η ιστορία, όμως, είχε αρχίσει κρυφά την αντίστροφη μέτρηση: από τους πανηγυρισμούς για την ανεξαρτησία μέχρι το πραξικόπημα και την εισβολή του Αττίλα. Η 20η Ιουλίου 1974 είναι από τις ημερομηνίες-σταθμούς, τις σημαδιακές που σημαδεύουν ανεξίτηλα γενηές ολόκληρες.

Η τραγωδία του 1974 στην Κύπρο και οι συνέπειες της τουρκικής εισβολής συνιστούν ένα διαρκές πολλαπλό και απεχθές έγκλημα, ένα μοναδικό ίσως φαινόμενο διεθνούς ανομίας: το 33% του πληθυσμού μιας χώρας, που είναι εκτοπισμένο με την βία, οι χιλιάδες νεκροί και αγνοούμενοι, ο σφετερισμός της γης και των περιουσιών, οι λεηλασίες και οι καταστροφές της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού το αποδεικνύουν.

Όλα αυτά τα 39 χρόνια, εμείς οι Ελλαδίτες, που πηγαίναμε στην «μοιρασμένη» πρωτεύουσα δίπλα στην πράσινη γραμμή, νομίζαμε ότι η Κύπρος πλουτίζει και ευημερεί αδιαφορώντας για την κατοχή και την σημαία με το μισοφέγγαρο που κυματίζει πιο πέρα.

Τώρα αποδείχθηκε περίτρανα ότι ο Αττίλας ήταν πάντα εκεί και ότι «οι βάρβαροι» έφθαναν από παντού με προσωπεία «φίλων».

Δεν το άφηνε, όμως, αυτό να γίνει αντιληπτό τις τελευταίες δεκαετίες, η δράση ενός «λόμπυ» πολιτικών, διπλωματών, δημοσιογράφων, καθηγητάδων και αναλυτών «δεξαμενών σκέψης» καθώς και άλλων πολιτειακών και οικονομικών παραγόντων που υπονόμευε συστηματικά τα ελληνικά και κυπριακά συμφέροντα και την εθνική στρατηγική.

Στις 24 Απριλίου του 2004, η Κύπρος, που από την αρχαιότητα πολεμάει με τους δυνατούς της γης, κατάφερε να μείνει όρθια σε μια από τις πιο δύσκολες και κρίσιμες στιγμές της ιστορίας της με το ΟΧΙ του Ελληνοκυπριακού λαού που σταμάτησε στην Λευκωσία τους «ληστές με το ένα χέρι».

Η απάντηση του Τάσσου Παπαδόπουλου, ότι δεν παραδίδουμε την δημοκρατική πατρίδα, που μας δίνει οντότητα και ελευθερία, για να «αγοράσουμε ελπίδα» και φούμαρα, που μας πλασάρουν οι έμποροι της «ιστορικής αμνησίας», είναι μάθημα σύγχρονης στρατηγικής.

Στην άγρια επέλαση της παγκοσμιοποίησης, η Κύπρος έδωσε περήφανη το στίγμα της αντίστασης μαζί, τότε, με την Φαλούτζα και την Ραμάλα.

Σήμερα, η κυπριακή Βουλή στις 19 Μαρτίου αντέταξε ένα νέο σθεναρό ΟΧΙ που απέτρεψε την μεγαλύτερη εξαθλίωση των λαϊκών στρωμάτων, αλλά αυτό υπονομεύθηκε αμέσως από την εξωνημένη κυβέρνηση του Αναστασιάδη και το ανύπαρκτο «εθνικό κέντρο».

Η εγκατάλειψη της «μάνας» Ελλάδας πόνεσε επανειλημμένα την Μεγαλόνησο: 1930, 1955-59, 1967-74, 2002-2004, 2013. Σε όλους τους αγώνες και τα «όχι» της, η Κύπρος ήταν κατά βάση μόνη της και απροστάτευτη απέναντι στα θηρία που την ορέγονταν. Μόνο για λίγα χρόνια, στα μέσα της δεκαετίας του '60, η εξοπλισμένη ελληνική μεραρχία στάθηκε φύλακας-φρουρός του νησιού για νάρθει η χούντα να το ξαναπροδώσει.

Αυτή την φορά δεν ήταν, όμως, απλή εγκατάλειψη, αλλά εγκληματική συνέργεια σε βάρος της αυθυπαρξίας και της ελευθερίας των Κυπρίων από το δωσιλογικό καθεστώς της Αθήνας, προδοσία κυνικότερη κι από την αντίστοιχη χουντική του '74, που είχε εν πολλοίς και τον χαρακτήρα της θερμοκέφαλης «εθνικοφροσύνης».

Αλλά, δεν ήταν μόνον η κακουργία της δυτικόδουλης άρχουσας ελίτ που έλαμψε στις «ειδούς» του φετινού Μαρτίου, μιας κάστας αποκομμένης πλήρως από την υπεράσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας. Ήταν ακόμα το απόλυτο φιάσκο της νεόκοπης «ελληνοϊσραηλινής» συμμαχίας, με αποκορύφωμα την συγγνώμη Νετανυάχου προς τον Ερντογάν. Ήταν, όμως, και η ανυπαρξία εναλλακτικής διπλωματικής στρατηγικής από τις πολιτικές δυνάμεις και τα κινήματα που εκφράζουν την αντίσταση στον ολετήρα των τραπεζιτών σε Ελλάδα και Κύπρο.

Ακούσαμε οικονομικές και μαρξιστικές αναλύσεις για την κρίση, που παραβλέπουν πλήρως τις παραμέτρους του Κυπριακού ως ζητήματος εισβολής και κατοχής και το γεγονός ότι ο τραπεζικός τομέας, με την συμμετοχή και των Ρώσσων μεγαλοκαταθετών, αν κλονισθεί, χάνεται το οικονομικό οχυρό της ανεξαρτησίας των Ελληνοκυπρίων.

Η Τουρκία επιχαίρει γι' αυτό και ακονίζει τα νύχια της για την τελική αρπαγή του νησιού μετά από μια επερχόμενη λύση με όρους πιο επονείδιστους κι από του σχεδίου Ανάν.

Είδαμε τα «αντιμνημονιακά» επιτελεία στην Αθήνα να αντιδρούν κατόπιν εορτής με νεφελώδεις τοποθετήσεις και να μην είναι σε θέση ούτε ένα σοβαρό συλλαλητήριο να οργανώσουν τις κρίσιμες ώρες των διαβουλεύσεων για να στηρίξουν το «ΟΧΙ».

Γίναμε, τέλος, μάρτυρες «σοφών» συμβουλών για σύνεση «μην μας βρει χειρότερο κακό»… από «αντιμνημονιακές» φωνές που ελάχιστα διαφέρουν από τις συμβουλές για «ευρωπαϊκή λύση» των θιασωτών του Μνημονίου.

Έχουμε ξεχάσει, με λίγα λόγια, το προφητικό απόσπασμα από το βιβλίο του Παναγιώτη Κονδύλη, «Θεωρία του Πολέμου», ότι «ακριβώς ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός της Ελλάδας θα μεταβληθεί σε όργανο de facto μετατροπής της σε δορυφόρο της Τουρκίας».

Μα πιο πολύ λησμονήσαμε σαν λαός τους στίχους από το ποίημα του έφηβου ήρωα της Κύπρου Ευαγόρα Παλληκαρίδη: «Θα πάρω μιαν Ανηφοριά, θα πάρω μονοπάτια, να βρω τα σκαλοπάτια που παν στην Λευτεριά»!

Αντίθετα, θυμίζουμε τους «μοιραίους» του Βάρναλη όσο μένουμε δειλοί, άβουλοι και μουδιασμένοι παρατηρητές της ολοκληρωτικής μας καταστροφής και δεν βρίσκουμε το σθένος για μια γενικευμένη παλλαϊκή συστράτευση και αντίσταση σε Ελλάδα και Κύπρο.

 ΠΗΓΗ: Hellenic Nexus, τ.73, Απρίλιος 2013.

Θανάσης Μουσόπουλος: Βυζαντινή Οικουμένη…

Οικουμενικός πολιτισμός*

Θανάσης Μουσόπουλος, «Βυζαντινή Οικουμένη. Θέματα ιστορίας και πολιτισμού», Ξάνθη 2012

 

Του Γιάννη Στρούμπα

 

Το 330 μ.Χ. η πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μεταφέρεται από τη Ρώμη στο Βυζάντιο, το οποίο μετονομάζεται σε Κωνσταντινούπολη, από το όνομα του αυτοκράτορα Μεγάλου Κωνσταντίνου. Το δυτικό τμήμα της αυτοκρατορίας καταλύθηκε το 476 μ.Χ. Το ανατολικό τμήμα, συναιρώντας το ελληνικό στοιχείο, τη ρωμαϊκή κρατική οργάνωση και τον χριστιανισμό, δημιούργησε μια κρατική οντότητα που συνέχισε να υπάρχει ως το 1453 μ.Χ., οπότε αλώθηκε η Πόλη. Την πορεία του ανατολικού τμήματος της αυτοκρατορίας εξετάζει ο Θανάσης Μουσόπουλος στο βιβλίο του «Βυζαντινή Οικουμένη», όπου πραγματεύεται «θέματα ιστορίας και πολιτισμού», όπως εύγλωττα δηλώνει κι ο υπότιτλος του βιβλίου.


* α΄ δημοσίευση: εφημ. «Αντιφωνητής», αρ. φύλλου 364, 1/4/2013.

Ο Μουσόπουλος εξηγεί γιατί επιλέγει τον όρο «Βυζαντινή Οικουμένη», αντί του βιβλιογραφικά καθιερωμένου «Βυζαντινή Αυτοκρατορία»: μπορεί η ελληνική, η ρωμαϊκή παράδοση και ο χριστιανισμός να συνδιαμόρφωσαν τη βυζαντινή φυσιογνωμία, μπορεί το «ελληνικό» υλικό, επηρεασμένο, βέβαια, από τις νέες συνθήκες, να διαπότισε και να συνένωσε τα ποικιλόμορφα στοιχεία της αυτοκρατορίας, γεγονός που αποτυπώνεται στον στοχασμό, στη θρησκεία και στην τέχνη, όμως η Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπήρξε υπερεθνική, η δε πρωτεύουσά της είχε διαρκώς ρόλο οικουμενικό. Η χιλιετής πρωταγωνιστική πορεία της ανατολικής αυτοκρατορίας γεωπολιτικά, πολιτισμικά και οικονομικά – το βυζαντινό σολδίο (solidus) ήταν χρυσό και συνιστούσε το διεθνές νόμισμα του μεσαίωνα – δικαιώνει τον Μουσόπουλο για την ορολογία που προκρίνει.

Οι πολιτιστικές πτυχές του Βυζαντίου, που αποτελούν το κεντρικό αντικείμενο πραγμάτευσης του Μουσόπουλου, χρειάζονται βεβαίως κι ένα όργανο έκφρασης. Τούτο δεν είναι άλλο από τη γλώσσα. Δικαίως λοιπόν ο συγγραφέας προβαίνει σε εξέταση της γλωσσικής κατάστασης στο Βυζάντιο. Επίσημη κρατική γλώσσα την εποχή που γίνεται πρωτεύουσα η Κωνσταντινούπολη ήταν η λατινική. Στους πληθυσμούς κυριαρχούσε η ελληνική, η οποία στον 7ο περίπου αιώνα επιβάλλεται και στο κράτος. Η ομιλούμενη από τον λαό προφορική κοινή, η γραπτή κοινή και η αττικίζουσα γραπτή συνιστούν τη βυζαντινή τριγλωσσία. Η κοινή γραπτή αποτυπώνεται στα κείμενα της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης. Τους τρεις πρώτους χριστιανικούς αιώνες των διωγμών η Εκκλησία χρησιμοποίησε απλή γλώσσα. Από τον 4ο αιώνα όμως, καθώς ο χριστιανισμός συμφιλιώθηκε με το κράτος και νίκησε την ειδωλολατρία, η Εκκλησία υιοθέτησε την αρχαΐζουσα γλώσσα, ιδανικό της ελληνικής παιδείας αυτή την εποχή, αποσκοπώντας στον ευκολότερο προσηλυτισμό των μορφωμένων αλλά και στην καταπολέμηση των αιρέσεων με ένα πολύ δουλεμένο γλωσσικό όργανο. Γι' αυτό η ιστορικός Βάσω Βαρμάζη διαπιστώνει πως η επιβολή του αρχαϊσμού στον γραπτό λόγο οφείλεται καί στην Εκκλησία. Η νεοελληνική γλώσσα, πάλι, είναι ήδη διαμορφωμένη στα χρόνια των ακριτικών τραγουδιών, ενώ στα χρόνια της άλωσης είναι πλέον παγιωμένα τα βασικά χαρακτηριστικά των διάφορων νεοελληνικών διαλέκτων.

Η γλωσσική ανάλυση κατείχε ιδιαίτερη θέση στην εκπαιδευτική διαδικασία. Σύμφωνα με την ερευνήτρια Χριστίνα Αγγελίδη, σε όλη τη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας η εκπαίδευση στηριζόταν στη συστηματική γραμματική, λεξιλογική, συντακτική και υφολογική ανάλυση επιλεγμένων αρχαιοελληνικών κειμένων. Οι Βυζαντινοί μελετούσαν τους αρχαίους και τους νέους συγγραφείς όλους μαζί, χωρίς διάκριση. Άλλωστε η αρχαιοελληνική γραμματεία διασώθηκε χάρη στο Βυζάντιο, κι όχι τη λατινική Δύση, όπως δέχεται μια εσφαλμένη αντίληψη. Ο εκπαιδευτικός προσανατολισμός των Βυζαντινών φανερώνει πως η άποψη ότι στο Βυζάντιο υπήρχε μόνο θεολογία και τίποτε περισσότερο, δεν ευσταθεί. Ο Βασίλειος Τατάκης ανέτρεψε τη σχετική εντύπωση, αναδεικνύοντας τον κλάδο της Φιλοσοφίας στο Βυζάντιο, κι επιβάλλοντάς τον ως όρο.

Η βυζαντινή φιλοσοφική παράδοση υπήρξε πλούσια. Η καθιερωμένη αντίληψη ότι η ελληνική φιλοσοφία βρίσκει τραγικό τέλος το 529 με το κλείσιμο της Ακαδημίας των Αθηνών, δεν είναι παρά ένας συμβατικός μύθος, σημειώνει ο Μουσόπουλος. Η βυζαντινή φιλοσοφία είναι κάτι πολύ περισσότερο: μια άμεση, ζωντανή συνέχεια της ελληνικής φιλοσοφίας. Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην πλατωνική και την αριστοτελική φιλοσοφία, που διαμόρφωσε τη χριστιανική γενικά, και ιδιαίτερα τη βυζαντινή σκέψη. Ο Φώτιος τον 9ο αιώνα, πανεπιστήμονας αριστοτελικής κοπής, προτιμά τον Αριστοτέλη, απορρίπτοντας συνάμα τις πλατωνικές Ιδέες. Η φιλοπλατωνική κίνηση κορυφώνεται τον 11ο αιώνα με τον Μιχαήλ Ψελλό. Ο Ψελλός, το καθολικότερο μυαλό του Βυζαντίου, θεωρεί τους Έλληνες φιλοσόφους προδρόμους του χριστιανισμού. Οι Έλληνες αποκαθίστανται, κι έτσι αρχίζει η αναγέννηση. Στις τελευταίες δεκαετίες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ο Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός καταγγέλλει τον Αριστοτέλη και τάσσεται ανεπιφύλακτα με τον Πλάτωνα. Ο Πλήθων θεωρούσε ότι με την ελληνική παιδεία και τον παραμερισμό του χριστιανισμού θα αποτρεπόταν η επερχόμενη καταιγίδα. Πιστεύει στην κοινοκτημοσύνη και στον κρατικό παρεμβατισμό, ενώ στις ριζοσπαστικές και πρωτοπόρες ιδέες του περιλαμβάνονται ο εθνικός στρατός, η τόνωση του εμπορίου, η ενίσχυση της εθνικής παραγωγής, ο πόλεμος ενάντια στα εισαγόμενα είδη πολυτελείας. Ο Πλήθων κι ο Βησσαρίωνας όχι μόνο προετοιμάζουν την αναγέννηση, μα την προσφέρουν έτοιμη στους δυτικούς στο φιλοσοφικό πεδίο.

Η λογοτεχνία στο Βυζάντιο είναι ένας ακόμη πολιτισμικός τομέας, τον οποίο πραγματεύεται ο Μουσόπουλος. Η πρωτοβυζαντινή περίοδος δεν παραδίνει ποιητικά αριστουργήματα. Ως τα τέλη του 3ου μ.Χ. αιώνα τα ποιήματα είναι σχεδόν όλα διδακτικά, ενώ κατά τον 5ο και 6ο αιώνα εμφανίζονται μυθολογικά ποιήματα στις τελευταίες τους αναλαμπές. Από τον 5ο αιώνα καταργείται η προσωδία και γράφονται θρησκευτικά ποιήματα μεγάλης αξίας. Οι ποιητές ονομάζονται μελωδοί, επειδή εκτός από τους στίχους γράφουν και τη μουσική μελωδία. Ύψιστος ποιητής θεωρείται ο Ρωμανός ο Μελωδός (6ος αιώνας). Ένας από τους γνωστότερους ύμνους της εποχής, ξεχωριστός για τον λυρισμό, την περίτεχνη δομή και τον πλούτο των εικόνων του, είναι ο Ακάθιστος Ύμνος. Τον 8ο αιώνα διακρίνεται ο Ιωάννης Δαμασκηνός, που διαμόρφωσε ένα νέο μουσικό είδος, τον κανόνα. Οι κανόνες, μαζί με τα τροπάρια και τη μουσική, κυριαρχούν στις τελετές της ορθόδοξης εκκλησίας. Τον 11ο αιώνα κυριαρχεί ο Μιχαήλ Ψελλός, που έγραψε και σε δεκαπεντασύλλαβους στίχους. Στην ακριτική ποίηση ξεχωρίζει το μεγαλόπνοο έπος «Βασίλειος Διγενής Ακρίτας», το οποίο σώζεται σε πολλές διασκευές. Την υστεροβυζαντινή εποχή η ανάμιξη του ελληνικού και του δυτικού πολιτισμού δίνει μια σειρά έργων, τα ιπποτικά ή ερωτικά μυθιστορήματα, που εξιστορούν τις περιπέτειες ενός ερωτικού ζευγαριού, έχοντας για πρότυπά τους δυτικά έργα, χωρίς όμως να απουσιάζουν οι επιρροές από ανατολίτικα στοιχεία αλλά και από στοιχεία της λόγιας βυζαντινής παράδοσης.

Το πεδίο της ιστοριογραφίας, με τον διακριτό διαχωρισμό ιστοριογράφων και χρονογράφων, συνιστά άλλη μία βυζαντινή πολιτισμική εκδήλωση. Ο ιστορικός, εξηγεί ο Μουσόπουλος, αναφέρεται συνήθως στα γεγονότα μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου, προτιμά την αττικίζουσα διάλεκτο και ανήκει μάλλον στην ανώτερη τάξη. Ο χρονογράφος προτιμά μια απλούστερη γλώσσα, ανήκει σε κατώτερη κοινωνική τάξη, καταγράφει τα γεγονότα με τη σειρά της διαδοχής τους, χωρίς αναφορά στη σημασία τους ή στην αιτιώδη σχέση που τα συνδέει. Στην πρώιμη βυζαντινή περίοδο καθαυτό ιστοριογράφος είναι ο Προκόπιος. Στη μεσοβυζαντινή περίοδο προστάτης των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών, μεταξύ των οποίων και της ιστορίας, υπήρξε ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Ζ΄ ο Πορφυρογέννητος. Τον 11ο αιώνα διακρίνεται η ιστορικός Άννα Κομνηνή, η οποία, παρακολουθώντας, όχι αντικειμενικά, την πορεία του αυτοκράτορα πατέρα της Αλέξιου Α΄ Κομνηνού, φωτίζει και την Α΄ Σταυροφορία, καθώς και τη σχέση του Βυζαντίου με τους Σελτζούκους. Ο Νικήτας Χωνιάτης ζει και εξιστορεί την άλωση της Πόλης από τους σταυροφόρους το 1204. Η άλωση του 1453 καλύπτεται από τους τέσσερις «ιστορικούς της άλωσης»: τον Λαόνικο Χαλκοκονδύλη, τον Δούκα, τον Γεώργιο Φραντζή ή Σφραντζή και τον Μιχαήλ Κριτόβουλο. Η χρονογραφία, πάλι, διαμορφώνεται κάτω από την επίδραση της Ανατολής. Πατέρας της θεωρείται ο Ιωάννης Μαλάλας, εξελληνισμένος Σύρος.

Στο Βυζάντιο ευδοκίμησε και η μουσική, κοσμική κι εκκλησιαστική. Η κοσμική μουσική δεν ήταν γραπτή, και περνά στη νεότερη παράδοση προφορικά, μέσα από τα δημοτικά τραγούδια. Η βυζαντινή μουσική έκφραση παρακολούθησε τη ζωή των ανθρώπων. Η εκκλησιαστική μουσική από την άλλη, με ανατολίτικες επιδράσεις, είναι, κατά βάση, εξέλιξη της ελληνικής. 7.000 μουσικοί κώδικες έχουν καταγραφεί σε όλον τον κόσμο, γεγονός ενδεικτικό του πλούτου και της συνέχειας της ελληνικής εθνικής μουσικής στα μέσα και νεότερα χρόνια. Η εκκλησιαστική μουσική είναι μελωδική και μονοφωνική, καθαρά φωνητική.

Χαρακτηριστικό της τέχνης στο Βυζάντιο, διαπιστώνει ο Μουσόπουλος, είναι η σύνδεσή της με τον χριστιανισμό. Στην αρχιτεκτονική, ο ναός της Αγίας Σοφίας θεωρείται το σύμβολο της Βυζαντινής Οικουμένης, και είναι βασιλική με τρούλο, ένας καθαρά βυζαντινός αρχιτεκτονικός τύπος. Ο τρούλος του ναού, μιμούμενος την ουράνια σφαίρα, δίνει την εικόνα ενός ολόφωτου θόλου που αγκαλιάζει το σύμπαν, δηλαδή τη Βυζαντινή Οικουμένη. Η βυζαντινή ζωγραφική συνδέεται επίσης με τη λατρεία κι εκφράζεται σε φορητές εικόνες, τοιχογραφίες, ψηφιδωτά, εικονογραφημένα χειρόγραφα. Παρά λοιπόν το γεγονός πως αρχικά ο χριστιανισμός κυνήγησε τον ελληνισμό, στην πορεία συμφιλιώθηκαν, και ο ελληνισμός καθόρισε τη μορφή του χριστιανισμού και τη χριστιανική ορολογία.

Η άλωση του 1453 αναγκάζει πολλούς λογίους να εγκαταλείψουν το Βυζάντιο. Επειδή όμως, όπως διαπιστώνει ο ιστορικός Απόστολος Βακαλόπουλος, είχαν κατακτήσει την έννοια της εθνικότητας πολύ πριν αυτή ωριμάσει στους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς, είχαν τη βαθύτερη ιδέα ότι δεν εργάζονται για τον εαυτό τους, παρά για την πατρίδα. Γι' αυτό και διέσωσαν περισσότερα από 20.000 μεσαιωνικά ελληνικά χειρόγραφα, συμβάλλοντας στον μέγιστο ρόλο του Βυζαντίου στη διάσωση της αρχαίας γραμματείας, καταπώς επισημαίνει ο Στυλιανός Αλεξίου.

Έχοντας εκπονήσει ένα έργο που προβάλλει την παραγνωρισμένη από το πλατύ ανειδίκευτο κοινό πολιτιστική προσφορά του Βυζαντίου στην οικουμένη, ο Μουσόπουλος εξηγεί πως το πόνημά του στοχεύει ακριβώς στον αναγνώστη ο οποίος στη μέση εκπαίδευση γνώρισε λίγο αυτή τη σημαντική πτυχή του Βυζαντίου. Ο Μουσόπουλος μπορεί να μην παράγει πρωτότυπη έρευνα, ανταποκρίνεται όμως με επιτυχία στον στόχο του, κατορθώνοντας να συνοψίσει με ευσυνειδησία, μεθοδικότητα και καίρια επιλογή των ουσιωδών χαρακτηριστικών, τους τομείς στους οποίους το Βυζάντιο διέπρεψε πολιτισμικά. Σεβόμενος τις πηγές, με πλήθος παραπομπών σε ειδήμονες μελετητές, ο Μουσόπουλος δομεί ένα εγχειρίδιο χρηστικό και χρήσιμο για όσους επιθυμούν μια πρώτη προσέγγιση με τη βυζαντινή τέχνη.

Θανάσης Μουσόπουλος, «Βυζαντινή Οικουμένη. Θέματα ιστορίας και πολιτισμού», Ξάνθη 2012, σελ. 212.

 

Γιάννης Στρούμπας

 

«Το Βυζάντιο, αντίθετα προς τη φεουδαρχική Ευρώπη, είχε αστικά κέντρα, εκτός από την Κωνσταντινούπολη (την οποία όταν αντίκρισαν το 1204 οι Ευρωπαίοι "έπαθαν"). Οι κάτοικοι των πόλεων είτε ασκούσαν αγροτικά επαγγέλματα, είτε αστικές εργασίες, κυρίως στη βιοτεχνία και στο εμπόριο. Για τους διάφορους κλάδους υπήρχαν συντεχνίες – συστήματα, στα οποία το κράτος ασκούσε έλεγχο. Για ορισμένα προϊόντα και κλάδους υπήρχε κρατικό μονοπώλιο (π.χ. πορφύρα, όπλα, μετάξι).

 

Το νόμισμα του Βυζαντίου ήταν το solidus (σολδίο) που ήταν χρυσό, ήταν όπως γράφει η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ το δολάριο του Μεσαίωνα, και έμεινε ακιβδήλευτο από την εποχή του Μ. Κωνσταντίνου ως την εποχή του Αλέξιου Α΄ Κομνηνού, για οκτακόσια ολόκληρα χρόνια. Στους επόμενους αιώνες το νοθεύουν και το υποτιμούν. Βέβαια, να λάβουμε υπόψη ότι στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία δεν μπορούσε κανείς να δανείσει χρήματα παρά μόνο με τον καθορισμένο από το κράτος τόκο, που ήταν σχετικά χαμηλός, δεδομένου του γεγονότος ότι η εκκλησία ήταν εναντίον του τοκισμού των χρημάτων.

 

Εκτός από τη βιοτεχνία, πολύ διαδεδομένο ήταν το εσωτερικό και εξωτερικό εμπόριο, που λειτουργούσε με τους ίδιους κανόνες που ίσχυαν για τη βιοτεχνία. Σε τοπικό επίπεδο υπήρχε αυτάρκεια αγαθών πρώτης ανάγκης. Έτσι το εμπόριο κυρίως αναφερόταν σε είδη πολυτελείας. Από τον 10ο αιώνα σιγά σιγά το εμπόριο περνάει στα χέρια των ναυτικών πόλεων της Ιταλίας, της Βενετίας και της Γένουας. Παραχωρώντας προνόμια στις πόλεις αυτές, υπέσκαπτε το Βυζάντιο την ίδια την υπόστασή του. Να σημειώσουμε ότι οι Τούρκοι, μετά την άλωση, με την απειλή των κανονιών τους, άρχισαν να εισπράττουν οι ίδιοι τους φόρους.»

 

  «Η βυζαντινή κοινωνία ήταν γεμάτη αντιφάσεις. Είναι εξωπραγματικό να φανταζόμαστε ότι οι κάτοικοι του Βυζαντίου μόνο προσεύχονταν, νήστευαν και πήγαιναν στην εκκλησία. Επίσης εξωπραγματικό είναι να πιστεύουμε ότι όλο το "πολιτιστικό παρελθόν" των χριστιανών από τη μια μέρα στην άλλη ακυρωνόταν. Επιπλέον, η αμάθεια, ο φόβος, οι προκαταλήψεις και οι δεισιδαιμονίες ήταν παρόντα στην καθημερινή ζωή και σε όλα τα στρώματα. Μόνο να διαβάσει κανείς το τι απαγορεύουν οι πατέρες της εκκλησίας, μπορεί να κατανοήσει τι επικρατούσε στις διασκεδάσεις, στην ενδυμασία, στα ήθη και έθιμα, στις θεατρικές, μουσικές και χορευτικές προτιμήσεις των κατοίκων της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας – της Βυζαντινής Οικουμένης, της Ρωμανίας.»

Ελληνική αριστερά και διεθνείς συμμαχίες

Ελληνική αριστερά και διεθνείς συμμαχίες

 

Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου

 

Η νέα κυπριακή τραγωδία έφερε με τον πιο δραματικό τρόπο στην ημερήσια διάταξη το πρόβλημα των διεθνών συμμαχιών μιας κυβέρνησης που θα τολμήσει να έρθει σε ρήξη με τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο- όχι γιατί θα επιδιώξει τη ρήξη για τη ρήξη, αλλά γιατί μόνο έτσι θα έχει ελπίδες να δημιουργήσει στοιχειώδεις προϋποθέσεις κοινωνικής σωτηρίας και λαϊκής κυριαρχίας.

Οι δυνάμεις της εσωτερικής τρόικα στην Ελλάδα, που δεν χάνουν ευκαιρία να κλίνουν σε όλες τις πτώσεις τις λέξεις «έθνος» και «πατρίδα», δεν μπορούσαν να κρύψουν τη χαρά τους για το Βατερλώ της Κύπρου, καθώς σε διαφορετική περίπτωση δεν θα μπορούσαν να κρατηθούν στην εξουσία ούτε μία εβδομάδα ακόμη. «Που είναι η Μόσχα που θα μας έσωζε;», είναι το λάιτ-μοτίφ στα χείλη όλων όσοι υποστηρίζουν χαιρέκακα πως όποιο κεφάλι βγαίνει από τη μνημονιακή τρύπα του, είναι μοιραίο να κόβεται.

Βεβαίως, οι πάντες γνωρίζουν ότι το «ρωσικό κόμμα» έχει προ πολλού εκλείψει από τον ελληνικό πολιτικό χάρτη, κι αν υπάρχουν νοσταλγοί του «ξανθού γένους», αυτοί μάλλον δεν βρίσκονται στον ευρύτερο χώρο της Αριστεράς-το ΚΚΕ χαρακτηρίζει, πολύ ορθά, τη σημερινή Ρωσία ως ιμπεριαλιστική δύναμη- αλλά στην εθνικιστική Δεξιά και στον αστερισμό των τηλεοπτικών Δελαπατρίδηδων. Αντιθέτως, το ερώτημα που μας θέτουν οι αντίπαλοί μας γίνεται πολύ λογικό αν τους το αντιστρέψουμε: «Που είναι η Βρετανία που θα μας έσωζε;»- γιατί, την τελευταία φορά που κοιτάξαμε, στο Ακρωτήρι και στη Δεκέλεια υπήρχαν βρετανικές βάσεις και όχι ρωσικές. «Που είναι η Αμερική που θα μας έσωζε;»- γιατί, αν δεν μας απατά η μνήμη μας, ο δεξιός Αναστασιάδης δεσμεύθηκε να δρομολογήσει τη σταδιακή ένταξη της Κύπρου στο ΝΑΤΟ και όχι σε κάποιο αμυντικό σύμφωνο με τη Ρωσία. Κι ακόμη, «που είναι το Ισραήλ που θα μας έσωζε;», αφού η Κύπρος είχε κρεμάσει τις ελπίδες της για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων και την ασφάλειά της στον Νετανιάχου κι όχι στον Πούτιν.

Δυστυχώς, εκφοβιστική επιχειρηματολογία- άλλης ποιότητας και άλλης κατεύθυνσης- αναπαράγεται και από μερίδες της δογματικά «φιλοευρωπαϊκής» Αριστεράς. Αντί να βγάλουν τα σωστά συμπεράσματα για το τι είδους διαπραγματευτικά περιθώρια (δεν) έχει μια ριζοσπαστική, αριστερή κυβέρνηση μέσα σε μια ευρωζώνη, η οποία μετατρέπεται σε «θάλαμο βασανιστηρίων του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε» (η έκφραση είναι αρθρογράφου των Financial Times), βιάζονται να συμπεράνουν από το κυπριακό δράμα ότι δεν μπορεί να αναζητηθεί κανένα στήριγμα εκτός ευρώ και ότι όποιον βγαίνει από το μαντρί, τον τρώει ο λύκος.

Η ενοχλητική, για τους φίλους μας αυτούς, αλήθεια είναι ότι το ίδιο επιχείρημα θα μπορούσε να επικαλεστεί κανείς όχι μόνο για την προοπτική εξόδου από το ευρώ, αλλά και για τη μονομερή άρση του μνημονίου και τη διαγραφή του χρέους ή έστω του μεγαλύτερου μέρους του. Αν λοιπόν δεν μπορούμε ούτε καν να σκεφτόμαστε το ενδεχόμενο ρήξης με την ευρωζώνη, τότε θα πρέπει να πούμε ανοιχτά ότι δεν μπορούμε ούτε καν να καταργήσουμε το μνημόνιο κι ότι το μόνο που φιλοδοξούμε, στην πραγματικότητα, είναι να αποδειχθούμε πιο «επιδέξιοι» διαπραγματευτές των όρων της υποταγής μας από τον Βενιζέλο και το Σαμαρά. Αλλά τότε, πού διαφέρουμε, ουσιωδώς, από τη ΔΗΜΑΡ, εκτός από τους όρους νομής της κυβερνητικής εξουσίας;

Η ιδεοληπτικά ευρωπαϊκή- ή μάλλον δυτικοευρωπαϊκή- μονομέρεια αναφορικά με την αναζήτηση διεθνών ερεισμάτων, υπήρξε χαρακτηριστικό τμήματος (όχι όλου) του παραδοσιακού ευρωκομουνισμού και του Σημιτικού ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο, οι αστικές τάξεις των ηγετικών χωρών της Ε.Ε. δεν υπήρξαν ποτέ μονόπλευρα «ευρωκεντρικές»- αρκεί να παρατηρήσει κανείς με τι σοβαρότητα προσπαθούν να ενισχύσουν τους δεσμούς τους οι Γάλλοι ιμπεριαλιστές με όλες τις γαλλόφωνες χώρες του κόσμου και με τι πάθος προσπαθούν να συντηρήσουν οι Βρετανοί την Κοινοπολιτεία τους. Μόνο η δική μας, επαρχιώτικη ολιγαρχία, με την υπερβολή μιας Μαντάμ Σουσού, μπορεί να «σνομπάρει» αφ' υψηλού τον Μεσογειακό, Αραβικό και Βαλκανικό μας περίγυρο ή και τις εκτός Ε.Ε. αναδυόμενες δυνάμεις του σύγχρονου κόσμου.

Στοιχειώδης πολιτικός ρεαλισμός επιβάλλει στην ελληνική Αριστερά να ξεκινήσει την όποια αναζήτηση διεθνών ερεισμάτων από μια θεμελιώδη παραδοχή: ότι μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ και τη στροφή της Κίνας δεν υπάρχουν, σε παγκόσμια κλίμακα, στρατηγικοί σύμμαχοι μεγάλης ισχύος για μια αυριανή αριστερή- εργατική κυβέρνηση, η οποία θα θελήσει να αλλάξει και όχι να διαχειριστεί το υπάρχον σύστημα. Υπάρχουν μόνο συγκρουόμενα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα μεταξύ εδραιωμένων και αναδυόμενων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, αντιθέσεις που μπορεί να ανοίξουν κάποια παράθυρα ευκαιρίας για τακτικούς ελιγμούς και πρόσκαιρους, σχετικά ευνοϊκούς συμβιβασμούς στις μαχόμενες αριστερές δυνάμεις.

Μια παρόμοια, επαναστατικά ρεαλιστική, βασισμένη στα πραγματικά δεδομένα και τους πραγματικούς συσχετισμούς δυνάμεων, προσέγγιση θα μας προστατεύσει από ολέθριους συναισθηματισμούς και φαντασιώσεις- όπως, π.χ., τη φαντασίωση ότι η Μόσχα θα σπεύσει να σώσει τη Λευκωσία από το Βερολίνο, φλεγόμενη για τους κυπριακούς υδρογονάνθρακες. Κι αυτό, παρότι οι τελευταίοι αντιστοιχούν μόλις στο… 0,1% των παγκοσμίων αποθεμάτων, ενώ η Ρωσία κατέχει το 27% και από αυτό διοχετεύει το… 40% στην Ευρώπη, πρωτίστως στη Γερμανία!

Από την άλλη πλευρά, γεγονός είναι ότι η «στιγμή» της αμερικανικής και κατά προέκταση της Δυτικής μονοκρατορίας, που προέκυψε μετά την κατάρρευση των γραφειοκρατικών καθεστώτος της Ανατολικής Ευρώπης αποτελεί καιρό τώρα παρελθόν. Η ανάδυση νέων κέντρων οικονομικής και πολιτικής ισχύος στην Άπω Ανατολή, τη Νότια Ασία και τη Λατινική Αμερική δημιουργεί δυνατότητες αναζήτησης εναλλακτικών στηριγμάτων στην προοπτική μιας λαϊκής, δημοκρατικής ανατροπής στην Ελλάδα, έστω κι αν θα πρόκειται για πρόσκαιρες, ετεροβαρείς συμμαχίες, οι οποίες προφανώς θα έχουν το τίμημά τους.

Χτυπητό παράδειγμα αποτελεί η ανάδυση των λεγόμενων BRICS- Κίνα, Ρωσία, Ινδία, Βραζιλία, Νότια Αφρική– που αντιστοιχούν στο 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και στο 17% του παγκόσμιου εμπορίου. Την περασμένη εβδομάδα, οι πέντε αυτές μεγάλες χώρες πραγματοποίησαν σύνοδο κορυφής στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής, όπου αποφάσισαν να δημιουργήσουν κοινή, αναπτυξιακή τράπεζα, με κεφάλαια της τάξης των 50 δις- μια τράπεζα, η οποία θα μπορούσε να λειτουργήσει ως «δανειστής ύστατης καταφυγής» χρεωμένων χωρών, προσφέροντάς τους μια εναλλακτική λύση έναντι του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ισχυρά πλεονασματικές αυτές χώρες έχουν συσσωρεύσει τεράστια αποθέματα ξένου συναλλάγματος, της τάξης των 4,5 τρισ δολαρίων. Το γεγονός αυτό αφήνει ανοικτή την προοπτική διμερών συμφωνιών με χώρες όπως η Ρωσία και η Κίνα για την εξυπηρέτηση του ελληνικού ελλείμματος μετά από την αναπόφευκτη ρήξη με τις κυρίαρχες δυνάμεις της ευρωζώνης, μέχρις ότου σταθεροποιηθεί η ελληνική οικονομία, όπως και για μεγάλα επενδυτικά προγράμματα, για παράδειγμα στον τομέα της ενέργειας ή της πολεμικής βιομηχανίας. Ανάλογες συμφωνίες με χώρες όπως η Ινδία και η Βραζιλία– από τους παγκόσμιους πρωταθλητές στην παραγωγή γενόσημων φαρμάκων- θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν μια ριζοσπαστική κυβέρνηση της Ελλάδας φθηνά, αξιόπιστα φάρμακα τη δύσκολη μεταβατική περίοδο. Η πολύ σημαντική απόφαση της Ινδίας, στις αρχές της βδομάδας, να αγνοήσει τις πιέσεις της Novartis και άλλων πολυεθνικών αναφορικά με τα «πνευματικά δικαιώματα» στο χώρο του φαρμάκου διευρύνει σοβαρά αυτές τις δυνατότητες.

Σε αντίθεση με τις αστικές κυβερνήσεις του «ανήκομεν εις την Δύσιν», που ακολουθούν δουλικά τις επιλογές Ουάσιγκτον και Βρυξελλών, αυξάνοντας την ενεργειακή εξάρτηση της Ελλάδας από Τουρκία και Ισραήλ, μια ριζοσπαστική, αριστερή κυβέρνηση θα διέθετε μεγάλα περιθώρια διαφοροποίησης των πηγών ενεργειακού ανεφοδιασμού. Ακόμη και η Τουρκία, μια χώρα- μέλος του ΝΑΤΟ και στρατηγικός σύμμαχος των Αμερικανών στη Μέση Ανατολή, αγνοεί τις κυρώσεις Ουάσιγκτον και Βρυξελλών και συνεχίζει να προμηθεύεται από την Τεχεράνη το 20% των αναγκών της σε φυσικό αέριο. Μια κυρίαρχη και ανεξάρτητη Ελλάδα θα μπορούσε να πράξει κάτι ανάλογο, με ακόμη περισσότερο ευνοϊκούς όρους, δεδομένων των παραδοσιακά φιλικών σχέσεων ανάμεσα στην Αθήνα και την Τεχεράνη. Η Ρωσία, η Βενεζουέλα, η Αίγυπτος και άλλες χώρες εντάσσονται επίσης στους υποψήφιους προμηθευτές μιας νέας Ελλάδας, φιλικής με όλους τους λαούς, αλλά όχι «δεδομένης» για οποιαδήποτε μεγάλη δύναμη.

Η κυριότερη εφεδρεία μιας νέας, λαϊκής εξουσίας στην Ελλάδα θα ήταν οι λαοί που υποφέρουν, αγωνίζονται και ελπίζουν- ιδιαίτερα στην περιφέρεια της ευρωζώνης, την ευρωπαϊκή και αραβική Μεσόγειο και τα Βαλκάνια. Μια Ελλάδα που θα τολμήσει να έρθει σε σύγκρουση με την πολιτική της Δρακόντειας λιτότητας που επιβάλλει ο υπό γερμανική ηγεμονία ευρωπαϊκός Βορράς, μπαίνοντας στις αχαρτογράφητες θάλασσες της αλληλεγγύης και της κοινωνικής δικαιοσύνης, είναι βέβαιο ότι θα κέρδιζε αμέσως τη συμπάθεια των λαών, πυροδοτώντας ντόμινο προοδευτικών ανατροπών στο γεωγραφικό και οικονομικό της περίγυρο. Για καλή μας τύχη, οι χώρες του Νότου που αποτελούν αυτή τη στιγμή τους αδύναμους, από οικονομική άποψη, κρίκους της ευρωζώνης, υπήρξαν ιστορικά οι αδύναμοι κρίκοι της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας και από πολιτική άποψη- και ήδη έχουν αρχίσει να ξαναγίνονται, όπως μαρτυρά η άνοδος της Αριστεράς στην Ελλάδα, η αφύπνιση του πνεύματος της «Επανάστασης των γαρυφάλλων» στην Πορτογαλία, η ανοιχτή πολιτική κρίση στην Ιταλία και πάει λέγοντας. Ζώνη αμερικανοβρετανικής συγκυριαρχίας μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Μεσόγειος μπορεί να γίνει η δική μας θάλασσα της κοινωνικής εξέγερσης, της ελπίδας και της ελευθερίας.