Η προτεσταντική ηθική και το πνεύμα της κρίσης

Του Βασίλειου Αδαμίδη*

Η ερμηνεία κάποιου φαινομένου οφείλει να ξεκινά με την αντικειμενική παρατήρηση. Η παρατήρηση λοιπόν του θρησκευτικού χάρτη της Ευρωπαϊκής κρίσης αναδεικνύει ένα αξιοπρόσεκτο στοιχείο: την παντελή απουσία κρατών με Προτεσταντική παράδοση. Η Ελλάδα κι η Κύπρος ανήκουν στο Ελληνορθόδοξο τόξο, ενώ η Ιταλία, η Ισπανία, η Πορτογαλία και – αλίμονο – η Ιρλανδία είναι στραμμένες στον Καθολικισμό. Πέρα λοιπόν από το διαδεδομένο στερεότυπο «πλούσιος Βορράς – φτωχός Νότος», η παρατήρηση προκαλεί την εξέταση της θρησκευτικής διάστασης της οικονομικής κρίσης. Πριν από έναν αιώνα ο Μαξ Βέμπερ παρουσίασε την μελέτη του «Η Προτεσταντική Ηθική και το Πνεύμα του Καπιταλισμού».

Στο έργο του αυτόπαρουσίασε τις ψυχολογικές επιδράσεις της Θρησκευτικής Μεταρρύθμισης, κυρίως των ασκητικών παραφυάδων της (Καλβινισμός, Πουριτανισμός κτλ), ως συνιστώσες της απαραίτητης ψυχολογικής μαγιάςπου ανέδειξε το πνεύμα του Δυτικού «ορθολογιστικού» Καπιταλισμού. ΄Ετσι, η Καπιταλιστική ηθική παρουσιάζεται σαν το alterego της Καλβινιστικής θεολογίας.

Χωρίς να υπεισέλθουμε σε διεξοδική ανάλυση των γεννεσιουργών αιτίων αυτής της ηθικής, αρκεί να παρουσιάσουμε μερικά χαρακτηριστικά της. Η εργασία (το «επάγγελμα») από μέσον για την κάλυψη των απαραιτήτων αναγκών διαβίωσης, μετατρέπεται σε ύψιστο καθήκον, το οποίο πρέπει να ασκείται με θρησκευτική ευλάβεια. Οι ηθικές – θρησκευτικές αρετές της επιμέλειας, της λιτότητας, της σύνεσης και της εγκράτειας, γίνονται τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του επιτυχημένου επιχειρηματία – αστού. Η σκληρή, συνεχής εργασία αποτελεί αυτοσκοπό και ευλογία. Ο ασκητικός βίος, η συστηματική αποταμίευση και η επανεπένδυση του πλούτου με σκοπό το χρηματικό κέρδος, αποτελούν την εργασιακή ηθική που εξαγνίζεται (και ως ένα βαθμό καθαγιάζεται) μέσω της Προτεσταντικής ηθικής. Ο πιστός οφείλει να αξιοποιεί κάθε ευκαρία κερδοφορίας που του παρουσιάζεται, ως σταλμένη από τον Θεό. Το «επάγγελμα» είναι το λειτούργημα στο οποίο ο Θεός κάλεσε τον εκλεκτό. Η επιτυχής, μεθοδική και ορθολογική τέλεσή του είναι ταυτόχρονα σημάδι ευνοϊκής αντιμετώπισης από την Θεία Πρόνοια. Οι γήινες απολαύσεις παρακωλύουν την αύξηση της δόξας του Θεού, η οποία πραγματώνεται μέσω της έμπρακτης δραστηριότητας, άρα της επαγγελματικής επιτυχίας. Το πεπερασμένο του ανθρώπινου βίου καθιστά κάθε λεπτό υπερπολύτιμο για να βεβαιωθεί ο πιστός ότι ανήκει στους εκλεκτούς του Θεού, άρα κάθε λεπτό πρέπει να αφιερωθεί στην εγκόσμια εργασία. Κάθε χαμένη ώρα κόβεται από μια εργασία που θα μεγάλωνε την δόξα του Θεού. Για τους ανωτέρω λόγους, ο πλούτος είναι ηθικά καταδικαστέος μόνο εφ'όσον οδηγεί στην τρυφηλότητα και την διακοπή της ακατάπαυστης εργασίας για την δόξα του Θεού. Αντιθέτως, η κερδοφορία σαν αποτέλεσμα της επιτυχημένης εκτέλεσης του επαγγελματικού καθήκοντος, είναι όχι μόνο ηθικά επιτρεπτή, αλλά και θρησκευτικά επιβεβλημένη. Η σύνδεση της ασκητικής Προτεσταντικής ηθικής με το πνεύμα του Δυτικού Καπιταλισμού είναι προφανής. Άραγε κατά πόσο συνδέεται η οικονομική «αποτυχία» των μη-Προτεσταντικών κρατών με την έλλειψη των ανωτέρω παραγόντων από το ηθικό τους οπλοστάσιο? Σε αυτές τις χώρες η εργασία δεν αποτελεί αυτοσκοπό ή μέσον προς την ηθική τελείωση, αλλά καθημερινή ανάγκη για την βιοποριστική διαβίωση. Οεξαγνισμός που προσέφερε ο Προτεσταντισμός στην απεριόριστη δίψα για κέρδος, στις μη Προτεσταντικές χώρες δίνει την θέση του στην αντίληψη της υπερβολικής συσσώρευσης του πλούτου ως διαστροφής. Το ‘κέρδος για το κέρδος' κι όχι για την κάλυψη αναγκών θεωρείται πράξη αντικοινωνική και ως ένα βαθμό ανήθικη και αντιχριστιανική, καθ' ότι διόλου δε βοηθά στην κατάκτηση της Αιώνιας Ζωής.

Άλλωστε, σε αντίθεση με τις Προτεσταντικές διδαχές, τα πιο διαδεδομένα εδάφια της Καινής Διαθήκης,τουλάχιστον στον Ορθόδοξο κόσμο, αναφέρονται στην δυσκολία των πλουσίων να διαβούν την πύλη του Παραδείσου. Η παραπάνω αντιπαραβολή των αντιθετικών ηθικών επιταγών των Χριστιανικών δογμάτων ερμηνεύει εν μέρει την δημιουργία και περιοδική εμφάνιση γνωστών στερεοτύπων. Το στερεότυπο ‘οι τεμπέληδες του Νότου που τρέφονται από τους εργατικούς του Βορρά', σηματοδοτεί την υποσυνείδητη πίστη στο ότι οι τελευταίοι ανήκουν στους εκλεκτούς του Θεού.

Η εκλογή τους από την Θεία Πρόνοια αποδεικνύεται από την οικονομική κι επαγγελματική επιτυχία των κρατών τους. Αυτοί οφείλουν να κάνουν το παν ώστε να διατηρηθεί αυτή η κατάσταση. Η επίπλαστη αποστροφή προς τις απολαύσεις της ζωής, συμπυκνώνεται σε μία υποτιμητική αναφορά στις ‘παραλίες της Κύπρου' ή στην άποψη ότι οι Μεσογειακοί λαοί ζουν μόνο για τις διασκεδάσεις (και μάλιστα με τη χρηματοδότηση των επιτυχημένων εκλεκτών). Ο παράγων αυτός σε συνδυασμό με την εκλαϊκευμένη πίστη των Καλβινιστών ότι η μάζα των ανθρώπων εργάζεται μόνο όταν είναι αναγκασμένη να το κάνει, ίσως αποτελεί την ηθική εξήγηση (πέρα από τους αριθμούς και την στατιστική) της εκτόξευσης της ανεργίας. Αν δε λάβει κανείς υπ' όψιν το ασυνήθιστα υψηλό ποσοστό των ελευθέρων επαγγελματιών και των οικογενειακών επιχειρήσεων στην Ελλάδα (κάτι που εξυπηρετεί την εργασία προς κάλυψη αναγκών κι όχι την ορθολογιστική οργάνωση μεγάλων επιχειρήσεων με το κέρδος ως αυτοσκοπό), μπορεί να πλησιάσει σε μία ψυχολογική εξήγηση των – φαινομενικά παραλόγων – αξιώσεων της Τρόικα, σε συμφωνία με τους κυβερνώντες, για περισσότερα λουκέτα μικρομεσαίων επιχειρήσεων, χαμηλότερους μισθούς και υψηλότερη ανεργία. Πέρα λοιπόν από την εξυγίανση των αριθμών, ίσως προωθείται και η εξυγίανση των ηθών, κατά τα ανωτέρω όμως πρότυπα. Το αξιακό μας σύστημα επιβάλλεται να αλλάξει και να συμμορφωθεί. Ο σκοπός αυτού του άρθρου δεν ήταν να προβεί σε αξιολογικές κρίσεις, αλλά να προκαλέσει ερωτήματα. Πολύ σωστά λέγεται ότι η κρίση είναι πρωτίστως κρίση αξιών. Η ροή όμως των πραγμάτων δεν οδηγεί στην επιστροφή στις ‘χαμένες' αξίες και αρετές που συνεχώς αναπολούμε.

Αυτές οι αξίες όπως είδαμε παραπάνω, όχι μόνο δεν συνάδουν, αλλά είναι αντίθετες με το πνεύμα του Δυτικού Καπιταλισμού. Παρ' όλα αυτά είμαστε μέρος του συγκεκριμένου συστήματος, το οποίο εξοστρακίζει οποιονδήποτε δεν συμμορφώνεται με τους κανόνες του. Το ερώτημα της βιωσιμότητας της Ενωμένης Ευρώπης πρέπει να εξεταστεί και υπό το πρίσμα των αντιθετικών αξιακών συστημάτων των κρατών της. Το σταυροδρόμι είναι κρίσιμο και πρέπει να επιλέξουμε με ποιους ηθικούς κανόνες θέλουμε να ζήσουμε, ως Έλληνες και ως Ευρωπαίοι.

* Ο Βασίλειος Αδαμίδης είναι κάτοχος Μεταπτυχιακού διπλώματος στον τομέα του Διεθνούς Δικαίου και των Διεθνών Σχέσεων και υποψήφιος Διδάκτωρ Νομικής του Πανεπιστημίου του Έξετερ.

ΠΗΓΗ: 18 November 2013, http://www.antibaro.gr/article/9467, Ἀντίβαρο.

Οι πληστηριασμοί και η αρπαγή της γης

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

Είναι δυστυχώς πολλοί αυτοί που αναρωτιούνται τι θα συμβεί, εάν απελευθερωθούν οι πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας στην Ελλάδα – κάτι που θεωρούμε σχεδόν σίγουρο, επειδή η Ελλάδα δεν έχει μόνο μία «αδύναμη», ανεπαρκή κυβέρνηση, αλλά και μία καθόλου επαρκέστερη αντιπολίτευση.

Η θέση μας αυτή τεκμηριώνεται αφενός μεν από την «θλιβερή στελέχωση», αφετέρου από την έλλειψη εναλλακτικού σχεδίου χρηματοδότησης της πατρίδας μας, εκ μέρους ολόκληρης της πολιτικής ηγεσίας της – επίσης, από τα εύγλωττα αποτελέσματα των εκάστοτε δημοσκοπήσεων.

Ειδικά όσον αφορά την «αριστερά» έχουμε αναφέρει ότι (ανάλυση), εφόσον επιμένει στη διατήρηση του ευρώ, δεν έχει καμία δυνατότητα να απελευθερώσει την Ελλάδα από την Τρόικα – οπότε από τη θανατηφόρο πολιτική λιτότητας και υπερβολικής φορολόγησης που επιβάλλει.

H επιχειρηματική ελίτ της Ελλάδας έχει αφελληνισθεί πλήρως, δίνοντας γη και ύδωρ για να παραμείνει τοποτηρητής στη χώρα – ενώ οι πολίτες θα εξεγερθούν, μόνο όταν οι ξένες δυνάμεις κατοχής συμπεριλάβουν και τους Έλληνες ολιγάρχες στο γεύμα τους.

Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι η «αριστερά» θα υποχρεωνόταν, εάν τυχόν κυβερνούσε, στους ίδιους ανόητους συμβιβασμούς και υποκλίσεις. Περαιτέρω στο θέμα μας, όταν απελευθερωθούν οι πλειστηριασμοί, ένα από τα πολλά «βάρβαρα» σενάρια θα ήταν το εξής:

Οι πλειστηριασμοί

(α) Υποθετικά έχει αγοράσει κάποιος την κατοικία του, έναντι 200.000 €, προκαταβάλλοντας  το 20% (40.000 €), συν τα έξοδα μεταβίβασης – συνάπτοντας για τα υπόλοιπα 160.000 € ένα ενυπόθηκο δάνειο, με χαμηλό επιτόκιο.

(β) Η αξία της κατοικίας που αγόρασε έναντι 200.000 € έχει μειωθεί κατά περίπου 30% – οπότε στα 140.000 €. Εν τούτοις, αδυνατεί να την πουλήσει στην ελεύθερη αγορά – λόγω της ύφεσης και των υψηλών φόρων ακινήτων, οι οποίοι «απωθούν» τους αγοραστές.

(γ) Επειδή δεν πληρώνει τις δόσεις του δανείου του τα τελευταία τρία χρόνια, οφείλει στην τράπεζα τις 160.000 €, συν τους τόκους, πλην τα τοκοχρεολύσια που έχει καταβάλλει στο παρελθόν – υποθετικά γύρω στις 180.000 €.

(δ) Η τράπεζα προβαίνει στην κατάσχεση του ακινήτου, καθώς επίσης στον πλειστηριασμό του, χρεώνοντας στον ιδιοκτήτη όλα τα δικαστικά και λοιπά έξοδα – υποθετικά 10.000 €, οπότε το χρέος ανεβαίνει στα 190.000 €.

(ε) Η τιμή που «επιτυγχάνει» η τράπεζα στον πλειστηριασμό, αγοράζοντας το ενδεχομένως η ίδια απ' ευθείας ή μέσω κάποιου άλλου δικού της επενδυτικού σχήματος (άμεσου ή έμμεσου) είναι, στην καλύτερη των περιπτώσεων, 80.000 €.

(στ) Τα χρήματα που εισπράττει η τράπεζα τα συμψηφίζει με το δάνειο του οφειλέτη της – ο οποίος χάνει το σπίτι του, καθώς επίσης τα 60.000 € συν τα έξοδα μεταβίβασης που είχε επενδύσει από την τσέπη του και μένει χρεωμένος με 110.000 € (τα οποία συνεχίζουν να τοκίζονται).

(ζ) Η τράπεζα ή το επενδυτικό σχήμα της, «πακετάρει» τα ακίνητα σε ένα «δομημένο προϊόν», το οποίο πουλάει σε ξένους επενδυτές – υποθετικά σε μία ακόμη πιο χαμηλή τιμή, για να είναι πιο ελκυστικό. Οι ξένοι επενδυτές αγοράζουν λοιπόν πολλά ακίνητα και περιμένουν να αυξηθούν οι τιμές τους – είτε για να τα πουλήσουν σε άλλους συναδέλφους τους, είτε στην ελεύθερη αγορά, όταν επιστρέψει η ζήτηση, είτε στην ίδια την τράπεζα (ενδεχομένως, έχοντας προηγουμένως συμφωνήσει κάτι τέτοιο μαζί της).

(η) Τα χρήματα που χάνει η τράπεζα από την πώληση, καθώς επίσης οι επισφάλειες που της απομένουν (τα υπόλοιπα χρέη των οφειλετών της, οι οποίο δεν έχουν πλέον κατοικία, άρα εγγύηση), καταχωρούνται ως ζημίες στον ισολογισμό της.

(θ) Με κριτήριο αυτές τις επισφάλειες, απαιτείται η ανακεφαλαιοποίηση της τράπεζας – την οποία αναλαμβάνει το κράτος, με χρήματα φυσικά των φορολογουμένων πολιτών του (με τη συνήθη αιτιολογία ότι, διαφορετικά θα χρεοκοπούσε η τράπεζα και θα χανόταν οι καταθέσεις ή για να αποφευχθεί η κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας).

(ι) Υγιής πλέον η τράπεζα, δεν είναι απίθανο να αγοράσει ξανά τα «πακέτα ακινήτων» που πούλησε – προφανώς σε ακριβότερες τιμές, οι οποίες όμως θα επιτρέπουν την κερδοφόρα πώληση τους σε νέους ιδιοκτήτες. Άλλωστε, οι συσσωρευμένες ζημίες του παρελθόντος θα «αποσβένουν» πλέον τα κέρδη της – οπότε δεν θα υποχρεώνεται να πληρώνει φόρους.

Η αρπαγή γης

Συνεχίζοντας, όπως έχουμε αναφέρει σε προηγούμενη ανάλυση μας (Οι τρεις πληγές του πλανήτη), μία άλλη μορφή αποκλεισμού και απέλασης των ανθρώπων, είναι η εξαγορά τεραστίων γεωργικών εκτάσεων γης από πολυεθνικές εταιρείες, από επενδυτικά κεφάλαια, από μερικά κράτη, καθώς επίσης από ορισμένες μεγάλες τράπεζες,

Οι εκτάσεις που εξαγοράζονται χρησιμοποιούνται κυρίως για την καλλιέργεια «γεωργικών καυσίμων», όπως το βιολογικό ντίζελ και η βενζίνη Ε-10. Στα πλαίσια αυτά, εκατομμύρια άνθρωποι εκδιώκονται από τις ιδιοκτησίες τους, ενώ τεράστιες εκτάσεις μετατρέπονται σε «μονοκαλλιέργειες» – με αποτέλεσμα να αυξάνονται συνεχώς οι «πεθαμένες περιοχές» (οι μονοκαλλιέργειες, μετά από μερικούς «κύκλους», σοδειές δηλαδή, καταστρέφουν εντελώς τη γη). Οι μεγαλύτεροι αγοραστές είναι η Goldman Sachs και η J.P.Morgan – καθώς επίσης μερικά από τα ισχυρότερα κερδοσκοπικά κεφάλαια του πλανήτη.

Η διαδικασία αυτή, η οποία είναι ουσιαστικά η ίδια με την αποικιοκρατική εποχή, με μοναδική διαφορά το ότι η γη αγοράζεται πλέον και δεν κατακτάται στρατιωτικά (συμπεριλαμβάνεται εδώ ουσιαστικά και η εξαγορά πετρελαϊκών κοιτασμάτων, εκτάσεων πλούσιων σε ορυκτά κλπ. με σημαντικότερο αγοραστή στην Αφρική την Κίνα), άρχισε να παίρνει μεγάλες διαστάσεις αμέσως μετά το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης (2006).

Η αιτία είναι προφανώς το ότι, εκείνη την εποχή αναζητήθηκαν νέοι τρόποι κερδοφορίας – αφού οι παλαιότεροι «κατέρρεαν». Στο γράφημα που ακολουθεί φαίνονται ορισμένες από τις πιο εντυπωσιακές αγορές γης:

Περαιτέρω, η αρπαγή της γης, καθώς επίσης των κερδοφόρων, κοινωφελών συνήθως επιχειρήσεων, δεν περιορίζεται μόνο στις παραπάνω περιοχές του πλανήτη – αφού αποτελεί τον κύριο στόχο της εισβολής του ΔΝΤ (της Γερμανίας επίσης) στις υπερχρεωμένες ευρωπαϊκές χώρες. Προϋποθέτει φυσικά τη δημιουργία υπάκουων «σκλάβων χρέους» – γεγονός που επιτυγχάνεται παράλληλα, με την έντεχνη «υπεξαίρεση» της δημόσιας και ιδιωτικής περιουσίας των αδύναμων κρατών (με τη βοήθεια της εγχώριας πολιτικής και οικονομικής εξουσίας).

Τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία των κρατών-θυμάτων, αυτά δηλαδή που δεν είναι δυνατόν να «κλαπούν» με τη βοήθεια της αυξημένης φορολογίας, κυρίως δε τα ακίνητα και τα οικόπεδα, εξαγοράζονται σε εξευτελιστικές τιμές, όπως αναλύσαμε στην αρχή του κειμένου μας – αφού φυσικά έχει εξασφαλισθεί προηγουμένως ο εκμηδενισμός της  εγχώριας ζήτησης και η κατάρρευση των τιμών, με τη βοήθεια των φορολογικών μέτρων, της ανεργίας, των χρεοκοπιών κοκ.

Όλα αυτά δεν συμβαίνουν μόνο στο Νότο, αλλά και στο Βορά. Για παράδειγμα, οι τιμές και τα ενοίκια των γεωργικών εκτάσεων στη Γερμανία αυξήθηκαν σημαντικά τα τελευταία χρόνια – λόγω της κλιμακούμενης ζήτησης εκ μέρους διαφόρων επενδυτών. Σύμφωνα δε με τη στατιστική υπηρεσία της χώρας, η μέση τιμή ανά εκτάριο γεωργικής γης αυξήθηκε το 2012 στα 14.424 €. έναντι 9.955 € το 2008 – γεγονός που σημαίνει μία άνοδο κατά 45% εντός μόλις τεσσάρων ετών (διάγραμμα που ακολουθεί).

Όπως φαίνεται από το διάγραμμα, οι τιμές στην πρώην δυτική Γερμανία είναι υψηλότερες, σε σχέση με την ανατολική. Ειδικά τα ενοίκια γης είναι σε μερικές περιοχές τόσο ακριβά, ώστε δεν είναι πλέον κερδοφόρα η καλλιέργεια τους για τους χωρικούς – πόσο μάλλον σε συνδυασμό με τις συνεχώς αυξανόμενες τιμές των λιπασμάτων, των ζωικών τροφών και της ενέργειας.

Στα πλαίσια αυτά, οι Γερμανοί σχεδιάζουν την υιοθέτηση νόμων για την προστασία των χωρικών από τους επενδυτές – οι οποίοι, διαθέτοντας τεράστια ρευστότητα από τα μέτρα στήριξης των κεντρικών τραπεζών, με μηδενικό κόστος (επιτόκιο), αναζητούν διαρκώς νέες πηγές κερδοφορίας.

Ολοκληρώνοντας διακινδυνεύουμε την πρόβλεψη ότι, μία από τις καλύτερες επενδύσεις σήμερα στην Ελλάδα, είναι η αγορά αγροτικής γης – το επόμενο έτος δε τα ακίνητα, οι τιμές των οποίων προβλέπεται ότι θα καταρρεύσουν, ως αποτέλεσμα των μαζικών κατασχέσεων εκ μέρους των τραπεζών.

Επίλογος

Οι μαζικές κατασχέσεις και οι απάνθρωποι πλειστηριασμοί των τραπεζών θα οδηγήσουν σε ακόμη περισσότερες αυτοκτονίες συμπολιτών μας – σε μεγάλα κοινωνικά δράματα, στην πτώση της κυβέρνησης κοκ. Εν τούτοις, καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να σταματήσει τους εισβολείς, όσο και αν το επιθυμεί, αφού δεν αντιδρούν οι Πολίτες, παραμένοντας αμέτοχοι και ουδέτεροι – έχοντας ίσως την ψευδαίσθηση ότι, τίποτα δεν θα συμβεί στους ίδιους.

Αυτό αφορά κυρίως την «επιχειρηματική ελίτ» της Ελλάδας, η οποία «έχει αφελληνισθεί πλήρως, δίνοντας γη και ύδωρ για να παραμείνει τοποτηρητής στη χώρα – χωρίς να μπορεί να καταλάβει ότι, η σημερινή τεχνολογία επιτρέπει τη διατήρηση ενός κράτους σε καθεστώς δουλείας, χωρίς να απαιτείται φυσική παρουσία«, σύμφωνα με τα σοφά λόγια φίλου μας.

Φαίνεται δε πως "οι πολίτες θα εξεγερθούν μόνο όταν οι ξένες δυνάμεις κατοχής συμπεριλάβουν και τους «Έλληνες-ολιγάρχες» στο γεύμα τους» – δυστυχώς, αφού προηγουμένως λεηλατηθούν, εξαθλιωθούν και υποδουλωθούν στο διηνεκές.

* Ο κ. Βασίλης Βιλιάρδος είναι ένας σύγχρονος οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου – όπου και δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά για αρκετά χρόνια, με ιδιόκτητες επιχειρήσεις.

Έχει γράψει το βιβλίο "Υπέρβαση Εξουσίας", το οποίο αναφέρεται στο φορολογικό μηχανισμό της Γερμανίας, ενώ έχει  εκδώσει τρία βιβλία αναφορικά με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, με τον  τίτλο "Η κρίση των κρίσεων".

Έχει ασχοληθεί με σημαντικές έρευνες και αναλύσεις επί του αντικειμένου του (μακροοικονομία), επί διεθνούς επιπέδου, οι οποίες φιλοξενούνται τακτικά σε ημερήσιες εφημερίδες, περιοδικά και ηλεκτρονικές ιστοσελίδες.

ΠΗΓΗ: Νοεμβρίου 19, 2013, http://www.analyst.gr/2013/11/19/4684/ και http://www.analyst.gr/2013/11/19/4684/2/

Μόνη λύση τώρα το Παλλαϊκό Μέτωπο

Του Τάκη Φωτόπουλου*

Πριν επτά περίπου μήνες κατέληγα στο εξής συμπέρασμα σε σχέση με το κρίσιμο ερώτημα που εξέταζα σε σειρά άρθρων με τον τίτλο «Τι κάνουμε τώρα;»:

«Είναι επομένως επιτακτική η ανάγκη για ένα οργανωμένο, παλλαϊκό  Μέτωπο  που θα πρέπει να αγωνιστεί όχι για την ανατροπή ολόκληρου του καπιταλιστικού συστήματος και την κατάκτηση (με αυτή την έννοια) της λαϊκής εξουσίας – κάτι που προϋποθέτει εντελώς διαφορετικές υποκειμενικές συνθήκες από τις σημερινές – αλλά για την άμεση μονομερή έξοδο της χώρας… μας από την ΕΕ και την αποκοπή από τη νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση. Έτσι μόνο θα αποκτήσουμε οικονομική και, κατά συνέπεια, εθνική κυριαρχία και θα μπορέσουμε να στηριχθούμε στις δικές μας παραγωγικές δυνάμεις και όχι στις πολυεθνικές. Και γι' αυτόν τον στόχο, που είναι και αναγκαία προϋπόθεση για οποιαδήποτε συστημική αλλαγή στο μέλλον, υπάρχουν τόσο οι αντικειμενικές όσο και οι υποκειμενικές συνθήκες» ("Ε", 7/4/2013).

Σήμερα, είναι άμεσα επιτακτική η ανάγκη για παρόμοιο Μέτωπο που θα ένωνε όλα τα θύματα της παγκοσμιοποίησης (μέσω της καταστροφικής ένταξής μας στην ΕΕ), όπου οι πολίτες σαν πολίτες, ανεξάρτητα από κομματική τοποθέτηση και ιδεολογικές καταβολές, θα συστρατευθούν στον αγώνα για την Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση. Σε ένα Μέτωπο δηλαδή που θα δεσμεύει όλους σε ένα πρόγραμμα με απώτερο στόχο την έξοδο όχι μόνο από την οικονομική και κοινωνική καταστροφή, στην οποία μας έχουν καταδικάσει σήμερα οι ντόπιες και ξένες ελίτ, αλλά και από τη μόνιμη κρίση που υπόβοσκε κάτω απο τη μεταπολεμική φούσκα μιας δήθεν «ανάπτυξης».

Η ανάγκη αυτή είναι πιο επιτακτική παρά ποτέ για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, γιατί αντιμετωπίζουμε τον άμεσο κίνδυνο ενός γενικευμένου πολέμου των ελίτ κατά των λαϊκών στρωμάτων, ο οποίος δεν θα είναι πια μόνο οικονομικός, όπως μέχρι τώρα, αλλά δεν θα διστάζει να χρησιμοποιεί και την ωμή βία. Δεύτερον, γιατί μετά από τρία χρόνια συνεχώς επιδεινούμενης φτωχοποίησης των λαϊκών στρωμάτων και κατεδάφισης κάθε ίχνους κοινωνικού κράτους, δεν έχει ακόμη γίνει δυνατή η συγκρότηση ενός προγραμματικού παλλαϊκού μετώπου για την έξοδο από τη καταστροφή.

Όσον αφορά στον πρώτο λόγο, είναι φανερό ότι ο κίνδυνος δεν είναι πια να ξεσπάσει εμφύλιος μεταξύ οπαδών και αντιπάλων της ΧΑ, όπως υπέθετα στο άρθρο της 22/9. Μετά τη στυγερή εκτέλεση των ΧΑτών και την ύποπτη προκήρυξη μιας δήθεν «αριστερής» τρομοκρατικής οργάνωσης που κηρύσσει πόλεμο στον καπιταλισμό και τον «φασισμό» (αλλά, κατά σύμπτωση, δεν έχει κάνει την παραμικρή ενέργεια κατά του πρώτου και ξεκίνησε με τον εύκολο δεύτερο στόχο, δηλαδή την εκτέλεση άοπλων μελών της ΧΑ!) είναι ξεκάθαρο τι είδους εμφύλιο ετοιμάζουν οι αδίστακτες ξένες και ντόπιες ελίτ.  Όσο οι ελίτ αυτές βλέπουν ότι τα μεν κόμματα της Χούντας καταβαραθρώνονται για πάντα, ενώ τα κόμματα της «Αριστεράς» αυξανόμενα θα αδυνατούν να ελέγχουν αποτελεσματικά τα λαϊκά στρώματα, τόσο θα καταφεύγουν περισσότερο στην ωμή βια. Διότι είναι βέβαια αναπόφευκτο ότι τα στρώματα αυτά γρήγορα θα συνειδητοποιήσουν την απάτη της «Αριστεράς» αυτής, που δεν την απασχολεί η δημιουργία ενός παλλαϊκού αντι-ΕΕ Μετώπου με στόχο την αυτοδυναμία, αλλά απλά η κατάκτηση της εξουσίας. Ήδη το πρώτο βήμα έγινε. Πολύ πιθανό να ακολουθήσουν και δολοφονίες απλών πολιτών, (που κάποιοι αυτόκλητοι τιμωροί θα χαρακτηρίζουν «εθνικιστές», «φασίστες» κλπ.), μέχρις ότου τρομοκρατηθούν επαρκώς τα λαϊκά στρώματα και επανέλθουν σε ελεγχόμενες κομματικές στρούγκες. Η προκήρυξη της νέας «αριστερής» οργάνωσης έκανε άλλωστε φανερό ποιους θεωρεί κύριους εχθρούς της: αυτούς που μάχονται για την οικονομική και εθνική κυριαρχία, που τους αποκαλεί συλλήβδην «εθνικιστές»–δηλαδή, στη λογική της, «φασίστες». Κατά σύμπτωση, τους ίδιους κηρύσσει ως κύριους εχθρούς της και η Κομισιόν, ξοδεύοντας μάλιστα  τεράστια ποσά για την προπαγάνδα ενάντια στα μη ενσωματωμένα στην ΕΕ και την παγκοσμιοποίηση κινήματα, είτε της Αριστεράς είτε της Δεξιάς, όπως ξεκαθάρισε ο γκαουλάιτερ Σουλτς στην Αθήνα.

Όσον αφορά στον δεύτερο λόγο, όπως προσπάθησα να δείξω επανειλημμένα, μια προγραμματική συμφωνία που θα μας οδηγούσε έξω από την οικονομική καταστροφή είναι αδύνατη, εάν δεν έχει βασικό στόχο την άμεση και μονομερή έξοδο από την ΕΕ και την ΟΝΕ. Σήμερα, όμως, κανένα κόμμα ή κομματική οργάνωση, δεν θέτει σαφώς παρόμοιο θέμα που συνεπάγεται αγώνα  για ανοικοδόμηση της παραγωγικής μας δομής. Δηλαδή, αγώνα σε ρήξη με την νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, αφού χωρίς οικονομική αυτοδυναμία είναι αδύνατη η ανοικοδόμηση αυτή. Πολλοί άλλωστε «αριστεροί» χαρακτηρίζουν «εθνικιστικές» παρόμοιες τάσεις! Εκτός από το ΚΚΕ, που θέτει πράγματι το θέμα της μονομερούς εξόδου από την ΕΕ και της ανοικοδόμησης της παραγωγικής δομής (μολονότι όχι σαν μεταβατικό αίτημα), όλα τα άλλα «αριστερά» ή πατριωτικά, εθνικιστικά κλπ κόμματα και οργανώσεις χρησιμοποιούν στη πραγματικότητα αποπροσανατολιστική ρητορική για να συγκαλύψουν τον αληθινό στόχο τους που είναι απλώς η έξοδος από το Ευρώ, αλλά όχι και την ΕΕ. Όμως, απλή έξοδος από το Ευρώ, που δεν θα ήταν συνέπεια προηγούμενης εξόδου από την ΕΕ, θα ήταν εξίσου καταστροφική, εφόσον το άνοιγμα και η απελευθέρωση των αγορών που επιβάλλουν οι συμφωνίες Μάαστριχτ κ.λπ., οι οποίες οδήγησαν στην σημερινή καταστροφή, θα εξακολουθούν να ισχύουν.

Είναι όμως δυνατή η συγκρότηση σήμερα ενός παρόμοιου Μετώπου Εθνικής και Κοινωνικής Απελευθέρωσης; Κατά τη γνώμη μου, την ύστατη αυτή στιγμή, το Μέτωπο αυτό είναι όχι μόνο εφικτό αλλά και αναγκαίο. Αρκεί όλοι, ανένταχτοι αλλά και οπαδοί κομμάτων και οργανώσεων, να υιοθετήσουν συγκεκριμένους  στόχους που προϋποθέτουν ότι η σημαντικότερη αιτία της σημερινής καταστροφής είναι η ενσωμάτωση της χώρας στη ΝΔΤ της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, όπως συνειδητοποιούν καθημερινά εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη, αλλά και παγκόσμια. Ότι, δηλαδή, η ΝΔΤ απειλεί άμεσα την εθνική και οικονομική (επομένως και την λαϊκή) κυριαρχία και ότι η κοινωνική απελευθέρωση είναι ανέφικτη χωρίς την προηγούμενη κατάκτηση της εθνικής. Αλλά θα επανέλθω.

* www.inclusivedemocracy.org/ fotopoulos

ΠΗΓΗ: (Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία 24/11/2013). Το είδα: http://www. periektikidimokratia.org/ fotopoulos/2013-11-24/lisi- pallaiko-metopo

Τα υπόθετα του Άδωνι

Του Κώστα Βαξεβάνη

Θα μπορούσε κάποιος χαριτολογώντας να πει πως ο Άδωνις Γεωργιάδης, πέρα από κάθε αμφισβήτηση, είναι ο βασικότερος αβανταδόρος της φαρμακοβιομηχανίας, αφού σε λίγο καιρό, αν συνεχίσει την πολιτική του, γιατροί, νοσηλευτές, παραΪατρικό προσωπικό και σίγουρα ασθενείς, θα πρέπει να πάρουν χάπια για να τον αντέξουν. Αλλά και να μην έχεις σχέση με όλα αυτά, αρκεί να τον ακούσεις σε κάποια από τις δεκάδες τηλεοπτικές του εμφανίσεις, για να αποκτήσεις σχέση με σκευάσματα, τουλάχιστον αυτά που αφορούν την πίεση.

Αλλά ας αφήσουμε τα χαριτολογήματα και ας πάμε στην ουσία. Ο υπουργός Υγείας (ναι είναι υπουργός και μάλιστα Υγείας, δεν είναι απλώς «Άδωνις»), ανήγγειλε πως θα κάνει πιο φτηνά 6.000 φάρμακα. Όποιος διαφώνησε μαζί του, δέχθηκε την επίθεση ότι δεν θέλει φτηνό φάρμακο για το λαό, αλλά εξυπηρετεί συμφέροντα φαρμακοβιομηχανιών. Είναι όμως η φτήνια του κυρίου Γεωργιάδη, χτύπημα στα συμφέροντα;

Όσοι σχετίζονται με τη δημοσιογραφική πιάτσα θυμούνται εκείνο το παλιό κόλπο, όταν η Αστυνομία έβρισκε πλοίο με 300 κιλά χασίς. Υποψιαζόμασταν όλοι πως κάποιος το είχε καρφώσει για να έχει η Αστυνομία την επιτυχία της, όσο από πίσω πέρναγε άλλο πλοίο με 5 τόννους κόκα. Έτσι ακριβώς κάνει ο Άδωνις Γεωργιάδης. Εμφανίζει την επιτυχία του «φτηνού φαρμάκου» την ώρα που περνά το πλοίο με χρήμα για τις πολυεθνικές φαρμακοβιομηχανίες.

Ας δούμε τα πράγματα συγκεκριμένα. Ο Άδωνις Γεωργιάδης δεν φτηναίνει όλα τα φάρμακα, αλλά τα εκτός πατέντας και τα γενόσημα. Τα ακριβά φάρμακα τα οποία παράγουν οι πολυεθνικές δεν τα αγγίζει. Αντιθέτως, ανεβάζει την συμμετοχή του ασφαλισμένου σε αυτά.

Αν γίνει πιο φτηνό το γενόσημο για παράδειγμα, αυτό πρακτικά σημαίνει πως δεν θα μπορεί να παράξει καμιά από τις ελληνικές βιομηχανίες, γιατί δεν μπορεί να είναι ανταγωνιστική του φτηνού γενόσημου που παράγεται στο Μπαγκλαντές και το Πακιστάν και που δεν πληροί τους κανόνες ασφαλείας. Έτσι, ή τα φάρμακα που έχουν φτηνύνει δεν θα παραχθούν καθόλου, άρα θα παίρνουμε μόνο τα ακριβά, ή θα καταναλώνουμε αμφίβολο φάρμακο.

Το βασικό όμως είναι πως η Ελλάδα αποτελεί χώρα αναφοράς στο φάρμακο. Δηλαδή είναι από τις χώρες εκείνες που καθορίζουν την τιμή του φαρμάκου πανευρωπαϊκά, η οποία βγαίνει ως μέσος όρος των κατώτατων τιμών. Άρα το φάρμακο των πολυεθνικών, το οποίο θα παραμείνει ακριβό, σημαίνει κέρδη για τις πολυθενικές φαρμάκου και εκτός Ελλάδας. Συνεπώς, η προσφορά του Άδωνι Γεωργιάδη είναι ανεκτίμητη.

Μπαίνει επίσης ένα θέμα γενικότερο για τον Άδωνι Γεωργιάδη. Αφού η πολιτική του στον τομέα της Υγείας τον φέρνει αντιμέτωπο με το σύνολο των σχετιζόμενων με την Υγεία, από τον νοσοκόμο και τον ασθενή έως το γιατρό και ίσως τις ελληνικές εταιρείες φαρμάκου, τότε ποιος είναι αυτός που συμφωνεί με την πολιτική την οποία εφαρμόζει; Ποιος πρέπει να επικροτήσει την πολιτική ενός υπουργού Υγείας, αν όχι οι σχετιζόμενοι με την Υγεία;

Ως τώρα λοιπόν, όσα κάνει ο Άδωνις Γεωργιάδης στην Υγεία φαίνεται να ευνοούν ιδιωτικά νοσοκομεία και πολυεθνικές. Όχι τους ασθενείς που πεθαίνουν στα ράντζα, όχι τους γιατρούς που πεθαίνουν στην κούραση για να μην πεθαίνουν οι ασθενείς τους. Ας πεταχτεί ο τηλεϋπουργός ως τα αντικαρκινικά νοσοκομεία και ας πει αυτά περί συμφερόντων στους ανθρώπους που δεν έχουν τα φάρμακά τους. Ας το πει στους γονείς του παιδιού που πέθανε πριν κλείσει τα τρία του χρόνια, επειδή δεν πρόλαβε να χειρουργηθεί.

Ο Άδωνις Γεωργιάδης χρησιμοποίησε για μια ακόμη φορά το βήμα της Βουλής όχι για να ασκήσει πολιτική ή να απαντήσει σε ερωτήσεις αλλά ως τηλεπαράθυρο. Κατηγόρησε την «Αυγή» και το «Κόκκινο», πως τον πολεμούν γιατί έχουν διαφήμιση φαρμακοβιομηχανίας. Ο Άδωνις κατά την προσφιλή του τακτική, χρησιμοποιεί μια αλήθεια για να χτίσει πάνω του ένα βολικό ψέμα. Είναι, για παράδειγμα, σαν να ισχυριστεί κάποιος πως η πρόσφατη επίσκεψή του στην Ισραηλινή Πρεσβεία που είναι ένα αληθινό γεγονός, έγινε για να πάρει 500.000 ευρώ προκειμένου να εξυπηρετήσει την ισραηλινή φαρμακοβιομηχανία. Δεν είναι σοβαρά πράγματα αυτά.

Η Ελλάδα πεθαίνει μεταφορικά και κυριολεκτικά και ανάμεσα σε όλα τα άλλα πρέπει να υποστεί τη θεραπεία ενός τύπου που χαράσσει πολιτική Υγείας σαν να πουλάει σίτες και βιβλία από τηλεοράσεως. Θεραπεία υπόθετου.

ΠΗΓΗ: Νοεμβρίου 21, 2013, http://www.koutipandoras.gr/47406/…B9.html

To πολιτικό σκηνικό καταρρέει

Του Γιώργου Δελαστίκ

Τίποτα τελικά δεν θα µείνει όρθιο από το υφιστάµενο πολιτικό σκηνικό στις επόµενες βουλευτικές εκλογές, όποτε και σε όποιο πολιτικό κλίµα κι αν γίνουν αυτές. Αυτή την αναπότρεπτη εξέλιξη τη συνειδητοποιούν σταδιακά ολοένα και περισσότεροι βουλευτές όλων των κοµµάτων και προσαρµόζουν ανάλογα την πολιτική συµπεριφορά τους, επιλέγοντας και προτάσσοντας τακτικές προσωπικής πολιτικής επιβίωσης. Καµιά κοµµατική πειθαρχία δεν υφίσταται πλέον σε κανένα κόµµα. Μόνο η αποτροπή των εκλογών πάση θυσία ενώνει τους βουλευτές όλων των κοµµάτων πλην του ΣΥΡΙΖΑ.

Όλοι αντιµετωπίζουν τον Σαµαρά και τον Βενιζέλο σαν… πολιτικά ζόµπι, από τα οποία θα απαλλαγούν – συµβολικά µιλώντας – τη νύχτα των επόµενων βουλευτικών εκλογών. Την ίδια νύχτα όµως οι σηµερινοί ηγέτες της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ θα συµπαρασύρουν στο πολιτικό τους τέλος τουλάχιστον καµιά… διακοσαριά (!) από τους σηµερινούς τριακόσιους βουλευτές όλων των κοµµάτων. Αυτό εξηγεί και την εµφανέστατη απέχθεια σχεδόν όλων των βουλευτών προς τη διενέργεια πρόωρων εκλογών, δεδοµένου ότι καµιά ιδεολογία και κανένα γενικότερο ταξικό ή κοµµατικό συµφέρον δεν τίθενται στις σηµερινές συνθήκες από κανένα βουλευτή πάνω από την προσωπική επανεκλογή του! Μέχρι τώρα καταλυτικός παράγοντας της αποσύνθεσης του πολιτικού σκηνικού ήταν το ΠΑΣΟΚ. Μέχρι πέρυσι τον Απρίλιο είχε θεωρητικά 160 βουλευτές (τόσους δηλαδή είχε εκλέξει στις εκλογές του 2009), πέρυσι τον Ιούνιο εξέλεξε 33 και σήµερα, ενάµιση χρόνο µετά, του έχουν αποµείνει 27! Έχει χάσει δηλαδή πάνω από 130 βουλευτές!

Αν στις επόµενες εκλογές η ΝΔ έρθει δεύτερο κόµµα, χάνοντας κι αυτή τουλάχιστον… 60 µε 70 εβδοµήντα έδρες από τις 129 που έβγαλε πέρυσι (και από τις οποίες της έχουν αποµείνει 127), είναι προφανές ότι οι πυλώνες του µεταπολιτευτικού πολιτικού σκηνικού θα έχουν ισοπεδωθεί. Αυτό µπορεί να είναι δευτερεύουσας σηµασίας για την Αριστερά από τη στιγµή που το σύστηµα δεν φαίνεται για την ώρα να απειλείται µε ανατροπή, αλλά έχει τεράστια σηµασία για την αστική τάξη. Πόσο µάλλον που, όπως είναι τα πράγµατα αυτή τη στιγµή, η επόµενη κυβέρνηση είναι πιθανό να έχει ηγετικό πυρήνα τον ΣΥΡΙΖΑ. Ένα κόµµα δηλαδή που δεν είναι αστικό, αλλά το οποίο η αστική τάξη πρέπει να ενσωµατώσει πλήρως και µάλιστα ταχύτατα, αν δεν θέλει να µπει σε περιπέτειες απελευθέρωσης µιας λαϊκής δυναµικής µε εντελώς απρόβλεπτες συνέπειες. Η οικονοµική, πολιτική και κοινωνική κατοχή της Ελλάδας από τους Γερµανούς και τους υπόλοιπους µισητούς ευρωπαίους εταίρους της ελληνικής αστικής τάξης και της κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ κυοφορεί παντελώς άγνωστες και ενδεχοµένως κοινωνικά ανεξέλεγκτες καταστάσεις και εξελίξεις. Αποκλείεται τα πράγµατα να µείνουν όπως είναι σήµερα! Μπορεί προσωρινά τα πράγµατα να µην εξελίσσονται όπως θα ήθελε η Αριστερά, µε ταξικές και κοινωνικές συγκρούσεις στο µαζικό κίνηµα υπό την ηγεµονία ανατρεπτικών πολιτικών δυνάµεων, αλλά οι αλλαγές στο πολιτικό σκηνικό είναι ήδη κατακλυσµιαίες και η πρώτη φάση τους θα ολοκληρωθεί στις κάλπες των επόµενων βουλευτικών εκλογών.

Όσο κι αν η ριζοσπαστική, αντικαπιταλιστική Αριστερά της ανατροπής δεν συµπεριλαµβάνεται ακόµη στους κερδισµένους των πολιτικών ανακατατάξεων, δεν µπορεί να µην αναγνωρίσει τις εκ βάθρων ανατροπές στο πολιτικό σκηνικό που έχει επιφέρει ο µνηµονιακός όλεθρος της κατοχής και εξαθλίωσης της χώρας µας από την ΕΕ και το ΔΝΤ. Εξαιτίας της δραµατικής φτωχοποίησης του λαού µας µέσω του καθεστώτος που επέβαλε το Μνηµόνιο από τον Μάιο του 2010 αναδείχθηκαν µε θεαµατικό τρόπο τρία αντιµνηµονιακά κόµµατα. Ο ΣΥΡΙΖΑ από το χώρο της Αριστεράς πήγε από το 1,6% το 2009 στο 26,9% του περσινού Ιουνίου. Δηµιουργήθηκαν οι Ανεξάρτητοι Ελληνες και πήραν αµέσως 7,5% στο χώρο της Δεξιάς.

Εκτοξεύθηκε από το 0,29% στο 6,92% η Χρυσή Αυγή, στο ακροδεξιό άκρο του πολιτικού φάσµατος. Από το 4,9% δηλαδή που είχαν συνολικά τα κόµµατα αυτά στις βουλευτικές εκλογές του 2009 πήγαν στο… 41,3%! Από το «τίποτα» του 5% πλησίασαν στο µισό των ψηφοφόρων – και έπεται συνέχεια! Αυτονόητο είναι ότι η αντιµνηµονιακή στάση δεν ενοποιεί ούτε κατά διάνοια πολιτικά τα κόµµατα αυτά ή κάποιους στόχους τους, δείχνει όµως τις εκλογικές µεταπτώσεις της ελληνικής κοινωνίας. Από 335.289 ψήφους συνολικά το 2009 πήραν… 2.543.489 ψήφους τον περσινό Ιούνιο! Πάνω από 2,2 εκατ. επιπλέον ψηφοφόροι τάχθηκαν στο πλευρό των αντιµνηµονιακών κοµµάτων! Σχεδόν… οκταπλασίασαν (!) την εκλογική τους απήχηση.

Αυτό συνιστά πολιτικό σεισµό, ανεξάρτητα αν η επαναστατική Αριστερά δεν επωφελήθηκε από αυτόν µέχρι τώρα. Βρισκόµαστε όµως ακόµη στην αρχή της πολιτικής σεισµικής δραστηριότητας. Όλα αυτά που έχουν γίνει µέχρι τώρα ενδέχεται να αποδειχθούν απλώς προσεισµοί του κύριου πολιτικού σεισµού που θα ακολουθήσει. Το βέβαιο είναι πως θα ζήσουµε µεγάλα, πολύ µεγάλα γεγονότα. Και είναι απολύτως σίγουρο ότι δεν θα έχουν πια τους γνωστούς µέχρι σήµερα πρωταγωνιστές, οι οποίοι στην καλύτερη περίπτωση θα πάνε σπίτι τους. Η αντικαπιταλιστική Αριστερά δεν θα είναι παρατηρητής αλλά συνδιαµορφωτής των εξελίξεων αυτών. Έχει κάθε λόγο να φιλοδοξεί να παίξει όχι απλώς ενεργό, αλλά πρωταγωνιστικό ρόλο – µε την κυριολεκτική σηµασία των λέξεων αυτών. Από αυτή τη νοοτροοπία πρέπει να διακατέχεται και για τέτοιο ρόλο να προετοιµάζεται πολιτικά, ιδεολογικά και οργανωτικά.

ΠΗΓΗ: Posted: November 17, 2013, http://prin.gr/?p=2478

Τα ενδεχόμενα της κ. Τζάκρη

Του Δημήτρη Μητρόπουλου*

Σε συνέντευξή της στην εφημερίδα των συντακτών η κα Τζάκρη, θέτει κάποια ουσιαστικά ερωτήματα προς όλους. Το 2010, με την κρίση χρέους σε όξυνση, παρουσιάστηκαν 3 επιλογές, όπως λέει. Η μία είναι να περιμένουν την ελεημοσύνη από την Ε.Ε. και τους δανειστές. Η άλλη να προχωρήσουν σε έξοδο από το ευρώ με αθέτηση πληρωμών. Η άλλη να προχωρήσουν στη λιτότητα των μνημονίων.

Επέλεξαν το τρίτο γιατί το πρώτο δεν υπήρχε απλά ως πραγματικό ενδεχόμενο και το δεύτερο ήταν ασύμβατο με την πολιτική του τότε-ήδη νεοφιλελεύθερου και ξενόδουλου ΠΑΣΟΚ, αφού ήταν επιλογή που ερχόταν σε ευθεία ρήξη τόσο με τους Ευρωπαίους «συμμάχους», όσο και με τις εγχώριες μεγαλοαστικές δυνάμεις που εκτόξευσαν τα κέρδη τους τη δεκαετία του ευρώ.

Σήμερα δεν έχουμε τα οικονομικά στοιχεία που είχαμε τότε, όπως σωστά επισημαίνει η κα Τζάκρη. Δημοσιονομικά τα πράγματα ήρθαν σε μια ισορροπία, μέσα κυριολεκτικά από το αίμα του ελληνικού λαού. Το ερώτημα έχει τροποποιηθεί, είναι ίσως πιο δύσκολο, όμως και πάλι το ζήτημα της ευρωζώνης είναι κεντρικό. 

Μπορούμε να ελπίζουμε σε μια καλυτέρευση, έξοδο από την κρίση και ανάπτυξη με φιλολαϊκό χαρακτήρα με Ευρωπαϊκή (Γερμανική) χρηματοδότηση και σφραγίδα ή πρέπει να στηριχθούμε βασικά και κυρίως στις δικές μας δυνάμεις;

Η κα Τζάκρη ισχυρίζεται ότι καταψήφισε την κυβέρνηση, γιατί τώρα είναι η ώρα της διαπραγμάτευσης, επειδή έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα. Και αναλύει ποια τα επίδικα της «διαπραγμάτευσης» με τους εταίρους. Στην ουσία είναι μέτρα και πολιτικές – ασπιρίνες για τον καρκινοπαθή (διεκδίκηση επενδύσεων από ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία, φοροδιαφυγή, διεκδίκηση να μην καταγράφονται οι πετσοκομένες δημόσιες επενδύσεις στο έλλειμμα κοκ), σε μια οικονομία με 30% ανεργία, διαλυμένα ταμεία, ρευστότητα υπό το μηδέν και το κυριότερο με συγκεκριμένους όρους και πλαίσια που υπαγορεύει η συμμετοχή μας στην ευρωζώνη. Κι αν δεν πετύχει η διαπραγμάτευση, την οποία η κα Τζάκρη έβλεπε αδύνατη, όπως λέει η ίδια, το 2010 αλλά θεωρεί εφικτή το 2013 όπου το χρέος μας έχει γίνει θεσμικό; Θα βγάλουμε το «πυρηνικό μας όπλο» και υπονοεί ένα μορατόριουμ σε μέρος των τόκων.

Η πολιτική κατεύθυνση της κας Τζάκρη, θυμίζει σε πολλά τις απόψεις πρωτοκλασάτων στελεχών και οικονομολόγων του ΣΥΡΙΖΑ.

Το εντυπωσιακό είναι ότι 3 χρόνια μετά τις απαντήσεις, που έδωσε τότε, απέναντι στα τρία ενδεχόμενα το πολιτικό σύστημα της Ελλάδας, με εκτελεστή το ΠΑΣΟΚ, τα ενδεχόμενα παραμένουν τα ίδια, παρά την αλλαγή των δημοσιονομικών μεγεθών με την συνεπακόλουθη οικονομική και παραγωγική διάλυση. Με διαφορετικά επίδικα όμως, περισσότερο «υπαρξιακά» για το μέλλον.

Το πρώτο είναι η συνέχιση της λιτότητας και της εποπτείας, μαζί με το ξεθεμελίωμα του όποιου λαϊκού δικαιώματος. Εκφράζεται από την εθελόδουλη στάση του Άδωνι «δεν θα μου κλέψει εμένα ο Τόμσεν τη δόξα για τις απολύσεις».

Το δεύτερο είναι αυτό που περιγράφει η κα Τζάκρη και εκφράζει, με το τρόπο του, και ο ΣΥΡΙΖΑ. Διαπραγμάτευση για ελεημοσύνη από τους εταίρους. Για μια ισορροπία, να μπει πάτος στο βαρέλι, για μερικά ψίχουλα από την Ε.Ε., για μια οριακή ανάπτυξη σε μια οικονομία διαλυμένη με 30% ανεργία. Και αν η διαπραγμάτευση δε πετύχει βλέπουμε…

Η τρίτη παραμένει η έξοδος από το ευρώ και η αθέτηση πληρωμών. Με διαφορετικό στοίχημα όμως. Όχι απλά για να μην υποκύψουμε στους εκβιασμούς των δανειστών και για να μην μπούμε στα μνημόνια, όπως τέθηκε το 2010. Αλλά γιατί είναι ο μόνος τρόπος, απέναντι σε μια νεοφιλελεύθερη και αντιδημοκρατική «Γερμανική» Ευρώπη όπου ο Νότος καταδικάζεται σε ελεύθερη οικονομική ζώνη του Βορρά, για διέξοδο από την κρίση προς όφελος της κοινωνικής πλειοψηφίας.

ΥΓ: Η κα Τζάκρη ισχυρίζεται ότι δεν ακολούθησε το ενδεχόμενο της εξόδου από το ευρώ το 2010, που ήταν η μόνη αντίπαλη πρόταση στην μνημονιακή λιτότητα, γιατί θα βύθιζε την παγκόσμια οικονομία σε ύφεση (!!!) και την Ελλάδα πιθανά σε πόλεμο! Περίεργο. Αυτές οι απειλές πρέπει να είναι τελευταίας κοπής. Το 2010 το μνημονιακό πολιτικό προσωπικό έλεγε ότι ψηφίζει το μνημόνιο για να μη γυρίσουμε σε εθνικό νόμισμα όπου πολλοί έλληνες θα χάσουν μέρος της αξίας της περιουσίας τους και το δημόσιο χρέος θα αυξηθεί. Τρία χρόνια μετά που οι συνέπειες της παραμονής στο ευρώ, σε αυτά αλλά και σε άλλα, έχουν ξεπεράσει κάθε σενάριο τρόμου του 2010 για τις συνέπειες από την έξοδο από το ευρώ, ανακαλύψαν την Αποκάλυψη του Ιωάννη! Είναι κι αυτό ενδεικτικό.

ΠΗΓΗ: Δευτέρα, 18 Νοεμβρίου 2013, http://antapocrisis.gr/index.php/politics/item/992-mitropoulos,

* Ο Δημήτρης Μητρόπουλος είναι εκπαιδευτικός, στέλεχος του «Σχεδίου Β΄»

Τα Εισόδια της Θεοτόκου στην Αγία Γραφή

Του Θεόδωρου Ι. Ρηγινιώτη*

Είναι γνωστό πως η Καινή Διαθήκη παρέχει ελάχιστες πληροφορίες για τη ζωή της Παναγίας. Αυτό γίνεται αιτία να την υποτιμούν οι προτεστάντες όλων των αποχρώσεων, που θεωρούν ότι ο χριστιανισμός πρέπει να περιορίζεται σε ό,τι αναφέρεται μέσα στην Αγία Γραφή.

Βέβαια στην Αγία Γραφή υπάρχουν αρκετές αναφορές στη δόξα που έλαβε η Παναγία από το Θεό (π.χ. Λουκ. 1, 28 και 41-55) και στη δυνατότητά της να παρέμβει προς το Χριστό υπέρ των ανθρώπων (Ιω 2, 3-7). Όμως υπάρχουν κι άλλες πληροφορίες, που προκύπτουν από τις προφητείες και τις προτυπώσεις της Παλαιάς Διαθήκης, που αναφέρονται στη Θεοτόκο (δείτε αρκετά στοιχεία και εδώ: Η τιμή της Θεοτόκου στη Βίβλο – Η Θεοτόκος στην Αγία Γραφή).

Τα βιογραφικά στοιχεία της Παναγίας, που σχετίζονται με τη γέννηση και την παιδική ηλικία της, καθώς και με την κοίμησή της, είναι καταγεγραμμένα σε αρχαία βιβλία, που κινήθηκαν παράλληλα με την Καινή Διαθήκη, χωρίς να γίνουν ποτέ μέρος της. Τέτοια βιβλία υπήρξαν αρκετά, που κατέγραψαν πληροφορίες για το Χριστό, την Παναγία και άλλα πρόσωπα (π.χ. αποστόλους), επιθυμώντας να συμπληρώσουν τις αντίστοιχες πληροφορίες που βρίσκονται στην Καινή Διαθήκη. Σήμερα, αυτά τα βιβλία τα συμπεριλαμβάνουμε στα «απόκρυφα κείμενα», αλλά στην πραγματικότητα δεν ήταν απόκρυφα. 

«Απόκρυφα» ήταν τα ευαγγέλια και τα λοιπά βιβλία της θρησκείας του Γνωστικισμού (που οι γνωστικοί τα κρατούσαν κρυφά από τους αμύητους). Τα αρχαία ορθόδοξα βιβλία που διάβαζαν οι χριστιανοί και που ποτέ δεν ήταν κρυμμένα ή απαγορευμένα, σήμερα ονομάζονται κι αυτά «απόκρυφα» μόνο για φιλολογικούς λόγους, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι απόκρυφα, αλλά ψευδώνυμα ή ανώνυμα έργα. Πολλά απ' αυτά αποδίδονται σε αποστόλους, ενώ δεν είναι δικά τους έργα, αλλά έργα ανωνύμων (και αυτός είναι κι ο λόγος που δεν μπήκαν στην Καινή Διαθήκη, στην οποία μπήκαν μόνο τα διασωθέντα κείμενα των μαθητών του Χριστού**).

Το περιεχόμενο κάποιων από τα βιβλία αυτά (π.χ. του «κατά Θωμάν ευαγγέλιο της παιδικής ηλικίας του Χριστού») η Εκκλησία το απέρριψε ως φανταστικό. Όμως σε άλλες περιπτώσεις ήδη οι αρχαίοι χριστιανοί αναγνώρισαν αληθινές πληροφορίες, που προέρχονται από την ιστορική μνήμη της πρώτης χριστιανικής κοινότητας. 

Τέτοια είναι τα βιβλία που μιλάνε για την παιδική ηλικία της Παναγίας (κυριότερο το «Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου») και την κοίμησή της («Διήγησις του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου περί της κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου»). Το «Πρωτευαγγέλιο» ανάγεται στο 2ο αιώνα, με πιθανό χαμένο πρωτότυπο του τέλους του 1ου αιώνα, ενώ το 2ο είναι κάπως μεταγενέστερο, ίσως και του 5ου αιώνα, αναγνωρίστηκε όμως ως αρχαία παράδοση (η ύπαρξη της εσθήτας, του χιτώνα και της ζώνης της Παναγίας, και φυσικά του κενού τάφου της, αποτελούν τεκμήρια της ιστορικότητάς του – άσχετα από το αν θα τα αμφισβητήσει ένας προτεστάντης, λόγω των πεποιθήσεών του και όχι μετά από έρευνα).

Ο Ψαλμός 44

Κάποιοι Πατέρες της Εκκλησίας, π.χ. ο Ιωάννης Χρυσόστομος, ερμήνευσαν τον Ψαλμό ως αναφερόμενο μεταφορικά στην Εκκλησία (δηλ. στο πανανθρώπινο σώμα του Χριστού), η οποία εγκαταλείπει την ειδωλολατρία, προσέρχεται προς το Χριστό και αναδεικνύεται σε βασίλισσα εκ δεξιών του. Ωστόσο, η ερμηνεία ενός βιβλικού χωρίου μπορεί να κινείται σε πολλά επίπεδα, και η λειτουργική πράξη της Εκκλησίας είδε στον Ψαλμό αυτό μια ευθεία αναφορά στη Θεοτόκο, γι' αυτό και στις ακολουθίες που τελούνται προς τιμήν της ψάλλονται στίχοι από αυτόν.

Τοιχογραφία 1318-1320 από το καθολικό της Ιεράς Μονής Χιλιανδαρίου Αγίου Όρους

Επίσης, η εικονογράφηση των Εισοδίων της Θεοτόκου συμπίπτει με το περιεχόμενο του Ψαλμού και είναι φανερό ότι το ίδιο συμβαίνει και με τη διήγηση του γεγονότος στο «Πρωτευαγγέλιο»:

Σε απλά νέα ελληνικά, ας επισημάνουμε τα εξής:

Το κορίτσι, που συγχρόνως είναι και βασίλισσα, δε μπορεί να είναι παρά η Θεοτόκος, όπως φανερώνει η πείρα των αιώνων, με τις εκπληκτικές εμφανίσεις της ως βασίλισσας των ουρανών στους αγίους και σε πολλούς απλούς ανθρώπους, χριστιανούς και μη. Η βασίλισσα αυτή παρέστη εκ δεξιών του βασιλέως και Υιού της κατά την κοίμηση και μετάστασή της στους ουρανούς. Ο στίχος αυτός λοιπόν, που έκλεισε μια ενότητα αναφερόμενη στη βασιλική εξουσία του Χριστού, είναι και μια βιβλική προεικόνιση της μετάστασης (ανάληψης) της Θεοτόκου και της τιμητικής θέσης της στη βασιλεία του Θεού.

Ο Ψαλμός επίσης αναφέρει ότι θα τη συνοδεύσουν παρθένες και όλες μαζί θα έρθουν στο ναό του βασιλέως («απενεχθήσονται τω βασιλεί παρθένοι οπίσω αυτής… απενεχθήσονται εν ευφροσύνη και αγαλλιάσει, αχθήσονται εις ναόν βασιλέως»). 

Αυτό ακριβώς περιγράφει και η διήγηση των Εισοδίων και απεικονίζει η εικόνα τους: «Καλέσατε τας θυγατέρας των Εβραίων τας αμιάντους και λαβέτωσαν ανά λαμπάδα, και έστωσαν καιόμεναι, ίνα μη στραφή η παις εις τα οπίσω και αιχμαλωτισθή η καρδία αυτής εκ του ναού Κυρίου… Και εποίησαν ούτως».

Βιβλική προεικόνιση της αειπαρθενίας της Θεοτόκου

Με την ευκαιρία, ας αναφέρουμε και μια σημαντική προφητεία, που υποστηρίζει ότι η Παναγία δεν ήταν παρθένος μόνο όταν γέννησε το Χριστό, αλλά και μετά τη γέννησή Του. Η προφητεία αυτή στηρίζει τη σχετική διδασκαλία της Ορθοδοξίας, αποδεικνύοντας ότι δεν είναι αυθαίρετη, ούτε και προέρχεται από τη φαντασία κάποιων θρησκόληπτων που ήθελαν να εξιδανικεύσουν τη Θεοτόκο.

Πρόκειται για την προφητεία του Ιεζεκιήλ, από το κεφάλαιο 44 (συμπτωματικά έχει τον ίδιο αριθμό με τον Ψαλμό), στίχ. 1-2. Εκεί ο Θεός παρουσιάζει στον προφήτη το όραμα ενός ναού, που περιέχει διάφορους συμβολισμούς.

Και λέει: «Και με γύρισε προς το δρόμο της εξωτερικής πύλης των αγίων, που βλέπει προς την ανατολή. Και ήταν κλειστή. Και μου είπε ο Κύριος: αυτή η πύλη θα είναι κλειστή, δε θα ανοίξει και κανείς δε θα περάσει απ' αυτήν, γιατί ο Κύριος ο Θεός του Ισραήλ θα μπει απ' αυτήν και θα είναι κλειστή».

Στο αρχαίο: «Και επέστρεψέ με κατά την οδόν της πύλης των αγίων της εξωτέρας της βλεπούσης κατά ανατολάς, και αύτη ην κεκλεισμένη. και είπε Κύριος προς με η πύλη αύτη κεκλεισμένη έσται, ουκ ανοιχθήσεται, και ουδείς μη διέλθη δι' αυτής, ότι Κύριος ο Θεός Ισραήλ εισελεύσεται δι' αυτής, και έσται κεκλεισμένη».

Η πύλη των αγίων λοιπόν, που «βλέπει προς την ανατολή» (επειδή ο Χριστός είναι «ο Ήλιος της Δικαιοσύνης» – γι' αυτό και τα ιερά των ναών μας βλέπουν προς την ανατολή και συνήθως κάνουμε την προσευχή μας συμβολικά στραμμένοι προς τα εκεί), είναι και θα παραμείνει κλειστή, γιατί μόνο ο Θεός θα περάσει από εκεί. Και, αφού περάσει ο Θεός, θα παραμείνει κλειστή και κανείς άλλος δε θα περάσει.

Υπάρχει μία πύλη, από την οποία πέρασε ο Κύριος και Θεός και η πύλη αυτή παρέμεινε κλειστή: η Θεοτόκος.

Ας αναφέρουμε εδώ ότι, στις ορθόδοξες εκκλησίες, η Ωραία Πύλη συμβολίζει την Παναγία, ενώ ο ιερέας, κατά την ώρα της λειτουργίας, συμβολίζει το Χριστό. Όλα όσα συμβαίνουν στη λειτουργία συμβολίζουν γεγονότα από τη ζωή και το έργο του Χριστού, όπως και από τη μελλοντική βασιλεία του Θεού. Γι' αυτό μόνο ο ιερέας μπορεί να μπει από την Ωραία Πύλη (και μόνο φορώντας την ιερατική του στολή), όπως μόνο ο Χριστός πέρασε και γεννήθηκε από την Παναγία.

** Ο Λουκάς και ο Μάρκος πιθανόν ήταν άμεσοι μαθητές του Χριστού: ο Λουκάς ένας από τους δύο που Τον συνάντησαν πηγαίνοντας προς Εμμαούς (Λουκ. 24, 13-35), ενώ ο Μάρκος ο νεανίας ο ντυμένος με το σεντόνι, που είχε ακολουθήσει κρυφά τον Ιησού από το μυστικό δείπνο στη Γεθσημανή (Μάρκ. 14, 51-52). Ο μυστικός δείπνος, όπως και η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος την πεντηκοστή, πιθανόν είχαν συμβεί στο σπίτι της μητέρας του Μάρκου, για την οποία βλ. στις Πράξεις των αποστόλων, 12, 12.

Ακόμη όμως κι αν οι δύο αυτοί ευαγγελιστές δεν ήταν άμεσοι μαθητές του Χριστού, αλλά μαθητές των αποστόλων, τα έργα τους περιελήφθησαν στην Καινή Διαθήκη, γιατί απηχούν δύο μεγάλες αποστολικές παραδόσεις, του Πέτρου και του Παύλου. Ο Μάρκος γράφει το ευαγγέλιό του ως «ερμηνευτής Πέτρου», ο δε Λουκάς απηχεί την παράδοση του Παύλου, του οποίου ήταν στενός συνεργάτης, πέρα από τα προσωπικά στοιχεία που εντάσσει κατόπιν δικής του έρευνας.

* Ο Θεόδωρος Ι. Ρηγινιώτης είναι Θεολόγος.

ΤΑ ΕΙΣΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΙΚΟΝΑ

Του Δημήτριου Χρυσικόπουλου*

Στις 21 Νοεμβρίου η Ορθόδοξος Εκκλησία εορτάζει τα "Εισόδια" της Θεοτόκου, που είναι μία από τις μεγαλύτερες θεομητορικές εορτές. Τα "Εισόδια" σαν γεγονός αποτελούν την βάση και την αρχή για την μετέπειτα ζωή της Θεοτόκου. Οι γονείς τής Παναγίας, ο Ιωακείμ και η Άννα, σ' όλη τους τη ζωή παρακαλούσαν το Θεό να τους δώσει ένα τέκνο και υποσχέθηκαν να το αφιερώσουν στο Ναό Του. Πράγματι σε μεγάλη ηλικία, ο Θεός τους έδωσε ένα κορίτσι, τη Μαρία, που όταν έγινε τριών ετών, το έφεραν στον Ναό και το παρέδωσαν στα χέρια του Ζαχαρία του Ιερέα.

Αυτός την αγκάλιασε, την ευλόγησε και είπε: «Εμεγάλυνε ο Κύριος το όνομά σου σε όλες τις γενεές. Με σένα θα ευλογηθούν τα έθνη και ο Κύριος θα λυτρώσει τους υιούς του Ισραήλ». Όπως λέει η παράδοση, την οδήγησε στα «Άγια των Αγίων», στα ενδότερα του Ναού, όπου επιτρεπόταν να μπει μόνον ο Ιερέας, μόνο μία φορά τον χρόνο. Εκεί έμεινε η Παναγία δώδεκα χρόνια. Τρεφόταν από άγγελο του Θεού με ουράνια τροφή. Εκεί έμεινε μέχρι τον Ευαγγελισμό της.

Η εορτή των Εισοδίων φαίνεται ότι θεσπίστηκε στα Ιεροσόλυμα κατά τον εγκαινιασμό του ναού της Αγίας Θεοτόκου Μαρίας ή Νέας Εκκλησίας στις 21 Νοεμβρίου του 543 μ. Χ., έργου του Ιουστινιανού Α΄, στη νότια πλευρά του ναού του Σολομώντα. Λόγω αυτής της θέσης του ναού, ήταν επόμενο να συνδεθεί από τους πιστούς με την είσοδο και παραμονή της Θεοτόκου στο ναό του Σολομώντα. Πληροφορίες για την τέλεση της εορτής στην Κωνσταντινούπολη υπάρχουν από τον 8ο αιώνα. Από εκείνη την περίοδο έχουμε και τους πρώτους σωζόμενους ύμνους των Εισοδίων.

Τα Εισόδια της Θοτόκου δεν είναι απλό γεγονός. Είναι προοίμιο και προαναφώνηση του Ευαγγελισμού. Σύμφωνα με την ορισμένη βουλή και ευδοκία του Θεού η παραμονή της Παναγίας στο Ναό ήταν γι' αυτήν περίοδος καθάρσεως, μυήσεως στην εν Αγίω Πνεύματι ζωή και προετοιμασίας, για να γίνει με την αυτεξούσια προαίρεσή της το ιερό κατοικητήριο του Λόγου του ενανθρωπήσαντος, μέσω αυτής, Θεού.

Τη στενή σχέση των Εισοδίων με τον Ευαγγελισμό εκφράζει με μοναδικό τρόπο ο ύμνος των Εισοδίων: «Τα της νυμφεύσεως απογράφονται Θεία συμβόλαια της υπέρ νουν κυοφορίας σου, αγνή Παρθένε, σήμερον εν Πνεύματι Αγίω, εν οίκω Θεού».

Με την καθιέρωση της εορτής αρχίζει η παράλληλη σχετική ανάπτυξη της υμνολογίας και της εικονογραφίας.

Η πρώτη σωζόμενη σύνθεση με την απεικόνιση των Εισοδίων είναι του 10ου αιώνα. Από τον 14ο αιώνα καθιερώθηκε η διπλή απεικόνιση των Εισοδίων και της παραμονής της Θεοτόκου στα «Άγια των Αγίων» τρεφόμενης υπό αγγέλου. Σε ανάγλυφο του 5ου αιώνα στην Ταρασκώνη (Γαλλία) παρουσιάζεται η Παναγία να προσεύχεται στο Ναό του Σολομώντα.

Κύρια πηγή για τη διήγηση, που αναφέρεται στην παραμονή της Θεοτόκου στο Ναό του Σολομώντα, αποτελεί το Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου (απόκρυφο). Είναι λογικό λοιπόν να διερωτηθεί κάποιος για την ιστορικότητα της διηγήσεως αυτής, δεδομένου ότι στα «Άγια των Αγίων» δεν επιτρεπόταν η είσοδος γυναικών. Αυτό όμως που έχει σημασία δεν είναι το ιστορικό υπόβαθρο της διηγήσεως, αλλά το θεολογικό συμβολικό περιεχόμενο του γεγονότος και η βαθύτερη σωτηριολογική σημασία του, όπως ήδη αναφέρθηκε.

Στην εικονογράφηση, ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η έμφαση που δίνεται στο πρόσωπο της Παναγίας, η οποία αφιέρωσε τον εαυτό της στην εκπλήρωση της οικονομίας του Θεού. Σε αντίθεση με την παράσταση της Γεννήσεως της Παναγίας, η οποία συνεχώς υπόκειται σε συνθετική επεξεργασία στην τέχνη, η σκηνή των Εισοδίων ακολουθεί συνήθως ένα πάγιο εικονογραφικό τύπο, ο οποίος υιοθετήθηκε ήδη από την πρώιμη βυζαντινή παράδοση και συνεχίστηκε στη μεταβυζαντινή περίοδο σε ψηφιδωτά, τοιχογραφίες, εικόνες, εικονογραφημένα χειρόγραφα κ.α. Σε εικονογραφημένους χειρόγραφους κώδικες ή τοιχογραφίες εκκλησιών το θέμα των Εισοδίων παρουσιάστηκε και σε πολλές διαδοχικές σκηνές. Εδώ θα παρουσιάσουμε τον τύπο της φορητής εικόνας, όπως καθιερώθηκε.

Κεντρικό πρόσωπο της παράστασης αποτελεί η τριετής Παναγία, η οποία δεν παρουσιάζει τίποτε το μη φυσικό εκτός από το μικρό μέγεθός του σώματός της. Έχει όλη την ιερότητα της μελλούσης Μητέρας του Θεού. Φορώντας το μαφόριο των ενηλίκων γυναικών οδηγείται από τους γονείς της στο ναό, όπου την υποδέχεται ο αρχιερέας Ζαχαρίας (πατέρας του Προδρόμου). Ο αρχιερέας την ευλογεί, φορώντας ενδύματα λειτουργικά και διακριτικό της ιεροσύνης στην κεφαλή του. Απλώνει τα χέρια του προς την Παναγία, για να την παραλάβει. Ο Ναός συμβολίζεται με ένα κιβώριο που προβάλλει πίσω από τα εικονιζόμενα πρόσωπα. Αλλιώς το κτήριο που φαίνεται θα μπορούσε να είναι ένα κοινό κτήριο. Η Παναγία φθάνει στο Ναό με πομπή. Προηγείται όλης της πομπής χαρούμενη, στέκεται μπροστά στον Αρχιερέα, ευλαβικά και συγχρόνως σε στάση κινητική προς αυτόν, που δηλώνει την προθυμία και τη χαρά της προσελεύσεώς της στο Ναό τού Κυρίου, αναγνωρίζοντας το σχέδιο και το θέλημα του Θεού για τη σωτηρία των ανθρώπων. Δηλώνεται έτσι ότι δεν πρόκειται για αναγκαστική παράδοσή της, αλλά ότι εκούσια συμμετέχει στο σχέδιο του Θεού.

Το ίδιο ευλαβικά και με ιερή συγκίνηση εικονίζονται και οι γέροντες γονείς της Ιωακείμ και Άννα. Την παραδίδουν στα χέρια του Ζαχαρία με μια κίνηση πολύ εκφραστική, που δηλώνει την προθυμία τους να εκπληρώσουν την υπόσχεσή τους στο Θεό και να του αφιερώσουν το μονάκριβο κορίτσι τους, που το απέκτησαν με πολλές προσευχές και νηστείες σε προχωρημένο γήρας. Είναι χαρούμενοι. Δεν υπάρχει ο ανθρώπινος πόνος του αποχωρισμού, γιατί τον επισκιάζει η αγάπη τους προς τον Θεό. Εντελώς ελεύθερα την αφιερώνουν. Πίσω τους βλέπουμε πολλές νεάνιδες (συνήθως 7 κατά την εβραϊκή παράδοση). Όλες χαρούμενες και σεμνά λαμπροφορεμένες.

Προπέμπουν την Παναγία με αναμμένες λαμπάδες. Δίνουν μια ποιητική και δροσερή διάθεση στη σκηνή. Είναι οι φίλες της Παναγίας, που συμμετέχουν στη χαρά της. Επικράτησε να ζωγραφίζονται μεγαλύτερες, για να τονίζεται και να ξεχωρίζει το κεντρικό πρόσωπο της εικόνας, η μικρή Παναγία.

Στην εικόνα των Εισοδίων, πάνω αριστερά συνήθως, εικονίζεται η δωδεκαετής παραμονή της Παναγίας στα «Άγια των Αγίων», τρεφόμενης από έναν άγγελο. Δέχεται τον ουράνιον άρτο, «η άρτον ζωής χωρήσασα». Πάλι εδώ ο ναός συμβολίζεται με κιβώριο.

Σε ορισμένες παραστάσεις κατά τη διάρκεια της πομπικής εισόδου της, η Παναγία κρατεί και αυτή αναμμένη λαμπάδα, βαδίζει μπροστά και οι πρώτες νεάνιδες την απομονώνουν από την πομπή κρατώντας με μυστηριακό τρόπο ένα πέπλο. Το σπάνιο εικονογραφικό στοιχείο του αποκαλυπτικού πέπλου, που εντείνει τον τελετουργικό χαρακτήρα των δρωμένων, σημειοδοτεί την αφιέρωση της Θεοτόκου στο ναό του Κυρίου με μυστική αναφορά στη χάρη του Αγίου Πνεύματος, που περιβάλλει την Παναγία με δόξα, όπως ανάλογα αποδόθηκε στην εικονογράφηση του δ΄ Οίκου του Ακάθιστου Ύμνου.

Αξίζει να μελετήσει κάποιος την ακολουθία των Εισοδίων έχοντας μπροστά του την εικόνα των Εισοδίων. Θα διαπιστώσει πως όλα τα στοιχεία και οι συμβολισμοί της εικόνας αναφέρονται σ' όλους τους ύμνους της ακολουθίας. Αυτό φανερώνει ότι η ορθόδοξη εικονογραφία δεν είναι διακοσμητική αλλά πρωτίστως έχει λειτουργικό και διδακτικό χαρακτήρα. Καταλαβαίνουμε έτσι το λόγο του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, που λέει ότι η σκηνή του μαρτυρίου μέσα στο ναό του Σολομώντα είναι η ίδια η Εκκλησία και τα «Άγια των Αγίων», στα οποία εισήλθε η Παναγία είναι η προτύπωση της Εκκλησίας και μάλιστα της ίδιας της Παναγίας. Διότι αυτή υπήρξε η στάμνα που κράτησε και φύλαξε μέσα στα σπλάχνα της το αληθινό «μάνα», δηλαδή το Χριστό. Υπήρξε το γνήσιο θυσιαστήριο. Οι πραγματικές πλάκες, όχι του Μωσαϊκού νόμου, αλλά του νόμου της Χάριτος της Καινής Διαθήκης. Το ραβδί του Ααρών, το οποίο όχι απλώς βλάστησε, αλλά «εξήνθησε» το «άνθος το εύοσμον», τον Υιό και Λόγο του Θεού. Έγινε η λαμπάδα του Θεού, η κατοικία Του, ο ναός Του, το Θυσιαστήριο και η λατρεία η ζώσα και καθαρά. Ενδεικτικά αναφέρουμε το κοντάκιο της Εορτής:

«Ο καθαρώτατος ναός του Σωτήρος, η πολυτίμητος παστάς και Παρθένος, το ιερόν θησαύρισμα της δόξης του Θεού, σήμερον εισάγεται, εν τω οίκω Κυρίου, την χάριν συνεισάγουσα, την εν Πνεύματι Θείω. ην ανυμνούσιν άγγελοι Θεού. αύτη υπάρχει σκηνή επουράνιος».

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1) Χατζούλη Γλυκερία, καθηγήτρια Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ., "Εικονογραφία"

2) Τσάμης Δημήτριος, καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ., "Αγιολογία της Ορθόδοξης Εκκλησίας"

3) Κόντογλου Φώτιος, Αγιογράφος – Συγγραφέας, "Έκφρασις"

4) Λέκκος Ευάγγελος, Θεολόγος, "Τα εισόδια της Θεοτόκου".

ΠΗΓΗ: 20-11-2013, https://www.facebook.com/xrskpls/posts/654069534614544

* Ο Δημήτρης Χρυσικόπουλος είναι θεολόγος, μαθηματικός.