Οι Περιπέτειες του Δυτικού Ημερολογίου

 

Του Δημήτρη Σταθακόπουλου*

 

Στο παρόν σημείωμα, γίνεται μια προσπάθεια, στοιχειώδους ενδεικτικής αναφοράς, στις περιπέτειες του ημερολογίου, όπως αυτό καθιερώθηκε κατ' αρχάς στον Δυτικό πολιτισμό και στην συνέχεια σ' όλο τον κόσμο, – τουλάχιστον για τις διεθνείς σχέσεις και συναλλαγές -, δεδομένου ότι άλλοι πολιτισμοί (πχ Κινεζικός) είχαν και έχουν διαφορετική «εσωτερική» ημερολογιακή μέτρηση.

Όμως εξ αρχής, – και αυτό ισχύει για όλους τους λαούς -, πολύτιμα σύμβολα για τη μέτρηση του χρόνου απετέλεσαν ο ήλιος και η Σελήνη με τις διαδοχικές φάσεις τους. Από την αρχαιότητα η Σελήνη υπήρξε το μέτρο διάρκειας του μήνα και στην αρχαϊκή ονομασία της, Μήνη, οφείλει το χρονικό αυτό διάστημα την ονομασία του. Για την αστρονομία , Μήνη είναι η Σελήνη κατά τις πρώτες ή τελευταίες ημέρες των φάσεων της, όταν φαίνεται σαν μηνίσκος.

Τα ημερολόγια των αρχαίων Ελλήνων (που όντως ήταν πολλά και ποικίλα αναλόγως της Πόλης), ήταν συνδυαστικά, δηλαδή σεληνοηλιακά, αφού ελάμβαναν υπόψιν τους, τόσο τις φάσεις της σελήνης, όσο και την κίνηση του ήλιου, στην εκλειπτική του τροχιά.

Πέραν τούτου, σε κάθε Πόλη, το έτος είχε διαφορετική εποχή ενάρξεως (θέρος, φθινόπωρον, χειμών, άνοιξις), οι δε μήνες είχαν διαφορετικά ονόματα και όλα αυτά βασιζόμενα σε άρχοντες, ιερείς, κ.λ.π.

Με τον καιρό όμως, οι Έλληνες υιοθέτησαν, το ηλιακό ημερολόγιο, όπως αυτό διαμορφώθηκε το 45 π.Χ από τον Σωσιγένη, τον Αλεξανδρινό αστρονόμο, για λογαριασμό του Ιουλίου Καίσαρα, ο οποίος θέλησε να βάλει τάξη και στο χάος του Ρωμαϊκού ημερολογίου, για λόγους φυσικά διευκόλυνσης της ενιαίας διοίκησης της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.

Στηριζόμενος στο ηλιακό έτος, επιμήκυνε κατ' αρχάς το έτος 45 π.Χ στις 445 ημέρες (εξ ου και το έτος εκείνο ονομάστηκε annum confusionis/έτος συγχύσεως), ενώ στη συνέχεια για να εξισορροπήσει την σύγχυση, προσέθεσε στους Ρωμαϊκούς μήνες των 29 ή 30 ημερών, (αναλόγως), ακόμα μία (1) ή δύο (2) ημέρες, ώστε να συμπληρωθεί ο αριθμός των 365 ημερών (=1 έτος), διαπιστώνοντας παράλληλα, ότι η Γή για να περιστραφεί γύρω από τον ήλιο ήθελε 365 ημέρες και 6 ώρες, οπότε κάθε τέσσερα (4) χρόνια έπρεπε το έτος να έχει 366 ημέρες (6 ώρες το έτος Χ 4 χρόνια=24 ώρες, ή μία ημέρα) για να καλυφθεί αυτή η « ανωμαλία ».

Η επιπλέον ημέρα προστέθηκε στον Φεβρουάριο, ο οποίος για θρησκευτικούς λόγους (ήταν αφιερωμένος στους θεούς του κάτω κόσμου), είχε μείνει με 28 ημέρες (σε αντιδιαστολή των υπολοίπων μηνών που είχαν 30 ή 31 ημέρες ).

Επειδή η εμβόλιμη μέρα, μπήκε μετά την 6η προ των Καλενδών του Μαρτίου, ονομάστηκε «δις έκτη προ των Καλενδών» και έτσι τα έτη αυτά ονομάστηκαν «δίσεκτα».

Το Ιουλιανό ημερολόγιο, έγινε το επίσημο ημερολόγιο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και επικράτησε αργότερα σ' όλη την Ευρώπη, μέχρι την διόρθωση και αντικατάστασή του, από τον πάπα Γρηγόριο ΙΓ' το 1582.

Η βασική διόρθωση συνίστατο στο εξής: Ο Σωσιγένης είχε υπολογίσει το έτος σε 365, 25 ημέρες, αντί των 365, 242217!!!! Αυτή όμως η μικρή απόκλιση κάθε 128 χρόνια προσέθετε στο ημερολόγιο σχεδόν μία (1) ημέρα παραπάνω!!! Στα χρόνια λοιπόν του πάπα Γρηγορίου ΙΓ', η διαφορά είχε φτάσει τις δέκα (10) ημέρες. Έτσι ο πάπας, μελετώντας τις σημειώσεις του Νικηφόρου Γρηγορά (14ος αιώνας), – που μιλούσε για τα λάθη του Ιουλιανού και πρότεινε διορθώσεις -, με την βοήθεια του αστρονόμου Λίλιο Καλαμπρέζε, την 4η Φεβρουαρίου 1582, «προσπέρασε» 12 ημέρες και έτσι αντί να ξημερώσει η 5η Φεβρουαρίου, ήρθε η 16η Φεβρουαρίου 1582!!!!

Το νέο ημερολόγιο που ονομάστηκε «Γρηγοριανό», σταδιακά υιοθετήθηκε απ' όλα τα κράτη της Ευρώπης, καθώς και από την Ελλάδα μόλις το 1923, αφού η καθυστέρηση οφειλόταν σε θρησκευτικά αίτια, που ακόμα ταλανίζουν και χωρίζουν την ορθόδοξη εκκλησία, σε «Γρηγοριανούς» και «Ιουλιανούς/παλαιοημερολογίτες» (όπως πχ το Αγ. Όρος, οι Ορθόδοξοι των Βαλκανίων και της Ρωσίας που εορτάζουν με το παλαιό ημερολόγιο).

Το Γρηγοριανό ημερολόγιο, ισχύει σήμερα παγκοσμίως και παράλληλα, με άλλα ημερολόγια (πχ ισλαμικό, Ινδικό, Κινεζικό κλπ), όχι τόσο ως εορτολόγιο, αλλά ως κοινή – παγκόσμια μονάδα μέτρησης του χρόνου, καθαρά και μόνον για τις διεθνείς συναλλαγές και σχέσεις.

Τέλος, δυό κουβέντες και για τους 12 μήνες, τις 7 ημέρες της εβδομάδος και την ονομασία των ημερών της: ο αριθμός των μηνών, (12), θεωρείται ιερός και έχει μια ιδιαίτερη θέση στο ημερολόγιο, αφού αποτελεί το γινόμενο των δύο τέλειων αριθμών 3 (=ισόπλευρο τρίγωνο) επί (Χ) 4 (=τετράγωνο)= 12. Η ιερότητα του αριθμού 12 φαίνεται ότι προέρχεται από το αρχαϊκό δωδεκαδικό σύστημα, που πιθανώς ήταν το μοναδικό σύστημα αρίθμησης κατά την νεολιθική εποχή και παρέμεινε ως συμπληρωματικό του δεκαδικού μέχρι σήμερα. Η δωδεκάδα, ο χωρισμός δηλ. της μέρας και της νύχτας σε 12 ώρες και του έτους σε 12 μήνες αποτελούν κατάλοιπα του αρχέγονου δωδεκαδικού συστήματος αρίθμησης, πολλαπλάσιο του οποίου ήταν το εξηκονταδικό σύστημα. Το 12 αντιπροσωπεύει τις 12 Ιεραρχίες των αρχαίων γραφών, που καθόριζαν με τη σειρά τους, τους 12 αστερισμούς της ουράνιας ζωδιακής ζώνης. Έτσι σύμφωνα με τον Ησίοδο δώδεκα ήταν οι Τιτάνες, τέκνα του Ουρανού και της Γης, δώδεκα ήταν και οι Θεοί του Ολύμπου και εκτός από την Ελλάδα δωδεκάθεο είχαν οι Αιγύπτιοι, οι Βαβυλώνιοι, οι Ασσύριοι, οι Χαλδαίοι, οι Ελαμίτες, οι Χιττίτες, οι Ετρούσκοι, οι Ρωμαίοι, 12 οι μαθητές του Χριστού κ.λ.π. Ο αριθμός 12 στους αρχαίους Έλληνες, Ρωμαίους και Εβραίους ήταν ιερός, τέλειος, τυπικός και ο αριθμός της πληρότητας.

Η διαίρεση του έτους σε εβδομάδες, δηλαδή ετυμολογικά σε ομάδες επτά ημερών, είναι πολύ παλιά, όταν το επταήμερο αντιπροσώπευε το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο διαδοχικών φάσεων της Σελήνης, που διαρκεί για την ακρίβεια 7 ημέρες και 9 ώρες. Οι μαθηματικές και φιλοσοφικές επινοήσεις των αρχαίων λαών, θεμελιώνονταν πάνω στις ιδιότητες του μυστηριακού αριθμού 7, ο οποίος εκφράζει την αρχή και τους νόμους λειτουργίας της δημιουργίας μιας και είναι το άθροισμα των δύο τέλειων αριθμών 3 (= ισόπλευρο τρίγωνο) συν (+) 4 (=τετράγωνο) = 7.

Οι αρχαίοι Έλληνες τις ημέρες της εβδομάδας, τις είχαν αφιερωμένες στους Θεούς τους, έτσι έκαναν και οι Ρωμαίοι, δηλαδή: Lunedi = σελήνη, Martedi= Άρης, Mercoledi=Ερμής, Giovedi=Ζεύς, Venerdi=Αφροδίτη, Saturn=Κρόνος και μετά Sabbato= εβραϊκή επιρροή από το sabbath που ομοίως επηρεάστηκε από το Βαβυλωνιακό sabbatum, που σημαίνει ανάπαυσις και Domenica=η μέρα του Κυρίου/dominus (χριστιανική επιρροή).

Σημειωτέον ότι οι παραπάνω ονομασίες ισχύουν ακόμα, έστω και ελαφρώς παραλλαγμένες σ' όλο το δυτικό κόσμο. (Monday=σελήνη, Tuesday, ο Άρης των βορείων, Thursday, ο Ερμής των βορείων, Wednesday, ο Δίας των Βορείων, Friday, η Αφροδίτη των βορείων, Saturday, ο Κρόνος, Sunday, ο ήλιος).

Στον Ελληνικό ορθόδοξο πολιτισμό, για να μην υπάρχει η ανάμνηση του «Εθνικού» παρελθόντος του δωδεκάθεου, οι μέρες τις εβδομάδας, με πρώτη την Κυριακή=ημέρα του Κυρίου, ονομάστηκαν απλά αριθμητικά, Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, (προ) Παρασκευή εκκλησιάσματος της Κυριακής και Σάββατο (ανάπαυσις ).

Οι αρχαίοι Ρωμαίοι άρχιζαν τη νέα χρονιά τους την 1η Μαρτίου και οι μήνες ήταν οι εξής: Martius=ο μήνας του Άρη, Aprilius=ανοίγω/ άνοιξις, Majius= θεά των επιτόκων, Junio= θεά Τζούνα – Ήρα, Julio=προς τιμήν του Ιουλίου Καίσαρα, Augusto=προς τιμήν του Αυγούστου, Settebre=έβδομος μήνας, Ottobre=όγδοος μήνας, Novebre=ένατος μήνας, Dicebre=δέκατος μήνας, Jennaio= θεός Ιανός, Febbraio=ο αντίστοιχος Ήφαιστος, ως θεός της φωτιάς, του καθαρμού και του κάτω κόσμου.

Με την έλευση του Χριστιανισμού παρότι το εκκλησιαστικό έτος άρχιζε και αρχίζει την 1η Σεπτεμβρίου (αρχή Ινδικτιώνος), καθώς και το αγροτικό/επαγγελματικό των πόλεων/δικαστικό κλπ, για λόγους πάλι θρησκευτικούς, καθιερώθηκε ως ημερολογιακή αρχή του, η 1η Ιανουαρίου (κυρίως για να ξεχαστούν οι Ρωμαϊκές γιορτές της γέννησης του sole invictus/ανίκητου ήλιου που εορταζόταν την 21 Δεκεμβρίου και για 12 ημέρες, οι οποίες καλύφθηκαν από τις γιορτές των Χριστουγέννων).

Αυτή η πρακτική δημιούργησε περαιτέρω συγχύσεις κι' έτσι παρότι σήμερα, λέμε Σεπτέμβριος, Οκτώβριος, Νοέμβριος, Δεκέμβριος, δηλαδή ετυμολογικά/ερμηνευτικά:  Έβδομος, Όγδοος, Ένατος και Δέκατος μήνας, ουσιαστικά εννοούμε Ένατος, Δέκατος, ‘Ενδέκατος, Δωδέκατος μήνας!!!!

Με «ψευδονόματα» λοιπόν και φάλσους υπολογισμούς, που άλλα σημαίνουν και άλλα εννοούμε, οι άνθρωποι επί χιλιάδες χρόνια μετράμε, το χωρο-χρονικό συνεχές μας, το οποίο όμως όσο κι' αν προσπαθούμε να το ορίσουμε και να το «ελέγξουμε», πάντα θα μας ξεπερνάει αφήνοντάς μας πίσω ως μοναδικές θεϊκές και συνάμα αμελητέες ενεργειακές οντότητες…!!!

* Ο Δημήτρης Σταθακόπουλος είναι Δρ. κοινωνιολογίας της ιστορίας, Παντείου πανεπιστημίου, Διπλωματούχος Βυζαντινής μουσικής – μουσικολόγος, Μέλος του international society for ethnomusicology Bloomington Indiana Univ. Δικηγόρος παρ' Αρείω Πάγω Μέλος του Δ.Σ του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά, Μέλος της Ελληνικής αντιπροσωπείας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Δικηγόρων CCBE.

ΠΗΓΗ: για το ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ-NEWS,  29-12-2013, http://www.kalavrytanews.com/2013/12/blog-post_5753.html

Ο Santa Claus είναι (ευτυχώς) νεκρός

 

Του Ανδρέα Ζαφείρη

 

Η πρώτη απεικόνιση του Santa Claus έγινε στις 3 Ιανουαρίου του 1863 σε ένα τεύχος του Weekly Harper's. Ο «άγιος» είναι ντυμένoς με μια αμερικανική σημαία, και κρατάει μια μαριονέτα με το όνομα "Jeff". Σχεδιαστής ο Thomas Nast ο οποίος, την περίοδο του αμερικανικού εμφυλίου, καλείται να απεικονίσει εικόνες από τα δρώμενα του πολέμου. Τίτλος του σκίτσου: «Ο Santa Claus στο στρατόπεδο». Καλή αρχή!

Το 1915 εμφανίζεται η κλασική εκδοχή του Santa Claus σε διαφήμιση της White Rock Beverages (μεταλλικά νερά). Όμως η εταιρεία που απογειώνει την μορφή του Santa είναι η Coca-Cola το 1931. Οι πωλήσεις του προϊόντος έπεφταν αισθητά κατά τους χειμερινούς μήνες, οπότε αποφασίζουν να κάνουν μια εκτεταμένη διαφημιστική καμπάνια . Η εικόνα του «Αι Βασίλη» που σχεδίασε ο Σουηδός Haddon Sundblom , με μοντέλο ένα συνταξιούχο πωλητή της εταιρίας ονόματι Lou Prentice, είναι μέχρι και σήμερα η κυρίαρχη.

Η αξιοποίησή του Santa από τα πολυκαταστήματα είχε προηγηθεί κατά πολύ της Ιδέας της Λευκής Νύχτας. Την εισηγήθηκε ο James Edgar, το 1890 στο πολυκατάστημά του στη Μασαχουσέτη. Εκεί ο Santa περιστοιχιζόταν και από άλλους, τους εργαζόμενους στο εμπορικό κέντρο, υποχρεωτικά ντυμένους σαν ξωτικά.

Είναι γνωστές οι ενστάσεις απέναντι στον πιο δημοφιλή «άγιο». Ο Santa δεν είναι μόνο ένα θαυμάσιο εργαλείο προπαγάνδας και το απόλυτο σύμβολο του καταναλωτισμού, ο παγκόσμιος εμπορικός αντιπρόσωπος του καπιταλισμού. Μαθαίνει επίσης στα παιδιά να απαιτούν να είναι χειροπιαστή η αγάπη, τα εκπαιδεύει στην υστεροβουλία, μετατρέπει τις συναισθηματικές σχέσεις σε υλικές.

Όμως στην Ελλάδα του 2013 όλα αυτά ακούγονται μάλλον περιττά. Εδώ ο Santa δεν είναι απλά λέρα. Είναι νεκρός. Πέρυσι τα Χριστούγεννα η κίνηση στην ελληνική αγορά γνώρισε κατακόρυφη πτώση, η οποία συνεχίζεται φέτος. Από το -20% της Αθήνας, (το -22% του Πειραιά, το -25% της Πάτρας) έως το -50% της Αλεξανδρούπολης. Πιο καταθλιπτική όμως είναι η εικόνα σε άλλους δείκτες κατανάλωσης που σχετίζονται με βασικά αγαθά (θέρμανση, διατροφή, ηλεκτρική ενέργεια). Στη χώρα της Λευκής Νύχτας χωρίς τέλος, η μείωση της κατανάλωσης πετρελαίου έχει φτάσει στο 69%,  το 68,4% των νοικοκυριών έχει ήδη κάνει περικοπές στην κατανάλωση ειδών διατροφής και το 50% των νοικοκυριών δηλώνουν δυσκολία στην αποπληρωμή των λογαριασμών.

Στις 23 Δεκεμβρίου 1951, ένα ομοίωμα του Santa Claus ύψους 2,5 μέτρων από σύρμα και κόκκινο και άσπρο χαρτί καίγεται μπροστά στα μάτια περίπου 200 παιδιών απέναντι από τον καθεδρικό ναό της Ντιζόν, στη Γαλλία. Εμπνευστής αυτής της ενέργειας δεν ήταν κάποια ομάδα άθεων, αναρχικών ακτιβιστών. Ο εμπνευστής ήταν ο ιερέας Ζακ Νουρισά που εξήγησε, με το δικό του τρόπο, το γεγονός:

«Επτά ή οκτώ Αϊ-Βασίληδες βρίσκονταν μπροστά στις πόρτες των μεγάλων εμπορικών καταστημάτων της Ντιζόν. Για εμάς που ήμασταν πάμπτωχοι, ήταν πρόκληση. Η ενορία μας ήταν η πιο φτωχή της πόλης. Πολλοί άνθρωποι έβγαιναν καταστραμμένοι από τον πόλεμο, αποδυναμωμένοι, αποδιοργανωμένοι… Για εκείνους ο Αϊ-Βασίλης σήμαινε γενναιοδωρία, ανιδιοτέλεια, αγάπη, έννοιες που δεν προβλέπονταν από τις χριστουγεννιάτικες διαφημιστικές καμπάνιες».

Το γεγονός αυτό προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις, απασχόλησε τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και μπροστά στη γενική αντίδραση, οι αρχές της Ντιζόν αναγκάστηκαν να αυτοσχεδιάσουν την ανάσταση του Αϊ-Βασίλη, δείχνοντάς τον σκαρφαλωμένο στη στέγη του Δημαρχείου λίγες ώρες μετά την καύση του.

Στη μνημονιακή Ελλάδα η «ανάσταση του Αϊ-Βασίλη», επιχειρείται από την κυβέρνηση και το κεφάλαιο είτε με επικοινωνιακά παιχνίδια είτε με πρωτοβουλίες ακόμη μεγαλύτερης επίθεσης στα εργασιακά δικαιώματα. Στη χώρα όμως που το επίσημο νόμισμά της δεν είναι πλέον το Ευρώ αλλά το «Εάνβρώ» ο ευτραφής «άγιος», που παραπέμπει αισθητικά στον Τομπούλογλου, δεν μπορεί να περάσει από καμινάδες που παράγουν αιθαλομίχλη και τίποτα άλλο.

Σε αυτό τον τόπο που αιώνες πριν την έλευση του Χριστιανισμού γιόρταζε ήδη την γέννηση του Θνήσκοντος θεού, (ενός θεού που έμπαινε στη διαδικασία του θανάτου κι έτσι κατανοούσε την ανθρώπινη απόγνωση), σε αυτή τη γωνιά της Γής που η αριστερά τραγουδούσε για «τους δικούς μας Χριστούς, τους δικούς μας Άγιους» ο Santa Claus δεν έχει πια καμία ελπίδα. Ευτυχώς…

Κυριακή 29 Δεκεμβρίου

 

ΠΗΓΗ: Κυρ. 29/12/13, http://www.iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=14716%3A-santa-claus-&catid=71%3Adr-kinitopoiisis&Itemid=278#.UsGHFOo885E.facebook

Ο τηλεβόας

 

Του Γιάννη Ποταμιάνου*

 

Ο τηλεβόας μου περιμένει στο υπόγειο

      σκεπασμένος απ' τη σκόνη των καιρών

κι ο πόλεμος δεν τέλειωσε ακόμα

Η σκόνη σιγά σιγά γίνεται πέτρα

                             κι η φωνή μου απολίθωμα

Ήρθαν τα όνειρα με το φεγγάρι

                                    κι έφυγαν με την αυγή

Ποτέ δεν υπήρξα μισθοφόρος

                        κι ένοιωθα πάντα ελεύθερος

 

Όμως ένα αόρατο συρματόσχοινο

      μ' έσερνε πάντα στους ίδιους δρόμους

κι όταν λάθευα χώνονταν βαθιά

                                 μες στους καρπούς μου

Έτσι κι εγώ ο κληρονόμος των φτερών

                           ακόμα ονειρεύομαι ταξίδια

 

Είμαι δεινός κολυμβητής

κι όμως αυτό το Ευρίπειο στενό

                                     με τα πισωγυρίσματα

        ένα στενό σαράντα μέτρα, με κιοτεύει

Κι ο τηλεβόας μου φορτωμένος

                     τη σκόνη των καιρών σωπαίνει

 

Όμως ένα δάσος κεφάλια χιονισμένα

                          που τα πρόλαβε ο χειμώνας

ξέρουν πως ο πόλεμος δεν τέλειωσε ακόμα

Γι αυτό ο παλαίμαχος τηλεβόας μου

περιμένει στο υπόγειο

                         να γυρίσουν σελίδα οι καιροί

Τα κεφάλια ασπρίζουν,

               τα μέτωπα ζαρώνουν,

                            μα οι καρδιές αμετακίνητες

Γιατί έτσι κι αλλάξουν το ρυθμό τους

                         ένα συρματόσχοινο τις πνίγει

 

Κι ο νέος χρόνος έφτασε ξανά

                  κι ο πόλεμος δεν τέλειωσε ακόμα

Γι αυτό ο τηλεβόας μου περιμένει

                     να τινάξει τη σκόνη των καιρών

Κι εγώ αμετανόητος ονειρεύομαι

       να περάσω απέναντι το Ευρίπειο στενό

και θα περάσω σε πείσμα των καιρών

                       κουβαλώντας στην πλάτη μου

όσα ιερά κι αγαπημένα φύλαξα

                          με στοργή, σύνεση και πίστη

 

27 Δεκεμβρίου 2013, Γιάννης Ποταμιάνος

 

* http://toxefwto.blogspot.gr/

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑΣ

 

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

 

Ενώ ο ελληνικός λαός βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στο πέλαγος της ανέχειας, τα σκάνδαλα διαφθοράς των ασκησάντων εξουσία και των περί αυτούς βαρύνουν κατά πολύ περισσότερο το ήδη βεβαρυμένο κοινωνικοπολιτικό κλίμα. Άραγε το συμβάντα είναι ανεξήγητα ή δυσερμήνευτα; Ας επιχειρήσουμε κάποια ανάλυση της διαφθοράς.

Οι κοινωνικοπολιτικές ιδεολογίες της νεωτερικότητας, που εμφανίστηκαν στο στερέωμα της Δύσης μετά τη γαλλική επανάσταση, οι θεμελιωμένες στην υλιστική φιλοσοφία, θεώρησαν τον άνθρωπο ως οικονομική μονάδα. Με την φιλοσοφία της ιστορίας, την οποία καλλιέργησαν, προκειμένου να ερμηνεύσουν τα συμβάντα και συμβαίνοντα, επιχείρησαν να επιβάλλουν ως επιστημονική άποψη ότι τα κίνητρα των ανθρωπίνων ενεργειών είναι οικονομικά και μόνο. Γίνεται εύκολα κατανοητό, γιατί η ερμηνεία αυτή υποστηρίζεται από τους θεωρητικούς και τους  οπαδούς του αστισμού-καπιταλισμού. Συνιστά όμως ακραία αντίφαση να υποστηρίζεται και από τους θεωρητικούς και οπαδούς του μαρξισμού-λενινισμού, οι οποίοι, υποτίθεται, έταξαν τη ζωή τους στον αγώνα για την επικράτηση της κοινωνικής δικαιοσύνης και πολλοί υπέστησαν θυσίες γι' αυτό! Ο αγώνας για τη δικαιοσύνη είναι αγώνας κατ' εξοχήν ηθικός και ως εκ της μορφής του έπρεπε να έχει πρωτοπόρους διαχρονικά τους μαθητές του Χριστού, που διακήρυξε: «Μακάριοι οι πεινώντες και διψώντες την δικαιοσύνην»! Δυστυχώς με την πάροδο των αιώνων οι μαθητές Εκείνου, που δεν είχε «πού την κεφαλήν κλίνη», αποδείχθηκαν ριψάσπιδες και ανέλαβαν άλλοι τον όμορφο αγώνα, θέτοντας ως προϋπόθεση να στεφθεί με επιτυχία την άρνηση του Θεού! Πώς όμως να στεφθεί με επιτυχία, αν ο άνθρωπος δεν είναι πρόσωπο πλασμένο κατ' εικόνα του Δημιουργού του, αλλά ζώο που φτιάχνει εργαλεία; Τελικά ο καπιταλισμός ως λαίλαπα σαρώνει τον πλανήτη και εξωθεί στην οικονομική εξαθλίωση ολοένα και ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού του. Και ο κόσμος, που έδωσε τόσες ελπίδες για επικράτηση δικαιοσύνης κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος. Μια γραφειοκρατική «νομενκλατούρα», που διεκδικούσε για τον εαυτό της το αλάθητο, κατά μίμηση του βατικάνειου αντιπροσώπου του Θεού επί της γης, είχε ευτελίσει το αρχικό όραμα, για το οποίο χύθηκε άφθονο αίμα αδίκων και δικαίων, απολαμβάνοντας κατ' αποκλειστικότητα λίγο πριν καταρρεύσει ό, τι και οι καπιταλιστές απολαμβάνουν διαχρονικά. Απόμειναν πλέον, για να θυμίζουν το παρελθόν, ένα τέρας κομμουνιστικοκαπιταλιστικό, η Κίνα, την οποία θαυμάζουν όλοι εκείνοι, που αδιαφορούν για την αξία που η εξουσία αποδίδει στον πολίτη της αχανούς χώρας και ο τυραννίσκος της Βόρειας Κορέας, της χώρας που βρυχάται πάνοπλη, ενώ ο λαός της δεν χορταίνει ψωμί!

Τελικά δικαιώνεται ο καπιταλισμός; Ασφαλώς όχι, καθώς αυτός αυτοπροβάλλεται ως εγγυητής πρωτίστως της ελευθερίας και συνάμα της ευημερίας των λαών! Ο πλανήτης μας, είναι πασιφανές, οδηγείται στην εξαθλίωση με τους ελάχιστους πλούσιους να γίνονται τρομακτικά πλουσιότεροι και τους πολλούς να καταποντίζονται στο πέλαγος της εξαθλίωσης; Γιατί άραγε συμβαίνει αυτό; Οι καπιταλιστές έχουν έτοιμες τις εξηγήσεις: Το σύστημα παρέχει ευκαιρίες σε όλους, όμως λίγοι είναι αυτοί που επωφελούνται από αυτές! Και προχωρούν ακόμη ιταμότεροι: Οι πολλοί είναι κατώτερου διανοητικού επιπέδου (αστικές θεωρίες των φυλετικών διακρίσεων και ευγονικής), είναι αδρανείς, είναι οκνηροί (ερμηνεία του απανταχού της γης αντιαμερικανισμού των λαών που δεν επέτυχαν την πραγμάτωση του American dream)!

Μήπως είναι αληθές ότι είναι στην ανθρώπινη φύση ο αγώνας για την απόκτηση πλούτου; Εδώ τίθεται το ερώτημα: Ποια φύση; Εκείνη που είχε ο άνθρωπος, ο πλασμένος κατ' εικόνα Θεού ή εκείνη, στην οποία ξέπεσε με την παρακοή και παράβασή του; Στους υλιστές το ερώτημα προκαλεί ειρωνικά μειδιάματα! Οι πιστοί οφείλουν να απαντήσουν, καθώς λόγω της ξεπεσμένης φύσεως μας ρέπουμε προς τον πλουτισμό και δίνουμε αφορμές να βάλλουν κατά του Χριστού οι εχθροί του. Οι κυριότεροι εκπρόσωποι της παγκόσμιας πλουτοκρατίας θεωρούνται, γιατί στην πραγματικότητα δεν είναι, πιστοί του ιουδαϊσμού ή του χριστιανισμού. Και οι πρώτοι έχουν κάποια ελαφρυντικά, καθώς προβάλλουν ως πρότυπο τον πλούσιο Αβραάμ, οι άλλοι όμως διαγράφουν το Ευαγγέλιο, καθώς έχουν χάσει από τον ορίζοντά τους τον πάσχοντα πλησίον, τον οποίο όχι απλώς αντιπαρέρχονται, όπως ο ιερέας και ο λευΐτης της παραβολής, αλλά είναι οι ίδιοι που επιφέρουν τις βαθειές πληγές στο σώμα του! Παραβλέπουν τα όσα είπε ο Χριστός για τον άφρονα πλούσιο, τον πλούσιο γείτονα του φτωχού Λαζάρου, τον νεαρό πλούσιο. Ο καπιταλισμός είναι άκρως αντιανθρώπινο σύστημα, το οποίο εκκολάφθηκε στους κόλπους «χριστιανικών» κοινωνιών και ανδρώθηκε ποτισμένο με τον ιδρώτα και με το αίμα των αποκλήρων του πλανήτη! Είναι το σύστημα, το οποίο εισήγαγε το φυσικό δίκαιο, στη θέση του θείου δικαίου. Αλλά το φυσικό δίκαιο είναι ανύπαρκτο και δεν είναι δυνατόν να ισχύει στις ανθρώπινες κοινωνίες ο νόμος της ζούγκλας, δηλαδή του ενστίκτου! Γι' αυτό και πρωταρχική κίνηση των θεωρητικών του αστισμού υπήρξε η απόρριψη της αυθεντίας του Θεού αρχικά, της ύπαρξής του στη συνέχεια. Ο μεγάλος ανατόμος της δυτικής φιλοσοφικής σκέψης, ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκυ, έγραψε χαρακτηριστικά: «Χωρίς Θεό όλα επιτρέπονται»! Παραλαμβάνει τη σκυτάλη ο Καμύ (υλιστής αυτός) και προσθέτει: «Νοείται δικαιοσύνη χωρίς Θεό;».

Χωρίς Θεό η αδικία επελαύνει ως πλημμυρίδα! Γιατί να μην κλέψω, γιατί να μην αδικήσω, γιατί να μην υπεξαιρέσω, γιατί να μην εξαγοράσω, γιατί να μην εξαγοραστώ, γιατί να μην ληστέψω, γιατί να μην ξεπουλήσω και την πατρίδα μου ακόμη, γιατί να μην οδηγήσω τον λαό μου, ως κυβερνήτης, στην εξαθλίωση, αν μ' αυτόν τον τρόπο πλουτίζω κατά τις τιμές και κατά τα υλικά μέσα, αφού αποδέχομαι ως θεμελιώδη τη φιλοσοφική σκέψη το «φάγωμεν, πίωμεν, αύριον γαρ αποθνήσομεν»; Και αν οι λαοί αποδέχονται μοιρολατρικά τα συμβαίνοντα καταντώντας να υποστηρίζουν ότι έτσι είναι στη φύση του ο άνθρωπος, αυτό οφείλεται στο ότι η υλιστική λαίλαπα δεν άφησε κανένα απρόσβλητο. Όλοι κρύβουμε μέσα μας έναν άγριο καπιταλιστή, ο οποίος είναι πρόθυμος να δώσει «άφεση αμαρτιών» σε κάθε άθλιο πρόσωπο της εξουσίας, προβάλλοντας το επιχείρημα: «Και εγώ στη θέση του το ίδιο θα έκανα»!

Η ιστορία έδειξε ότι το οικονομικό δεν είναι το μόνο κίνητρο. Υπήρξαν συνάνθρωποί μας που έδωσαν τα πάντα για τους συνανθρώπους τους και έμειναν πάμφτωχοι (πολλοί άγιοι της Εκκλησίας, μεταξύ τους οι Τρεις Ιεράρχες) ή μεγάλο μέρος της περιουσίας τους (ευεργέτες των νεωτέρων χρόνων, πρωτοπόροι στους εθνικούς αγώνες φιλικοί, επαναστάτες και οργανωτές στα μετόπισθεν), άλλοι που θυσιάστηκαν και δεν ενέδωσαν στην ιταμότητα των ισχυρών (οι ήρωες μας από τους αρχαίους χρόνους ως τον Καποδίστρια).  Όλοι αυτοί είχαν θέσει ως θεμέλιο της ύπαρξής τους την πίστη στους θεούς ή στον Θεό.

Ας μη καρτερούμε λύτρωση βυθισμένοι στον πρακτικό υλισμό. Ο Σωτήρας μας ενανθρώπισε, για να μας λυτρώσει από τη φθορά της αμαρτίας και τον θάνατο. Σε μας εναπόκειται να αποδεχθούμε να άρουμε τον σταυρό μας και να τον ακολουθήσουμε ή να αποδεχόμαστε να μας σταυρώνουν οι εγκόσμιοι «σωτήρες» μας!

                                                                    

«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ»,  30-12-2013

Θρησκευτικές απειλές

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

Στα τελευταία στάδια μίας παγκόσμιας κρίσης χρέους

παρατηρούνται συνήθως γεωπολιτικές ανακατατάξεις,

καθώς επίσης «ιεροί πόλεμοι» – με επίκεντρο σήμερα

τις ασιατικές και αφρικανικές χώρες

που βρίσκονται κοντά στην Ευρώπη,

καθώς επίσης τα ισλαμικά, εθνικιστικά κινήματα

 

"Μόνο το Θεό μπορούμε να εμπιστευόμαστε πια – σε καμία περίπτωση αυτούς τους διεφθαρμένους πολιτικούς οι οποίοι, στο όνομα του ισλαμισμού, διακινούν τεράστια ποσά δολαρίων σε κουτιά παπουτσιών, παραιτούνται ακούσια, μαζικά από τις θέσεις τους ή οδηγούνται στη φυλακή, κατηγορούμενοι για προδοσία και χρηματισμό".

Ανάλυση

Το οικονομικό πρόγραμμα των «Αδελφών Μουσουλμάνων» στην Αίγυπτο είχε υιοθετήσει την πλέον «θηριώδη» μορφή καπιταλισμού, «εμπλουτισμένη» με επιδοτήσεις για τους φτωχούς – κάτι που συμβαδίζει με τα προγράμματα των υπολοίπων ισλαμικών κινημάτων στην περιοχή όπως, για παράδειγμα, της «Κίνησης Gülen» στην Τουρκία,

Η «Hamas», στη λωρίδα της Γάζας, διακρίνεται επίσης από μία νεοφιλελεύθερη αντίληψη, αφού είναι δικτυωμένη σε μεγάλο βαθμό με το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα – ενώ ενισχύει τους κατοίκους της περιοχής απ' ευθείας, με κοινωνικά προγράμματα.

Ενδεχομένως λοιπόν είμαστε αντιμέτωποι με έναν επικίνδυνο, ιδιόμορφο «θρησκευτικό και εθνικιστικό νεοφιλελευθερισμό», μιλιταριστικό, επιθετικό και απρόβλεπτο – ο οποίος δημιουργεί τεράστιες εντάσεις σε μία ήδη φλεγόμενη περιοχή.

Ο κίνδυνος να αποτελέσει η συγκεκριμένη περιοχή εκείνο το φυτίλι, το οποίο θα προκαλούσε την πυρηνική έκρηξη του παγκόσμιου συστήματος, δεν είναι καθόλου αμελητέος – πόσο μάλλον όταν ολόκληρος ο πλανήτης ευρίσκεται στα πρόθυρα ενός παγκοσμίου πολέμου, με επί πλέον εστίες πυρκαγιάς τόσο στην Ευρώπη, όσο και στην Άπω Ανατολή (Κίνα – Ιαπωνία, Βόρεια και Νότια Κορέα).

Άλλωστε, όπως είχαμε προβλέψει πριν από αρκετό καιρό, στα τελευταία στάδια μίας κρίσης παρατηρούνται συνήθως γεωπολιτικές ανακατατάξεις, καθώς επίσης θρησκευτικοί πόλεμοι – με επίκεντρο σήμερα τις χώρες της Ανατολής που ευρίσκονται πλησίον της Ευρώπης, καθώς επίσης τα ισλαμικά κινήματα.

Η ΑΙΓΥΠΤΟΣ

Η οικονομική κατάσταση της χώρας ήταν καταστροφική, μετά την εποχή των «Αδελφών Μουσουλμάνων» – μίας θρησκευτικής οργάνωσης η οποία, ήταν μεν δραστήρια όσον αφορά την ενίσχυση των φτωχών, αλλά από οικονομικής πλευράς ακολουθούσε ένα θηριώδες νεοφιλελεύθερο πρόγραμμα. Επέβαλλε δραματικές περικοπές στο κοινωνικό σύστημα της χώρας, ενώ είναι υπεύθυνη για την κατακόρυφη αύξηση του δημοσίου χρέους – καθώς επίσης για την εκτόξευση των τιμών των προϊόντων βασικής διατροφής και διαβίωσης.

Όπως λέγεται από τους ειδικούς, η οργάνωση ήταν υπερβολικά καπιταλιστική, δαπανώντας παράλληλα αρκετά χρήματα για την απ' ευθείας ενίσχυση των φτωχών, μέσω δωρεών και συσσιτίων – μίας μεθόδου, με την οποία δεν μπορεί να λειτουργήσει σε καμία περίπτωση, πόσο μάλλον να διατηρηθεί ένα κοινωνικό κράτος.

Σύμφωνα με μία μελέτη του ΟΗΕ, ήδη το 2011 είχε διαπιστωθεί μία δραματική επιδείνωση της διατροφής των Αιγυπτίων – ενώ στη συνέχεια, πάνω από το 50% του πληθυσμού είχε «κυλίσει» κάτω από τα όρια της φτώχειας. Η ανεργία, η πείνα, οι υψηλές τιμές των τροφίμων και της ενέργειας είχαν αναγκάσει τους περισσότερους να αγωνίζονται απλά και μόνο για να επιβιώσουν – να δίνουν καθημερινά τη μάχη τους δηλαδή, εναντίον της πείνας και της φτώχειας.

Στην περίοδο διακυβέρνησης του M. Mursi, η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο – με τα συναλλαγματικά αποθέματα της Αιγύπτου να μειώνονται από τα 34 δις $, στα 16 δις $. Σαν αποτέλεσμα του περιορισμού του συναλλάγματος (ένα από τα προβλήματα που προκαλεί το εθνικό νόμισμα σε μία αδύναμη οικονομία), η χώρα αντιμετώπιζε μεγάλες δυσκολίες στις εισαγωγές των απαραίτητων προϊόντων (ενέργεια, τρόφιμα, φάρμακα), για τη διατροφή, τη διαβίωση και την υγεία των 80 εκ. πολιτών της.

Στο μικρό χρονικό διάστημα της παραπάνω κυβέρνησης, το έλλειμμα του προϋπολογισμού αυξήθηκε (διάγραμμα που ακολουθεί) από τα 30 δις $ στα 40 δις $ – με αποτέλεσμα να μην μπορεί το κράτος να χρηματοδοτεί τις επιδοτήσεις τροφίμων για τους πολίτες του. Το γεγονός αυτό επιτάχυνε ραγδαία τη διαδικασία, η οποία μετέτρεπε τους φτωχούς σε πεινασμένους – εκτρέφοντας εκείνες τις δυνάμεις, οι οποίες προκαλούν μεγάλες κοινωνικές αναταραχές και εξεγέρσεις.

Κρατικός προϋπολογισμός Αιγύπτου, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ της χώρας

Η Αίγυπτος προσπαθούσε πάρα πολλά χρόνια να λάβει δάνειο από το ΔΝΤ – όπου όμως το «ταμείο» απαιτούσε την υιοθέτηση των γνωστών μέτρων: αύξηση των φόρων, μείωση των επιδομάτων τροφίμων, περιορισμό των δημοσίων δαπανών γενικότερα κοκ. Η κυβέρνηση Mursi δεν μπορούσε να ανταποκριθεί σε αυτές τις απαιτήσεις, λόγω της δεινής οικονομικής κατάστασης της χώρας – οπότε δεν έλαβε τα χρήματα.

Η αύξηση του δημοσίου χρέους της Αιγύπτου θεωρείται ως το κρισιμότερο σφάλμα των «Αδελφών Μουσουλμάνων», οι οποίοι πίστευαν πως θα μπορούσαν να λύσουν τα μεγάλα προβλήματα της χώρας τους με τη βοήθεια δανειακών κεφαλαίων – έχοντας καταφέρει, μετά την επανάσταση εναντίον του Mubarak, να βρουν δανειστές, οι οποίοι τους παρείχαν χρήματα χωρίς ουσιαστικά εγγυήσεις.

Μόνο η ΕΕ έδωσε στην Αίγυπτο 1 δις €, χωρίς να γνωρίζει που χρησιμοποιήθηκαν – αφού οι «Αδελφοί Μουσουλμάνοι» αρνούνταν να δώσουν εξηγήσεις. Κάτι ανάλογο συνέβη και στη λωρίδα της Γάζας – όπου η ΕΕ δάνεισε αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια, χωρίς να γνωρίζει που δαπανήθηκαν, αλλά και χωρίς καμία ελπίδα επιστροφής τους.

Ουσιαστικά η Αίγυπτος απόφυγε τη χρεοκοπία, επειδή έλαβε δάνεια τόσο από τις αραβικές χώρες, όσο και από την Τουρκία – ενώ τα 1,5 δις $ που λαμβάνει ετήσια από τις Η.Π.Α. δαπανώνται σχεδόν εξ ολοκλήρου για το στρατό. Στο διάγραμμα που ακολουθεί φαίνεται ο εξωτερικός δανεισμός της χώρας – η αύξηση του οποίου είναι τρομακτική.

Εξωτερικό χρέος Αιγύπτου

Ολοκληρώνοντας, ο στρατός έχει μία δική του, εντελώς ξεχωριστή οικονομική υπόσταση, η οποία δεν εξαρτάται από αυτά που συμβαίνουν στην υπόλοιπη χώρα. Τα όπλα και ο σχετικά μεγάλος αριθμός των στρατιωτών αποτελούν τη μοναδική εγγύηση για τη σταθερότητα του κράτους – ενώ ο στρατός είναι αγαπητός, επειδή δημιουργεί θέσεις εργασίας, ενώ απασχολεί πολλές επιχειρήσεις, οι οποίες θα είχαν χρεοκοπήσει χωρίς τη σύνδεση τους μαζί του.

Οι κυριότερες χώρες εξαγωγής αιγυπτιακών προϊόντων είναι η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία – οι οποίες όμως αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα. Θεωρείται λοιπόν δεδομένο το ότι, η Αίγυπτος θα παραμείνει σε καθεστώς εμφυλίου πολέμου για πολλά χρόνια – αποτελώντας έναν από τους πολλούς αποσταθεροποιητικούς παράγοντες στην περιοχή, με ανυπολόγιστους κινδύνους για την Ευρώπη.

ΟΙ ΔΙΩΓΜΟΙ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

Οφείλουμε να αναφέρουμε εδώ πως στα πλαίσια των «θρησκευτικών αντιπαραθέσεων» που παρατηρούνται στην Ασία και στην Αφρική, ελάχιστοι γνωρίζουν ότι, περί τα 100 εκ. χριστιανοί παγκοσμίως διώκονται (πηγή: Reuters) – ενώ υπολογίζεται πως 100.000 χριστιανοί θανατώνονται κάθε χρόνο, λόγω του θρησκεύματος τους. Ορισμένοι καίγονται ζωντανοί, άλλοι αποκεφαλίζονται και σταυρώνονται, ενώ πάρα πολλοί βασανίζονται μέχρι θανάτου.

Χωρίς να αναφερθούμε σε λεπτομέρειες, αφού υπάρχουν αναλυτικά σε πολλά ΜΜΕ, οι κυριότερες περιοχές διωγμού των χριστιανών είναι η Β. Κορέα, η Σαουδική Αραβία, το Αφγανιστάν, το Ιράν, η Σομαλία, το Μαλί, το Ιράν, η Υεμένη, και η Ερυθραία – επίσης η Αίγυπτος, η Συρία, η Λιβύη, η Τυνησία, η Νιγηρία, η Ακτή του Ελεφαντοστού, η Ινδία, το Πακιστάν, η Αιθιοπία, κοκ. Διώκτες είναι συνήθως οι μουσουλμάνοι – οι «ισλαμιστές εξτρεμιστές», όπως αποκαλούνται.

Η ΤΟΥΡΚΙΑ

Έχουμε αναλύσει την οικονομική κατάσταση της χώρας πολλές φορές στο παρελθόν, προβλέποντας την κατάρρευση της ήδη από το 2011 («Η λεηλασία της Τουρκίας», «Ο Τιτανικός του Βοσπόρου», «Η κατάρρευση της Τουρκίας», «Η λευκή Τουρκία»). Έχουμε αναφερθεί επίσης διεξοδικά στον ενεργειακό πόλεμο που μαίνεται στην περιοχή, με τη Συρία και το Ισραήλ να ευρίσκονται στο επίκεντρο του.

Είναι δε προφανές ότι κάποια στιγμή, οι οικονομικοί και ενεργειακοί πόλεμοι εξελίσσονται σε συμβατικούς – όσο και αν δεν θέλει να το πιστεύει κανείς, θεωρώντας ότι οι άνθρωποι έχουν πλέον «ενηλικιωθεί», έχουν πάρει καλύτερα το μάθημα τους, μετά τις καταστροφικές εμπειρίες των δύο παγκοσμίων πολέμων.

Ειδικά όσον αφορά την Τουρκία, οι τελευταίες εξελίξεις είναι κάτι παραπάνω από επικίνδυνες – πόσο μάλλον όταν έχουν φέρει στην επιφάνεια τα τεράστια οικονομικά, πολιτικά, φυλετικά και κοινωνικά της προβλήματα (κουρδικό, μειονότητες κλπ.). Ακόμη περισσότερο, έχουν τροφοδοτήσει με πολύ μεγάλες ποσότητες εκρηκτικής ενέργειας τις υφιστάμενες φυγόκεντρες δυνάμεις στην πολιτική της σκηνή, μία εκ των οποίων είναι η παλαιά «κεμαλική ελίτ» – η οποία, έχοντας παραγκωνισθεί από τους συνεργάτες του πρωθυπουργού, κατά την ίδια δικτάτορα και ηγέτη ενός απολυταρχικού καθεστώτος, θα ήθελε να τον ξεφορτωθεί με κάθε τρόπο.

Το μεγάλο πρόβλημα όμως του πρωθυπουργού είναι η «Κίνηση Gülen» – η οποία, αν και τον βοήθησε να ανέλθει στην εξουσία, «απέσυρε» πριν από μερικά χρόνια τη στήριξη της. Η ισλαμική εθνικιστική αυτή οργάνωση έχει έδρα την Πενσυλβανία των Η.Π.Α. και ηγέτη τον «ιεροκήρυκα» F. Gülen, ο οποίος «μετακόμισε» εκεί το 1999 – ενώ διεξάγει εκπαιδευτικά προγράμματα σε ολόκληρο τον πλανήτη, με τους επικριτές της να ισχυρίζονται πως έχει «θρησκευτικά απολυταρχικές» προθέσεις.

Η συγκεκριμένη κίνηση ισχυρίζεται πως ανακάλυψε ένα καινούργιο πολιτικό μοντέλο, το οποίο ενώνει τον ισλαμισμό με τη Δημοκρατία – με το γερμανικό «ίδρυμα επιστήμης και πολιτικής» να θεωρεί πως πρόκειται για μία οργάνωση με θετικές αρχές (στη Γερμανία λειτουργούν περίπου 300 όμιλοι που ανήκουν στην «Κίνηση Gülen» – η οποία διατηρεί επίσης 24 ιδιωτικά σχολεία εγκεκριμένα από το κράτος, καθώς επίσης περί τα 150 εξωσχολικά φροντιστήρια). Παραρτήματα της κίνησης, η οποία είναι ισχυρότατη στις Η.Π.Α., υπάρχουν στο Βέλγιο, στην Ολλανδία, στη Γαλλία και σε πολλά άλλα κράτη – με τον προσηλυτισμό «αλλόθρησκων» να ευρίσκεται στις πρώτες προτεραιότητες της.

Το μεγαλύτερο μειονέκτημα της οργάνωσης αυτής είναι η ομιχλώδης λειτουργία της, αφού δεν δημοσιοποιεί τις δομές ή τα οικονομικά της στοιχεία και δεν ανοίγεται σε εξωτερικούς παρατηρητές – ενώ δραστηριοποιείται κατά κανόνα με αδιαφάνεια και με αιρετικές διαδικασίες (σέκτα). Στην Τουρκία θεωρείται ως η «μυστική ελίτ» της χώρας, στην οποία ουσιαστικά οφείλεται η άνοδος του σημερινού πρωθυπουργού.

Ο τόπος καταγωγής του ηγέτη της, ο οποίος γεννήθηκε το 1938, είναι η επαρχία του Erzurum – ενώ ο πατέρας του ήταν ιμάμης και θρησκευτικός εθνικιστής, όπως και ο ίδιος (συμμετείχε στην ίδρυση της τοπικής οργάνωσης για την καταπολέμηση του κομμουνισμού – μία εξτρεμιστική, μιλιταριστική, εθνικιστική ομάδα, η οποία την εποχή του ψυχρού πολέμου χρηματοδοτούταν από τις μυστικές υπηρεσίες της Τουρκίας και των Η.Π.Α.).

Περαιτέρω, οι πρόσφατες αναφορές του πρωθυπουργού της Τουρκίας, σύμφωνα με τις οποίες «οι εχθροί του είναι πράκτορες των Η.Π.Α., οι οποίοι συνεργάζονται με την ισραηλινή μυστική υπηρεσία (Mossad), ενώ θα κόψει τα χέρια των πρακτόρων που θέλουν να κάνουν κακό στην Τουρκία», έχουν πιθανότατα σχέση με την «κίνηση Gülen» – η οποία του απάντησε με τον ίδιο εριστικό τρόπο, με ένα βίντεο-μήνυμα μέσω του επίσημου οργάνου της, της Zaman, τα εξής: «Σε εκείνους, οι οποίοι δεν βλέπουν τον κλέφτη, αλλά καταδιώκουν αυτούς, οι οποίοι προσπαθούν να πιάσουν τον κλέφτη, ο Θεός θα ρίξει φωτιά και θα κάψει τα σπίτια τους».

Συνεχίζοντας, ο πρωθυπουργός της Τουρκίας εξέπληξε πολύ συχνά στο πρόσφατο παρελθόν τους Αμερικανούς, εξοργίζοντας τους – μεταξύ άλλων ανακοινώνοντας πως θα αγοράσει πολεμικούς πυραύλους από την Κίνα, γεγονός που σημαίνει ότι θα έχαναν πολύ σημαντικές παραγγελίες αφενός μεν οι Η.Π.Α. (Lockheed), αφετέρου ο Ιταλό-Γαλλικός όμιλος Eurosam.

Αμέσως μετά η αμερικανική Βουλή αποφάσισε να απαγορεύσει στους Τούρκους τη διάθεση των χρημάτων που δίνει στη χώρα για στρατιωτικούς σκοπούς, για την αγορά των παραπάνω πυραύλων – χωρίς την οποία οι Τούρκοι δεν μπορούν να αγοράσουν τα πανάκριβα αυτά όπλα, κόστους περίπου 4 δις $.

Στα πλαίσια τώρα της πρόσφατης υπόθεσης διαφθοράς (οφείλουμε να αναφέρουμε εδώ πως η «κίνηση Gülen» έχει ισχυρές προσβάσεις στην αστυνομία, καθώς επίσης στη δικαστική εξουσία, ενώ το βασικό «χαρτί» του πρωθυπουργού είναι η μυστική υπηρεσία της χώρας), οι Αμερικανοί έμαθαν ότι, η Τουρκία διεξήγαγε ευρέως συναλλαγές χρυσού με το Ιράν, παρά το εμπάργκο – με τους Τούρκους να ισχυρίζονται πως οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν ήταν νόμιμες.

Σύμφωνα τώρα με έρευνες του FBI και της CIA (πληροφορίες της ιδιωτικής μυστικής υπηρεσίας Stratfor, οι οποίες δόθηκαν στη δημοσιότητα από τα Wikileaks), δεν βρέθηκε τίποτα που να ενοχοποιεί την «κίνηση Gülen» – χωρίς βέβαια να γνωρίζει κανείς εάν υπάρχει στενή συνεργασία μεταξύ τους, όπως συνηθίζουν πάντοτε οι μυστικές υπηρεσίες, όταν σχεδιάζουν την αποσταθεροποίηση μίας χώρας.

Μία επόμενη έκπληξη εκ μέρους του πρωθυπουργού της Τουρκίας ήταν η αντισημιτική του προπαγάνδα, όταν αναφέρθηκε στη «Μαφία των τοκογλύφων» – γεγονός που προβλημάτισε σε μεγάλο βαθμό τις διεθνείς χρηματαγορές. Ο πρωθυπουργός ανανέωσε πρόσφατα τις καταγγελίες του, ισχυριζόμενος πως οι έρευνες που αφορούν την ενδεχόμενη διαφθορά στην κρατική τράπεζα «Halkbank», είναι μία ακόμη επίθεση της «Μαφίας των τοκογλύφων» –  εναντίον του τελευταίου, ανεξάρτητου χρηματοπιστωτικού «προπυργίου» της χώρας.

Εν τούτοις, όλοι γνωρίζουν πως τα τουρκικά νοικοκυριά είναι δραματικά υπερχρεωμένα, ενώ τα μεγάλα χρέη του νεαρού πληθυσμού της χώρας δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της παρούσας κυβέρνησης – οπότε, κατά τους αναλυτές, δεν μπορεί να ενοχοποιεί κανείς τους «Εβραίους τοκογλύφους», λέγοντας ότι αυτοί έχουν προκαλέσει την κατάρρευση της οικονομίας της Τουρκίας. Στο διάγραμμα που ακολουθεί φαίνεται η ραγδαία άνοδος του δανεισμού στην Τουρκία.

Δανεισμός στον ιδιωτικό τομέα της Τουρκίας κατ' έτος

Από την άλλη πλευρά, η «κίνηση Gülen» φοβάται ένα στρατιωτικό πραξικόπημα, το οποίο θα επεφύλασσε στη θρησκευτική οργάνωση μία παρόμοια μοίρα, με τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους» στην Αίγυπτο – οι οποίοι «κατηγοριοποιήθηκαν» ως μία «τρομοκρατική οργάνωση», με αποτέλεσμα να είναι αναμενόμενος ο ολοκληρωτικός «διαμελισμός» και η διάλυση τους (κάτι ανάλογο με αυτά που αντιμετωπίζει η χρυσή αυγή στην Ελλάδα).

Για να αποφύγει το μοιραίο, η κίνηση προσπαθεί να προωθήσει το σημερινό πρόεδρο της Τουρκίας (A. Gül), ως διάδοχο του πρωθυπουργού. Δυστυχώς όμως για την ίδια, οι «κοσμικές δυνάμεις» στην Τουρκία, οι ελεύθεροι πολίτες δηλαδή που βγήκαν και συνεχίζουν να βγαίνουν στους δρόμους, δεν στηρίζουν ούτε το σημερινό πρωθυπουργό, ούτε τον πρόεδρο.

Μετά την «αιμοβόρες» επιχειρήσεις της αστυνομίας εναντίον των διαδηλωτών του πάρκου «Gezi», περιμένουν την ευκαιρία να κηρύξουν τον πόλεμο εναντίον του, κατά τη γνώμη τους, «κατασταλτικού θρησκευτικού νεοφιλελεύθερου συστήματος» που έχει επιβληθεί στην πατρίδα τους.

Όλες αυτές οι εσωτερικές πολιτικές «διεργασίες» διαδραματίζονται στο σκηνικό μίας γιγαντιαίας φούσκας χρέους και ακινήτων, καθώς επίσης μίας οικονομίας που ευρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης – με τη ραγδαία πτώση του νομίσματος να απειλεί να οδηγήσει τη χώρα στο απόλυτο χάος (το ευρώ ξεπέρασε τις τρεις λίρες).

Πολύ περισσότερο, όταν μετά την εισβολή του ΔΝΤ, πολλές ξένες τράπεζες και επιχειρήσεις λεηλάτησαν, στα πλαίσια ενός άνευ προηγουμένου «αρπαχτικού καπιταλισμού» τόσο τα ιδιωτικά, όσο και τα δημόσια περιουσιακά στοιχεία της χώρας – ενώ όλες οι εξαγορές και οι ξένες επενδύσεις που έγιναν μετά το 2005 ήταν σχεδόν εξ ολοκλήρου με δανεικά χρήματα (όπως, για παράδειγμα στη χώρα μας, η εξαγορά του ΟΠΑΠ).

Ο συνδυασμός πάντως της πολιτικής κρίσης με το σπάσιμο της πιστωτικής φούσκας, δεν θα δημιουργήσει τρομακτικά προβλήματα μόνο στον σημερινό πρωθυπουργό – ενώ δεν θα έχει ανάλογα αποτελέσματα, με αυτά που έχουν συμβεί σε άλλες χώρες, στις οποίες εισέβαλλε κατά καιρούς το ΔΝΤ. Κατά τη άποψη πολλών, η Τουρκία απειλείται αφενός μεν με τριχοτόμηση, αφετέρου με την επιστροφή της σε έναν οικονομικό και πολιτικό μεσαίωνα – σε μία «οπισθοδρόμηση» τουλάχιστον 500 ετών.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η κατάσταση στην περιοχή μας είναι κάτι περισσότερο από εκρηκτική – ενώ δυστυχώς δεν δίνεται η απαιτούμενη σημασία από τη Δύση, στα κοινωνικά και πολιτικά επακόλουθα της κρίσης.

Ειδικότερα, όταν οι άνθρωποι απογοητεύονται από τις εθνικές κυβερνήσεις τους, βιώνοντας παράλληλα οικονομικά προβλήματα, τα οποία επιδεινώνουν ραγδαία το βιοτικό τους επίπεδο, οδηγούνται σχεδόν νομοτελειακά σε ακραίες επιλογές – από τις οποίες ενισχύονται εθνικιστικά, μιλιταριστικά και θρησκευτικά κινήματα κάθε είδους και κάθε μορφής.

Στα πλαίσια αυτά, το ενδεχόμενο κατάρρευσης της Τουρκίας θα είχε ανυπολόγιστες συνέπειες για την ευρύτερη περιοχή – επίσης, για την ισορροπία της Ασίας με την Ευρώπη, η οποία θα απειλούταν από την εισβολή πεινασμένων και θρησκευτικά φανατικών μαζών που θα μπορούσαν να καταστρέψουν τα πάντα στο πέρασμα τους.

Οι κίνδυνοι για την Ελλάδα είναι προφανώς αμεσότεροι και μεγαλύτεροι – κυρίως επειδή εκείνα τα καθεστώτα, τα οποία απειλούνται να καταρρεύσουν παταγωδώς, επιλέγουν να μεταφέρουν τα προβλήματα τους προς τα έξω – κηρύσσοντας τον πόλεμο σε άλλους λαούς, χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένη αιτία.

Απαιτείται λοιπόν, όσο σε καμία άλλη προηγούμενη χρονική περίοδο της ιστορίας μας, η διατήρηση της πολιτικής ομαλότητας, της εσωτερικής ειρήνης και της κοινωνικής συνοχής – κάτι που προϋποθέτει τη ριζική αλλαγή πορείας εκ μέρους της κυβέρνησης, σε συνεργασία με την αντιπολίτευση, έτσι ώστε να αποφύγουμε την τεράστια καταιγίδα που πλησιάζει γρηγορότερα και εντονότερη, από όσο υποθέτουμε.

 

* Ο κ. Βασίλης Βιλιάρδος είναι ένας σύγχρονος οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου – όπου και δραστηριοποιήθηκε επαγγελματικά για αρκετά χρόνια, με ιδιόκτητες επιχειρήσεις.

Έχει γράψει το βιβλίο "Υπέρβαση Εξουσίας", το οποίο αναφέρεται στο φορολογικό μηχανισμό της Γερμανίας, ενώ έχει  εκδώσει τρία βιβλία αναφορικά με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, με τον  τίτλο "Η κρίση των κρίσεων".

Έχει ασχοληθεί με σημαντικές έρευνες και αναλύσεις επί του αντικειμένου του (μακροοικονομία), επί διεθνούς επιπέδου, οι οποίες φιλοξενούνται τακτικά σε ημερήσιες εφημερίδες, περιοδικά και ηλεκτρονικές ιστοσελίδες.

ΠΗΓΗ: Δεκεμβρίου 28, 2013, http://www.analyst.gr/2013/12/28/5430/ και http://www.analyst.gr/2013/12/28/5430/2/ και http://www.analyst.gr/2013/12/28/5430/3/

Η σιωπή του Ιωσήφ

 

Του π. Βασίλειου Ι. Καλλιακμάνη*

 

α) Εάν είναι αληθές ότι η γλώσσα του μέλλοντος αιώνος θα είναι η σιωπή, τότε ο Ιωσήφ, ο Μνήστωρ της Παρθένου, είναι τύπος του ανθρώπου του μέλλοντος αιώνος.

Στα ευαγγέλια δεν διασώζεται κανένας λόγος του, δεν αναφέρεται καμιά συνομιλία του. Περιγράφονται μόνο οι σκέψεις του και οι ενέργειές του. Προσεγγίζει το μυστήριο της άφατης κένωσης του Υιού και Λόγου του Θεού με δέος, περίσκεψη και σιωπή. Κι όταν λογισμοί αμφιβολίας τον κατακλύζουν, κι όταν η ταραχή τού προξενεί ανυπόφορο ψυχικό πόνο, τότε μιλάει ο ουρανός.

β) Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο Ιωσήφ επιλέχθηκε στο κατώφλι του γήρατός του να γίνει προστάτης και φύλαξ της Παρθένου. Όμως στη διάρκεια της μνηστείας, Εκείνη βρέθηκε έγκυος «εκ Πνεύματος Αγίου». Το γεγονός αυτό του προκάλεσε αμφιβολίες και την θεώρησε «κλεψίγαμο». Σύμφωνα με τον ποιητή του Ακαθίστου Ύμνου: «Ζάλην ένδοθεν έχων λογισμών αμφιβόλων, ο σώφρων Ιωσήφ εταράχθη».

γ) Η ταραχή αυτή «μεταφράζεται» με γλαφυρό και δραματικό τρόπο από άλλο υμνωδό: «Τάδε λέγει Ιωσήφ προς την Παρθένον· Μαρία, τι το δράμα τούτο, ο εν σοι τεθέαμαι; Απορώ και εξίσταμαι, και τον νουν καταπλήττομαι. Αντί τιμής, αισχύνην· αντ' ευφροσύνης, την λύπην· αντί του απαινείσθαι, τον ψόγον μοι προσήγαγες. Ουκ έτι φέρω λοιπόν, το όνειδος ανθρώπων· υπό γαρ ιερέων εκ του ναού ως άμεμπτον Κυρίου σε παρέλαβον· και τι το ορώμενον;».

δ) Όμως παρά τους λογισμούς, επειδή ο Ιωσήφ ήταν ευσεβής και δίκαιος, δεν θέλησε να διαπομπεύσει τη Μαριάμ. Αποφάσισε να διαλύσει τον αρραβώνα χωρίς επίσημη διαδικασία. Τότε ακριβώς εμφανίστηκε στον ύπνο του άγγελος Κυρίου και του είπε: «Ιωσήφ, απόγονε του Δαβίδ, μη διστάσεις να πάρεις στο σπίτι σου τη Μαριάμ, γιατί το παιδί που περιμένει προέρχεται από το Άγιο Πνεύμα. Θα γεννήσει γιο, και θα του δώσεις το όνομα Ιησούς, γιατί αυτός θα σώσει το λαό του από τις αμαρτίες του» (Ματθ. 1, 20-21).  

 ε) Ο Ιωσήφ είναι μοναδικό πρόσωπο, διότι ακολούθησε την οδό της καρδιάς και όχι την αυστηρότητα του νόμου. Χαρακτηρίστηκε δίκαιος, παρότι δεν έμεινε προσκολλημένος στον παλαιό νόμο, τον οποίο υπερέβη συνεργώντας στο έργο της χάριτος. Έγινε διάκονος της νέας διαθήκης, όχι του γράμματος του νόμου αλλά του Πνεύματος του Θεού. «Το γαρ γράμμα αποκτέννει, το δε πνεύμα ζωοποιεί» (Β' Κορ. 3,7). Εξάλλου, η χριστιανική δικαιοσύνη βρίσκεται πέρα και πάνω από τα όρια οποιασδήποτε προσκόλλησης στο γράμμα του νόμου.

στ) Ο ευαγγελικός λόγος είναι ζωντανός και δραστικός, πιο κοφτερός κι από κάθε δίκοπο σπαθί· εισχωρεί βαθιά και κρίνει τους διαλογισμούς και τις προθέσεις των ανθρώπων (βλ. Εβρ. 4,12). Εξίσου όμως σωστική μπορεί να αποβεί και η σιωπή. Όχι η ένοχη σιωπή, αλλά εκείνη που συνοδεύεται από απλότητα καρδιάς, διαύγεια, ευρυχωρία και άνευ όρων υπακοή στο θείο θέλημα. Στην περίπτωση του Ιωσήφ η σιωπή υπουργεί το θαύμα της Γεννήσεως του Χριστού.

ζ) Σε εποχή πολυλογίας, αργολογίας και πληθωρισμού ακόμη και του εκκλησιαστικού λόγου, είναι σχεδόν αδύνατο να εκτιμηθεί η αξία της σιωπής. Είναι ακόμη δύσκολο στη σύγχρονη ορθολογιστική εποχή να προσεγγίσει κάποιος τη θεία Γέννηση όπως ο Ιωσήφ. Εκείνος όμως που θα υπερβεί το κέλυφος της ανθρώπινης λογικής και θα λευκάνει την καρδιά του, θα γευθεί έστω και αμυδρά την παρουσία του «πτωχεύσαντος δι' ημάς» Λυτρωτή, είτε «ένδον εν τη καρδία», είτε στα πρόσωπα των αγαπητών αδελφών αλλά και των «άλλων», των ελαχίστων.

 

ΠΗΓΗ 1: Ημερομηνία: 22/12/2012, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ. Το είδα: Κυριακή, Δεκεμβρίου 29, 2013, http://iereasanatolikisekklisias.blogspot.com/2013/12/blog-post_29.html#ixzz2orbIKU7M

* Ο π. Βασίλειος Ι. Καλλιακμάνης είναι Πρωτοπρεσβύτερος  και Καθηγητής Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.. Ο πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Καλλιακμάνης γεννήθηκε στο Θέρμο Αιτωλίας. Σπούδασε Θεολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Μεταπτυχιακές σπουδές έκανε στην Θεσσαλονίκη, την Γενεύη και το Φρίμπουργκ της Ελβετίας. Είναι Καθηγητής στο Τμήμα Θεολογίας  του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διδάσκει Ηθική και Ποιμαντική.

ΠΗΓΗ2: http://www.pemptousia.gr/author/…82/

Η θέση του Πατριαρχείου Μόσχας περί πρωτείου σε παγκόσμιο

επίπεδο

 

 Από Mospat.ru

 

Το κείμενο υιοθετήθη υπό της Ιεράς Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας κατά τη συνεδρία της 25-26 Δεκεμβρίου 2013 (Πρακτικά № 157).

Πολλάκις ανέκυπτε το θέμα πρωτείου σε παγκόσμιο επίπεδο εντός της Εκκλησίας κατά τη διάρκεια των εργασιών της Διεθνούς Μικτής Επιτροπής επί του Θεολογικού Διαλόγου μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Η Ιερά Σύνοδος της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας με απόφαση της 27ης Μαρτίου 2007 ανέθεσε την εξέταση του θέματος στη Συνοδική Θεολογική Επιτροπή προκειμένου να εκπονηθεί η επίσημη θέση του Πατριαρχείου Μόσχας (Πρακτικά № 26). Εν τῳ μεταξύ στη συνεδρία της 13ης Οκτωβρίου 2007 της Μικτής Επιτροπής στη Ραβέννα, απουσίᾳ της αντιπροσωπείας της Ρωσικής Εκκλησίας και άνευ γνώμης αυτῆς, υιοθετήθη κείμενο υπό τον τίτλο «Εκκλησιολογικαί και κανονικαί συνέπειαι της μυστηριακής φύσεως της Εκκλησίας».

Αφού εξέτασε το κείμενο της Ραβέννας, η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ρωσίας δεν απεδέχθη το μέρος εκείνο, όπου γίνεται λόγος περί συνοδικότητας και πρωτείου επί του παγκοσμίου επιπέδου εντός της Εκκλησίας. Εφόσον το κείμενο της Ραβέννας διακρίνει μεταξύ τριών επιπέδων εκκλησιαστικής διοικήσεως, δηλονότι του τοπικού, του επαρχιακού και του παγκοσμίου, η ως κάτω θέση του Πατριαρχείου Μόσχας περί πρωτείου επί του παγκοσμίου επιπέδου εντός της Εκκλησίας εξετάζει το θέμα αυτό επίσης σε τρία επίπεδα.

Κατά την αποστολική διδασκαλία, «ὁ Θεὸς τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, ὁ πατὴρ τῆς δόξης, ἐγείρας αὐτὸν ἐκ νεκρῶν, ἐκάθισεν ἐν δεξιᾷ αὐτοῦ ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ὑπεράνω πάσης ἀρχῆς καὶ ἐξουσίας καὶ δυνάμεως καὶ κυριότητος καὶ παντὸς ὀνόματος ὀνομαζομένου οὐ μόνον ἐν τῷ αἰῶνι τούτῳ, ἀλλὰ καὶ ἐν τῷ μέλλοντι…καὶ αὐτὸν ἔδωκε κεφαλὴν ὑπὲρ πάντα τῇ ἐκκλησίᾳ, ἥτις ἐστὶ τὸ σῶμα αὐτοῦ» (Εφ. 1, 17-23).

Η Εκκλησία, ούσα επί της γης, δεν είναι μόνο η κοινωνία των εις Χριστόν πιστευόντων, αλλά και ο Θεανθρώπινος οργανισμός: «Υμεῖς δέ ἐστε σῶμα Χριστοῦ καὶ μέλη ἐκ μέρους» (Α΄ Κορ. 12,27).

Συνεπώς, οι ποικίλες μορφές του πρωτείου στην Εκκλησία εν τῃ ιστορική της πορεία σε αυτό τον κόσμο, είναι επουσιώδεις σε σχέση με το αιώνιο πρωτείο του Χριστού ως Κεφαλής της Εκκλησίας, διά του Οποίου ο Θεός Πατήρ «ἀποκαταλλάσσει τὰ πάντα εἰς αὐτόν, εἰρηνοποιών δι' αὐτοῦ εἴτε τὰ ἐπὶ τῆς γῆς εἴτε τὰ ἐν τοῖς οὐρανοῖς» (Κολ. 1,20). Το πρωτείο στην Εκκλησία πρέπει να είναι κυρίως διακονία καταλλαγής, αποβλέπουσα στη διασφάλιση της αρμονίας, συμφώνως προς τον Απόστολο, ο οποίος καλεί «τηρεῖν τὴν ἑνότητα τοῦ Πνεύματος ἐν τῷ συνδέσμῳ τῆς εἰρήνης» (Εφ. 4,3).

2. Το πρωτείο όπως και η συνοδικότητα, στην εν τῳ αιώνι τούτῳ Εκκλησία του Χριστοῦ, είναι απο τις θεμελιώδεις αρχές της δομής της. Σε διάφορα επίπεδα της υπάρξεως της Εκκλησίας το ιστορικώς διαμορφωθέν πρωτείο έχει διαφορετική φύση και διαφορετικές πηγές. Αυτά τα επίπεδα είναι:

(1) η επισκοπή, (2) η Αυτοκέφαλος Τοπική Εκκλησία και (3) η ανά την Οικουμένη Εκκλησία.

(1) Σε επίπεδο της επισκοπής το πρωτείο ανήκει στον Επίσκοπο. Το πρωτείο του Επισκόπου στην ιδίαν αυτού επισκοπή έχει σταθερά θεολογικά και κανονικά ερείσματα, τα οποία ανάγονται στην εποχή της πρωτοχριστιανικής Εκκλησίας. Συμφώνως προς τη διδασκαλία του Αποστόλου Παύλου, «τὸ Πνεῦμα τὸ ῞Αγιον ἔθετο τους Επισκόπους ποιμαίνειν τὴν ἐκκλησίαν τοῦ Κυρίου καὶ Θεοῦ ἣν περιεποιήσατο διὰ τοῦ ἰδίου αἵματος» (Πραξ. 20,28). Η διά της χειροτονίας [1] μεταδιδόμενη αποστολική διαδοχή αποτελεί πηγή πρωτείου του Επισκόπου στην ιδίαν αυτού Επισκοπή.

Το επισκοπικό λειτούργημα είναι το εκ των ων ουκ άνευ θεμέλιο της Εκκλησίας: «Ο Επίσκοπος είναι εν τῃ Εκκλησίᾳ και η Εκκλησία είναι εν τῳ Επισκόπῳ και όποιος δεν είναι μεθ΄ Επισκόπου ευρίσκεται εκτός Εκκλησίας» (ιερομάρ. Κυπριανού Καρθαγένης [2]).

Ο ιερομάρτυς Ιγνάτιος ο Θεοφόρος παρομοιάζει το πρωτείο του Επισκόπου εν τῃ Επισκοπή αυτοῦ με την ηγεμονία του Θεού: «Παραινῶ, ἐν ὁμονοίᾳ θεοῦ σπουδάζετε πάντα πράσσειν, προκαθημένου τοῦ ἐπισκόπου εἰς τόπον θεοῦ καὶ τῶν πρεσβυτέρων εἰς τόπον συνεδρίου τῶν ἀποστόλων, καὶ τῶν διακόνων τῶν ἐμοὶ γλυκυτάτων πεπιστευμένων διακονίαν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὃς πρὸ αἰώνων παρὰ πατρὶ ἦν καὶ ἐν τέλει ἐφάνη» (Προς Μαγνησιείς, ΣΤ΄).

Εν τῃ Ευχαριστίᾳ με τον πλέον έντονο τρόπο φανερούται η μυστηριακή αυθεντία του Επισκόπου. Εν τῃ τελέσει αυτής ο Επίσκοπος είναι εικών του Χριστού, εκπροσωπών μεν την Εκκλησία των πιστών ενώπιον του Θεού και Πατρός, και ευλογών δε τους πιστούς και ανατρέφων αυτούς δι΄αληθινού πνευματικού βρώματος και πόματος του Μυστηρίου της Ευχαριστίας. Ως κεφαλή της επισκοπής του ο Επίσκοπος προΐσταται του συλλείτουργου, χειροτονεί και διορίζει κληρικούς σε εκκλησιαστκές ενορίες, παρέχων άδεια διά την τέλεση της Ευχαριστίας και λοιπών Μυστηρίων και ιεροπραξιών.

Η διοικητική αυθεντία του Επισκόπου εκδηλούται στην υποταγή σε αυτόν των κληρικών, των μοναχών και των λαϊκών της επισκοπής, των ενοριών και των Ιερών Μονών (εκτός σταυροπηγιακών) καθώς και των διαφόρων ιδρυμάτων της επισκοπής (εκπαιδευτικών, φιλανθρωπικών κλπ.).

(2) Σε επίπεδο της Τοπικής Αυτοκεφάλου Εκκλησίας το πρωτείο ανήκει στον Επίσκοπο, ο οποίος εκλέγεται Προκαθήμενος της Τοπικής Εκκλησίας υπό της Συνόδου των Επισκόπων αυτής [3]. Συνεπῶς, η εκλογή υπό της εχούσης την πληρότητα της εκκλησιαστικής αυθεντίας Συνελεύσεως (ή της Ιεράς Συνόδου) του πρώτου Επισκόπου αποτελεί πηγή πρωτείου σε επίπεδο της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας. Το πρωτείο αυτό έχει σταθερά κανονικά ερείσματα, τα οποία ανάγονται στην εποχή των Οικουμενικών Συνόδων.

Οι αρμοδιότητες του Προκαθημένου της Τοπικής Αυτοκεφάλου Εκκλησίας καθορίζονται από τη Συνέλευση (Σύνοδο) και κατοχυρώνονται στον Καταστατικό Χάρτη. Ο Προκαθήμενος της Τοπικής Αυτοκεφάλου Εκκλησίας είναι Πρόεδρος της Συνελεύσεως (ή της Συνόδου) αυτής.

Τοιουτοτρόπως ο Προκαθήμενος εν τῃ Τοπική Αυτοκεφάλῳ Εκκλησία δεν έχει τη μονοπρόσωπη εξουσία, αλλά τη διοικεί συνοδικώς σε συνεργασία με τους υπόλοιπους Επισκόπους [4].

(3) Σε επίπεδο της Οικουμενικής Εκκλησίας ως κοινότητας των κατά τόπους Αυτοκεφάλων Εκκλησιών, διά της κοινής ομολογίας πίστεως ενωμένων εν μία οικογενείᾳ και τελούντων εν τῃ μυστηριακή μετ΄ αλλήλων κοινωνίᾳ, το πρωτείο καθορίζεται συμφώνως προς την παράδοση των Ιερών Διπτύχων και είναι πρωτείο τιμής.

Η παράδοση αυτή ανάγεται στους κανόνες των Οικουμενικών Συνόδων (Γ΄ της Β΄ Οικουμενικής, ΚΗ΄ της Δ΄ Οικουμενικής και ΛΣΤ΄ της ΣΤ΄ Οικουμενικής) και επιβεβαιούται κατά τη διάρκεια της εκκλησιαστικής ιστορίας από τις πράξεις των Συνόδων των επιμέρους Τοπικών Εκκλησιών καθώς και από τη λειτουργική πράξη της μνημονεύσεως των Προκαθημένων των λοιπών κατά τόπους Εκκλησιών από τον Προκαθήμενο εκάστης Αυτοκεφάλου Εκκλησίας συμφώνως προς την κατάταξή των στα Ιερά Δίπτυχα.

Άλλαζε η κατάταξη αυτή κατά τη διάρκεια της ιστορίας. Την πρώτη χιλιετία της εκκλησιαστικής ιστορίας το πρωτείο τιμής ανήκε στο θρόνο της Ρώμης [5]. Μετά τη διακοπή της ευχαριστιακής κοινωνίας μεταξύ Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως το δεύτερο ήμισυ του ΙΑ΄ αιώνος τα πρωτεία στην Ορθόδοξη Εκκλησία περιήλθαν στον επόμενο κατά σειρά Ιερών Διπτύχων θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως. Έκτοτε έως και σήμερα τα πρωτεία τιμής σε παγκόσμιο επίπεδο στην Ορθόδοξη Εκκλησία ανήκουν στον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως ως πρώτο μεταξύ ίσων Προκαθημένων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Σε επίπεδο της ανά την Οικουμένη Εκκλησίας είναι η παγιωθείσα στα Ιερά Δίπτυχα και αναγνωρισμένη υφ' όλων των κατά τόπους Αυτοκεφάλων Εκκλησιῶν κανονική παράδοση της Εκκλησίας η οποία αποτελεί πηγή πρωτείου τιμής.

Το περιεχόμενο του πρωτείου τιμής σε παγκόσμιο επίπεδο δεν καθορίζεται από τους κανόνες των Οικουμενικών ή Τοπικών Συνόδων. Οι κανόνες επί των οποίων στηριζονται τα Ιερά Διπτυχα, δεν παρέχουν σε πρώτο (ο οποίος την εποχή των Οικουμενικών Συνόδων ήταν Επίσκοπος Ρώμης) κάποιες εξουσιαστικές αρμοδιότητες εντός πλαισίων της καθόλου Εκκλησίας [6].

Οι εκκλησιολογικές αλλοιώσεις, διά των οποίων στον πρώτο επί του παγκοσμίου επιπέδου αποδίδονται διοικητικές λειτουργίες, χαρακτηριστικές του πρώτου σε υπόλοιπα επίπεδα της εκκλησιαστικής οργανώσεως, στην πολεμική φιλολογία της δευτέρας χιλιετίας απέκτησαν την ονομασία του «Παπισμού».

3. Επειδή είναι διαφορετική η φύση του πρωτείου σε διάφορα επίπεδα της εκκλησιαστικής δομής (σε τοπικό, σε επαρχιακό και σε παγκόσμιο), δεν ταυτίζονται οι λειτουργίες του πρώτου σε διάφορα επίπεδα και είναι αδύνατο να μεταφερθούν από ένα επίπεδο σε άλλο.

Η μεταφορά των λειτουργιών του πρώτου από το επίπεδο επισκοπής σε παγκόσμιο επίπεδο, επί της ουσίας σημαίνει την αναγνώριση ενός ιδιαίτερου είδους λειτουργήματος, δηλονότι εκείνου του «Παγκοσμίου Αρχιερέως», ο οποίος κατέχει την πληρότητα της διδακτικής και διοικητικής αυθεντίας στην ανά την Οικουμενική Εκκλησία.

Η αναγνώριση τοιαύτη διά της καταργήσεως της μυστηριακής ισότητος των Επισκόπων, συνεπάγεται την εμφάνιση μιας δικαιοδοσίας του Παγκοσμίου Πρωθιεράρχου, την οποία ούτε οι ιεροί κανόνες δεν αναφέρουν, αλλά ούτε η αγιοπατερική Παράδοση, και η οποία ως αποτέλεσμα έχει την ελάττωση ή ακόμα την άρση του αυτοκεφάλου των κατά τόπους Εκκλησιών.

Με τη σειρά της διά της επεκτάσεως σε παγκόσμιο επίπεδο [7] αυτού του πρωτείου, το οποίο είναι χαρακτηριστικό του Προκαθημένου μιας Αυτοκεφάλου τοπικής Εκκλησίας (συμφώνως προς τον ΛΔ΄ Αποστολικό Κανόνα), στον πρώτο εν τῃ ανά την Οικουμένη Εκκλησίᾳ θα παρέχονταν ειδικές αρμοδιότητες ανεξαρτήτως της εξασφαλίσεως επί τούτῳ συγκαταθέσεως των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών.

Τοιαύτη η μεταφορά της κατανόησης της φύσεως του πρωτείου από το επαρχιακό σε παγκόσμιο επίπεδο θα ήθελε και τη σχετική μεταφορά της διαδικασίας εκλογής του πρώτου Επισκόπου σε παγκόσμιο επίπεδο, πράγμα το οποίο θα συνεπάγετο την καταπάτηση του δικαιώματος της πρωτόθρονης Αυτοκεφάλου τοπικής Εκκλησίας όπως εκλέγει ελευθέρως τον Προκαθήμενό της.

4. Ο Κύριος και Σωτήρ ημών Ιησούς Χριστός προειδοποιούσε τους μαθητές του κατά της φιλαρχίας (πρβλ. Ματθ. 20, 25-28). Η Εκκλησία ήταν πάντα αντίθετη στις αλλοιωμένες αντιλήψεις περί πρωτείου, οι οποίες από την αρχαιότητα διείσδυαν στην εκκλησιαστική ζωή [8]. Στους όρους των Συνόδων και τα αγιοπατερικά κείμενα αποδοκιμάζονταν οι καταχρήσεις εξουσίας [9].

Οι πρώτοι ως προς την τιμήν στην ανά την Οικουμένη Εκκλησία Επίσκοποι Ρώμης, από απόψεως των Εκκλησιών της Ανατολής, πάντα ήταν Πατριάρχες της Δύσεως, δηλονότι Προκαθήμενοι της τοπικής Εκκλησίας της Δύσεως. Καίτοι από την πρώτη ήδη χιλιετία της εκκλησιαστικής ιστορίας στη Δύση άρχισε να διαμορφούται το δόγμα περί ειδικής, θείας προελεύσεως, διδακτικής και διοικητικής αυθεντίας του Επισκόπου Ρώμης, η οποία επεκτεινόταν εφ΄όλης της ανά την Οικουμένη Εκκλησίας.

Η Ορθόδοξη Εκκλησία απέρριψε τη διδασκαλία της Εκκλησίας της Ρώμης περί του παπικού πρωτείου και της θείας προελεύσεως αυθεντίας του πρώτου ανά την Οικουμένη Εκκλησία Επισκόπου.

Οι Ορθόδοξοι θεολόγοι πάντα επέμειναν στο ότι η Εκκλησία της Ρώμης ήταν μια από τις κατά τόπους Αυτοκέφαλες Εκκλησίες και δεν είχε δικαίωμα επεκτάσεως της δικαιοδοσίας της επί των εδαφών των λοιπών κατά τόπους Εκκλησιών. Επίσης θεωρούσαν ότι το πρωτείο τιμής των Επισκόπων Ρώμης είναι ένας ανθρώπινος και όχι θεϊκός θεσμός [10].

Κατά τη διάρκεια όλης της δευτέρας χιλιετίας έως και τις ημέρες μας η Ορθόδοξη Εκκλησία διατηρούσε εκείνη τη διοικητική δομή, η οποία ήταν χαρακτηριστική της Ανατολικής Εκκλησίας της πρώτης χιλιετίας. Εντός πλαισίων αυτής της δομής η εκάστη τοπική Αυτοκέφαλος Εκκλησία, εν τῃ δογματική, τῃ κανονική και τῃ ευχαριστιακή ενότητι προς τις λοιπές τοπικές Εκκλησίες ούσα, είναι διοικητικά αυτοτελής. Δεν υπάρχει ούτε υπήρχε ποτέ στην Ορθόδοξη Εκκλησία ένα ενιαίο διοικητικό κέντρο σε παγκόσμιο επιπεδο.

Αντίθετα, στη Δύση η εξέλιξη της διδασκαλίας περί ειδικής εξουσίας του Επισκόπου Ρώμης, συμφώνως προς την οποία η ύπατη εξουσία στην ανά την Οικουμένη Εκκλησία ανήκει στον Επίσκοπο Ρώμης ως διάδοχο του Αποστόλου Πέτρου και επί της γης επίτροπο του Χριστού, οδήγησε στη διαμόρφωση ενός εντελώς διαφορετικού προτύπου διοικήσεως της Εκκλησίας με ένα ενιαίο οικουμενικό κέντρο τη Ρώμη [11].

Συμφώνως προς τα δυο διαφορετικά πρότυπα της εκκλησιαστικής δομής, διαφορετικώς παρουσιάζονταν και οι προϋποθέσεις διά την αναγνώριση κανονικότητας μιας εκκλησιαστικής κοινότητας. Ως απαραίτητη προϋπόθεση της κανονικότητας η Ρωμαιοκαθολική παράδοση θέλει την ευχαριστιακή ενότητα της α΄ ή της β΄, έχει σκοπό την οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, μέχρι… οἱ πάντες…ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπῃ αὐξήσωμεν εἰς αὐτὸν τὰ πάντα, ὅς ἐστιν ἡ κεφαλή, ὁ Χριστός, ἐξ οὗ πᾶν τὸ σῶμα…κατ' ἐνέργειαν ἐν μέτρῳ ἑνὸς ἑκάστου μέρους τὴν αὔξησιν τοῦ σώματος ποιεῖται εἰς οἰκοδομὴν ἑαυτοῦ ἐν ἀγάπῃ (Εφ. 4, 12-16).

5. Το πρωτείο στην ανά την Οικουμένη Ορθόδοξη Εκκλησία, το οποίο από την ίδια τη φύση του αποτελεί πρωτείο τιμής και όχι εξουσίας, έχει μεγάλη σημασία διά την Ορθόδοξη μαρτυρία στο σύγχρονο κόσμο.

Η Πατριαρχική Καθέδρα της Κωνσταντινουπόλεως έχει πρωτεία τιμής επί τη βάσει των Ιερών Διπτύχων, τα οποία αναγνωρίζονται υφ΄όλων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιῶν. Το περιεχόμενο δε αυτού του πρωτείο καθορίζει η συναίνεση των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών, η οποία εκφράζεται ειδικώς στις Διορθόδοξες Διασκέψεις επί της προπαρασκευής της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας [13].

Ασκών το πρωτείο του ο Προκαθήμενος της Εκκλησίας της Κωνσταντινουπόλεως δύναται να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες διορθοδόξου και διαχριστιανικού εμβελείας και επίσης εκ μέρους του Ορθοδόξου πληρώματος να αποτείνεται στον έξω κόσμο, εξασφαλισθείσης επί τούτῳ της εξουσιοδοτήσεως υφ΄όλων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιῶν.

6. Το πρωτείο στην Εκκλησία του Χριστού καλείται να υπηρετεί την πνευματική ενότητα των μελών της και τη διευθέτηση της ζωής, διότι οὐ γὰρ ἐστιν ἀκαταστασίας ὁ Θεός, ἀλλὰ εἰρήνης (Α Κορ. 14,33). Η διακονία του πρώτου εν τῃ Εκκλησίᾳ, ξένη προς την κοσμική φιλαρχίαμετάφραση είναι η Επιστολή 54)

 

Παραπομπές

 

[1] Η οποία περιλαμβάνει την εκλογή, την επίθεση των χειρών και την αποδοχή εκ μέρους της Εκκλησίας.

[2] Ep. 69,8.PL 4, 406 A (στη ρωσική εκκλησιαστικής κοινότητας μετά του θρόνου της Ρώμης. Στην Ορθόδοξη παράδοση κανονική θεωρείται εκείνη η κοινότητα, η οποία αποτελεί μέρος μιας τοπικής Αυτοκεφάλου Εκκλησίας και δι΄αυτού ευρίσκεται εν ευχαριστιακή ενότητι προς τις λοιπές κανονικές κατά τόπους Εκκλησίες.

Ως γνωστόν, οι προσπάθειες επιβολής του δυτικού προτύπου της διοικητικής δομής στην Εκκλησία της Ανατολής πάντα εύρισκαν αντίσταση στην Ορθόδοξη Ανατολή. Αυτή αποτυπώθηκε στα εκκλησιαστικά κείμενα [12] και την πολεμική φιλολογία, που στρέφονταν κατά του Παπισμού και αποτελούν μέρος της Παραδόσεως της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

 [3] Κατά κανόνα, ο πρώτος Επίσκοπος προΐσταται του κυριότερου (πρώτου) θρόνου στο κανονικό έδαφος εκάστης Εκκλησίας.

[4] Οι κατά τόπους Αυτοκέφαλες Εκκλησίες είναι δυνατόν να περιλαμβάνουν τις σύνθετες εκκλησιαστικές οντότητες, λ.χ. εντός της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ρωσίας υπάρχουν Αυτόνομες και Αυτοδιοίκητες Εκκλησίες, Μητροπολιτικές Περιφέρειες, Εξαρχάτα και Ιερές Μητροπόλεις. Εκάστη εξ αυτών έχει την ιδίαν μορφή του πρωτείου, η οποία καθορίζεται από την Τοπική Κληρικολαϊκή Σύναξη και αποτυπούται στον Καταστατικό Χάρτη.

[5] Περί πρωτείο τιμής του θρόνου της Ρώμης και της δευτερείας του θρόνου της Κωνσταντινουπόλεως ομιλεί ο Γ΄ Κανών της Β΄ Οικουμενικής Συνόδου: «Τὸν μέντοι Κωνσταντινουπόλεως ἐπίσκοπον ἔχειν τὰ πρεσβεῖα τῆς τιμῆς μετὰ τὸν τῆς Ῥώμης ἐπίσκοπον, διὰ τὸ εἶναι αὐτὴν νέαν Ῥώμην». Ο ΚΗ΄ Κανών της Δ΄ Οικουμενικής Συνόδου διευκρινίζων τον ως άνω κανόνα, επικαλείται την κανονική αιτία, επί της οποίας στηρίζονται τα πρωτεία τιμής Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως: «Καὶ γὰρ τῷ θρόνῳ τῆς πρεσβυτέρας Ῥώμης, διὰ τὸ βασιλεύειν τὴν πόλιν ἐκείνην, οἱ Πατέρες εἰκότως ἀποδεδώκασι τὰ πρεσβεῖα. Καὶ τῷ αὐτῷ σκοπῶ κινούμενοι οἱ ἑκατὸν πεντήκοντα θεοφιλέστατοι ἐπίσκοποι, τὰ ἴσα πρεσβεῖα ἀπένειμαν τῷ τῆς Νέας Ῥώμης ἁγιωτάτω θρόνῳ, εὐλόγως κρίναντες, τὴν βασιλείᾳ καὶ συγκλήτῳ τιμηθεῖσαν πόλιν, καὶ τῶν ἴσων ἀπολαύουσαν πρεσβείων τῇ πρεσβυτέρᾳ βασιλίδι Ῥώμῃ, καὶ ἐν τοῖς ἐκκλησιαστικοῖς ὡς ἐκείνην μεγαλύνεσθαι πράγμασι, δευτέραν μετ᾿ ἐκείνην ὑπάρχουσαν»

[6] Υπάρχουν κανόνες, στους οποίους στην πολεμική φιλολογία καταφεύγουν για να δικαιολογήσουν τα δικαστικά προνόμοια του πρώτου θρόνου της Ρώμης: πρόκειται για τους Δ΄ και Ε΄ κανόνες της εν Σαρδική Συνόδου (343 μ.Χ.). Εν τῳ μεταξύ δεν αναφέρουν οι κανόνες αυτοί ότι το δικαίωμα της έδρας της Ρώμης όπως δέχεται προσφυγές ισχύει και δι΄ όλη την ανά την Οικουμένη Εκκλησία. Από το σώμα των Ιερών κανόνων γνωρίζουμε ότι ακόμα και στη Δύση δεν ήσαν απεριόριστα τα δικαιώματα αυτά. Έτσι ακόμα η εν Καρθαγένῃ Σύνοδος του 256 μ.Χ., προεδρεύοντος του Αγίου Κυπριανού Καρθαγένης, διατύπωσε την ακόλουθη γνώμη στις περί πρωτείου αξιώσεις της Ρώμης όσον αφορά στις σχέσεις μεταξύ των Επισκόπων: «Ουδείς από μας πρέπει να καταστήσει τον εαυτό του Επίσκοπο των Επισκόπων, ούτε με τυραννικές απειλές να καταναγκάζει τους συναδέλφους του σε υποταγή, διότι ο έκαστος Επίσκοπος λόγω ελευθερίας και εξουσίας που απολαμβάνει, έχει δικαίωμα ιδίας του επιλογής, και ούτε δυνατόν είναι να δικάζεται υπό του άλλου, ούτε και ο ίδιος να δικάζει τον άλλο, αλλά όλοι μας ας αναμένουμε την κρίση του Κυρίου ημῶν Ιησού Χριστού, ο Οποίος μόνος έχει την εξουσία να μας τοποθετήσει να διοικούμε την Εκκλησία Του και να κρίνει τις πράξεις μας» (Sententiae episcoporum, PL, 3, 1085 C; 1053-1054A). Περί αυτών επίσης μιλάει η Επιστολή της ἐν Ἀφρικῇ Συνόδου πρὸς Κελεστῖνον τὸν πάπαν, τῆς Ῥωμαίων πόλεως ἐπίσκοπον (424 μ.Χ.), την οποία περιλαμβάνουν όλες οι έγκυρες εκδόσεις του σώματος των Ι. Κανόνων, π.χ. το Πηδάλιον, ως μέρος των Ιερών Κανώνων της εν Καρθαγένῃ Συνόδου. Διά της Επιστολής αυτής η Σύνοδος απορρίπτει το δικαίωμα του Πάπα Ρώμης όπως δέχεται προσφυγές κατά των δικαστικών αποφάσεων της εν Αφρική Συνόδου Επισκόπων: «ἱκετεύομεν, ἵνα τοῦ λοιποῦ πρὸς τὰς ὑμετέρας ἀκοὰς τοὺς ἐντεῦθεν παραγινομένους εὐχερῶς μὴ προσδέχησθε, μηδὲ τοὺς παρ᾽ ἡμῶν ἀποκοινωνητέους, εἰς κοινωνίαν τοῦ λοιποῦ θελήσητε δέξασθαι…». Ο ΡΕ΄ Κανών της εν Καρθαγένη Συνόδου περιλαμβάνει απαγόρευση ασκήσεως προσφυγής στις Εκκλησίες των υπερπόντιων χωρῶν, πράγμα το οποίο εν πάση περιπτώσει υπονοεί επίσης και τη Ρώμη: «Ὁστισδήποτε μὴ κοινωνῶν ἐν τῇ Ἀφρικῇ, εἰς τὰ περαματικὰ πρὸς τὸ κοινωνεῖν ὑφερπύσει, τὴν ζημίαν τῆς κληρώσεως ἀναδέξεται».

[7] Όπως τυγχάνει γνωστόν, ουδείς κανόνας υπάρχει, ο οποίος να δικαιολογούσε τοιαύτη την πράξη.

[8] Ήδη στους αποστολικούς χρόνους στην Επιστολή του ο Άγιος Απόστολος Ιωάννης ο Θεολόγος αποδοκίμασε τον φιλοπρωτεύοντα Διοτρεφή (Γ΄ Ιω. 1,9).

[10] Έτσι κατά τον ΙΓ΄ αιώνα ο Άγιος Γερμανός Κωνσταντινουπόλεως έγραφε: «Υπάρχουν πέντε Πατριαρχεία με καθορισμένα δια τον καθένα όρια, και εν τω μεταξύ τα τελευταία χρόνια ανάμεσά τους εδημιουργήθη σχίσμα, αρχή της οποίας έθεσε μια τολμηρά χειρ, η οποία επιζητεί υπεροχή και κυριαρχία εν τῃ Εκκλησίᾳ. Η Κεφαλή της Εκκλησίας είναι ο Χριστός, ενῶ κάθε αξίωση πρωτείου είναι αντίθετη με τη διδασκαλία Του» (παρατίθεται από το I.I.Sokolov Lektsii po istorii Greko-Vostochnoi Tserkvi, S-Pb, 2005, σελ. 129).

Κατά τον ΙΔ΄ αιώνα ο Νείλος Καβάσιλας Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης: «Δύο γάρ περῖ τὸν πάππαν θεωρουμένων, τό τε είναι Ρώμης ἐπίσκοπον… καῖ ἔτι τὸ πρῶτον [ως προς την τιμή] είναι των άλλων επισκόπων. Το μεν παρά του Πέτρου έχει λαβών, το είναι Ρώμης επίσκοπος, το δε, παρά των μακαρίων Πατέρων, και των ευσεβών βασιλέων, πολλοίς χρόνοις ύστερον, διά το δίκαιο είναι και τα εκκλησιαστικά υπό τάξιν τελείν» (De primate papae, PG 149, 701 CD).

Ακολουθών τους βυζαντινούς θεολόγους των ΙΓ΄- ΙΔ΄ αιώνων ο Παναγιώτατος Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος δηλοί: «Όλοι εμείς, ως Ορθόδοξοι… είμαστε πεπεισμένοι ότι κατά την πρώτη χιλιετία της ιστορίας της Εκκλησίας, την εποχή της αδιαιρέτου Εκκλησίας, ανεγνωρίζετο το πρωτείο του Επισκόπου Ρώμης, του Πάπα. Όμως το πρωτείο εκείνο ήταν πρωτείο τιμής και αγάπης χωρίς να είναι νομική κυριαρχία εφ΄ όλης της χριστιανικής Εκκλησίας. Με άλλα λόγια, σύμφωνα με τη θεολογία μας, αυτό το πρωτείο είναι ανθρώπινου χαρακτήρος και θεσπίσθηκε λόγῳ ανάγκης να έχουν οι Εκκλησίες την κεφαλή και το συντονιστικό κέντρο» (απόσπασμα της συνεντεύξεως στα Βουλγαρικά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης τον Νοέμβριο 2007).

[11] Οι διαφορές στην εκκλησιαστική οργάνωση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και της Ορθοδόξου Εκκλησίας δεν παρατηρούνται μόνο σε παγκόσμιο επίπεδο, αλλά και σε επαρχιακό και σε τοπικό.

[12] Στην Εγκύκλιο τους (1848) οι Πατριάρχες της Ανατολής επικρίνουν την μετατροπή του υπό των Επισκόπων Ρώμης πρωτείου τιμής σε κυριαρχία εφ΄ όλης της Οικουμενικής Εκκλησίας: «αυτό το πρωτείον… εξ αδελφικού τύπου και πρεσβείου ιεραρχικού εις κυριαρχικόν μεταπεπτωκός» (αρθ. ΙΓ΄). Όπως αναφέρει η Εγκύκλιος, το αξίωμα της Εκκλησίας της Ρώμης, «ου κυριαρχικόν, ούτε μην διαιτητικόν, όπερ ουδ' αυτός ο μακάριος Πέτρος ουδέποτε εκπληρώσατο, αλλ' αδελφικόν τυγχάνει πρεσβείον εν τη Καθολική Εκκλησία και γέρας απονεμηθέν τοις Πάπαις δια το μεγαλώνυμον και πρεσβείον της πόλεως» (αρθ. ΙΓ΄).

[13] Βλ. λ.χ. την Απόφαση της Δ΄ Πανορθοδόξου Διασκέψεως (1968), π.6,7, και τον Κανονισμό Λειτουργίας Προσυνοδικῶν Πανορθοδόξων Διασκέψεων (1986) αρ.2,13.

ΠΗΓΗ: Σάββατο, 28 Δεκεμβρίου 2013, http://www.romfea.gr/epikairotita/21314-2013-12-28-09-58-36

Σημείωση: Οι υπογραμμίσεις έγιναν από τον admin. Έγινε επίσης και μια διόρθωση στη θέση των παραγράφων 5. και 6.

Μέτωπο και γεωπολιτικοί συσχετισμοί (2)

 

Του Τάκη Φωτόπουλου*

 

Ο οικονομικός και πολιτικός αυτοκαθορισμός μας σαν λαού προϋποθέτει οικονομική και εθνική κυριαρχία, η οποία είναι αδύνατη μέσα στην νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση γενικά, και την ΕΕ ειδικότερα. Eπομένως, το αίτημα για αυτοκαθορισμό σήμερα είναι μόνο αμυντικό και στοχεύει στην προστασία της οικονομικής και εθνικής κυριαρχίας από την Υπερεθνική Ελίτ (Υ/Ε), η οποία διαχειρίζεται την παγκοσμιοποίηση και επιδιώκει να ελέγχει όχι μόνο οικονομικά και πολιτικά, αλλά ακόμη και πολιτιστικά, τον λαό κάθε χώρας ενσωματωμένης σε αυτήν.

Φυσικά, η εκφυλισμένη «Αριστερά» (δηλαδή η πλήρως ενσωματωμένη Αριστερά τύπου ΣΥΡΙΖΑ) δεν βλέπει κανένα πρόβλημα στην ενσωμάτωση αυτή, εξαπατώντας τους λαούς για την «Ευρώπη των λαών» κ.λπ., εν πλήρη γνώσει ότι η ΕΕ ούτε ήταν ποτέ, ούτε μπορεί να γίνει στο μέλλον, Ευρώπη των λαών. Παραδόξως, όμως, και η «παλαιολιθική» Μαρξιστική Αριστερά επίσης δεν αναγνωρίζει σαν νέο συστημικό φαινόμενο την νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση, αλλά την θεωρεί απλά (και εντελώς εσφαλμένα) ως την συνέχεια της απόπειρας για παγκοσμιοποίηση στις παραμονές του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Η προσπάθεια αυτή απέτυχε λόγω της τότε έλλειψης των αντικειμενικών συνθηκών γι' αυτή και ιδιαίτερα του ανοίγματος και απελευθέρωσης των αγορών. Αναπόφευκτα αυτό οδήγησε στον προστατευτισμό και την αναζωπύρωση των επιθετικών εθνικισμών.

Έτσι, σε αντίθεση με ένα μικρό πεφωτισμένο τμήμα της Μαρξιστικής Αριστεράς που προσπαθεί να ερμηνεύσει την ανάδυση αυτού που ονομάζει Υπερεθνική Καπιταλιστική Τάξη στο πλαίσιο της εξάπλωσης των πολυεθνικών, το παλαιολιθικό τμήμα της, χρησιμοποιώντας υπεραιωνόβια και εντελώς ξεπερασμένα θεωρητικά εργαλεία, μιλά ακόμη για ιμπεριαλισμούς και ενδό-ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις, όντας σε πλήρη αδυναμία να κατανοήσει τα ζωτικά κοινά συμφέροντα που συνδέουν τα μέλη της Υ/Ε. Όμως, όταν οι Μαρξιστές θεωρητικοί του περασμένου αιώνα μιλούσαν για ιμπεριαλισμούς, την μετεξέλιξη σε μονοπώλια των μεγάλων εθνικών καπιταλιστικών επιχειρήσεων, καθώς και την αυξανόμενη σημασία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου έναντι του παραγωγικού, το σημείο αναφοράς τους ήταν το καπιταλιστικό κράτος-έθνος – ακόμη και όταν αυτό ήταν μια τεράστια αυτοκρατορία όπως η Βρετανική.

Η ανάδυση όμως της πολυεθνικής επιχείρησης, η οποία έχει δίκτυα παραγωγής και διανομής σε όλο τον κόσμο, είναι πρωτόγνωρο φαινόμενο που ορίζει την σημερινή παγκοσμιοποίηση, μαζί με τα επίσης πρωτόγνωρα φαινόμενα του πλήρους ανοίγματος και απελευθέρωσης των αγορών κεφαλαίου και εμπορευμάτων που επέβαλαν οι πολυεθνικές – και όχι κάποιοι «κακοί» νεοφιλελεύθεροι, όπως υποστηρίζουν αποπροσανατολιστικές συνωμοσιολογίες τύπου Ναόμι Κλάιν. Αντίστοιχα, πρωτόγνωρη ήταν η ουσιαστική άρση των κοινωνικών ελέγχων στις αγορές εργασίας που οδήγησε στον σημερινό εργασιακό Μεσαίωνα. Με άλλα λόγια, ήταν η μαζική ανάδυση των πολυεθνικών που οδήγησε στην σημερινή παγκοσμιοποίηση, αλλά, αναπόφευκτα, και στον νεοφιλελεύθερο χαρακτήρα της. Η ίδια η κερδοφορία τους άλλωστε θεμελιώνεται στο άνοιγμα και την απελευθέρωση των αγορών και την ικανότητά τους να μετακομίζουν κατά το δοκούν από τις αναπτυγμένες δυτικές καπιταλιστικές χώρες στις υπανάπτυκτες χώρες της Ασίας κ.λπ., όπου το κόστος παραγωγής είναι πολλοστημόριο του δυτικού, προκαλώντας αποβιομηχάνιση στις πρώτες, και οικονομικά-«θαύματα» στις δεύτερες!

Η μετάβαση από την καπιταλιστική οικονομία του έθνους-κράτους στην διεθνοποιημένη καπιταλιστική οικονομία της αγοράς είχε βέβαια και τεράστιες πολιτικές επιπτώσεις. Στο έθνος-κράτος, ο ρόλος της επιβολής των κανόνων της καπιταλιστικής αγοράς ανετίθετο στις πολιτικές και οικονομικές ελίτ που το έλεγχαν, ενώ στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία,  ο ρόλος αυτός ανατίθεται βασικά σε μια υπερεθνική ελίτ που συμπληρώνει  το κράτος-έθνος, το οποίο διατηρεί μεν το μονοπώλιο βίας, αλλά για την εφαρμογή κανόνων που διαμορφώνει η Υ/Ε και όχι το ίδιο! Οι κανόνες  αυτοί τυπικά μπορεί να ξεκινούν είτε από διεθνείς οικονομικούς θεσμούς, όπως το ΔΝΤ, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, η Παγκόσμια Τράπεζα κ.λπ., είτε από περιφερειακούς υπερεθνικούς πολιτικό-οικονομικούς θεσμούς, όπως η ΕΕ και η NAFTA.

Ένας βασικός στόχος της Υ/Ε που επιδιώκει συστηματικά είναι η πλήρης ενσωμάτωση στην Νέα Διεθνή Τάξη (ΝΔΤ), η οποία ανέτειλε με την ανάδυση της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, κάθε άλλης εθνικής ελίτ που αντιστέκεται ακόμη στην διαδικασία της ενσωμάτωσης, Όταν, όμως,  η οικονομική ενσωμάτωσή τους δεν είναι αρκετή για να εξασφαλίσει την απώλεια της οικονομικής και συνακόλουθα της εθνικής τους κυριαρχίας , τότε επεμβαίνει  το ΝΑΤΟ, στο οποίο, μετά την κατάρρευση του «υπαρκτού σοσιαλισμού», ανατέθηκε ο καινούριος ρόλος της συντριβής της αντίστασης κάθε λαού και εθνικής ελίτ που αντιστέκονται στην απώλεια της οικονομικής και εθνικής κυριαρχίας τους (Ιράκ, Λιβύη, Συρία κλπ.)

Ο έλεγχος που ασκεί η Υ/Ε στις άλλες ελίτ παίρνει διάφορες μορφές, ανάλογα με τον βαθμό οικονομικής και, συνακόλουθα, πολιτικοστρατιωτικής εξάρτησης τους απο αυτή. Προφανώς, για τις ίδιες τις ελίτ των χωρών που απαρτίζουν την Υ/Ε, όπου ουσιαστικά εδράζονται οι μερικές εκατοντάδες πολυεθνικές, οι οποίες ελέγχουν την παγκόσμια οικονομία, δεν τίθεται θέμα εξάρτησης, αλλά διαφόρων βαθμών αλληλεξάρτησης, ανάλογα με την οικονομική και πολιτικοστρατιωτική δύναμη που συγκεντρώνουν οι ελίτ αυτές στα χέρια τους. Η δύναμη αυτή εκδηλώνεται με τον βαθμό ελέγχου που ασκούν στην παγκόσμια οικονομία – είτε άμεσα, μέσω του εμπορίου και των επενδύσεων, είτε έμμεσα, μέσω των διαφόρων διεθνών οικονομικών θεσμών που ανέφερα. Εκδηλώνεται, ακόμη, με τον βαθμό πολιτικο-στρατιωτικού ελέγχου που ασκούν στην άτυπη παγκόσμια διακυβέρνηση, κυρίως μέσω του ΝΑΤΟ. Και εκδηλώνεται, τέλος, με τον βαθμό ελέγχου που ασκούν στην διαμόρφωση και αναπαραγωγή της ιδεολογίας της παγκοσμιοποίησης, μέσα από τα ελεγχόμενα διεθνή ΜΜΕ, αλλά και τις χρηματοδοτούμενες από την ίδια Υ/Ε διεθνείς ΜΚΟ, καθώς και τα αντίστοιχα χρηματοδοτούμενα διεθνή ερευνητικά κέντρα και think tanks, είτε ανήκουν σε διεθνή Πανεπιστήμια, είτε σε «αυτοτελή» ινστιτούτα (Brookings Institution, Levy Economics Institute κ.λπ.).

Αλλά, θα χρειαστεί να επανέλθω με το «στρατόπεδο» των χωρών, των οποίων οι  ελίτ αντιστέκονται στην απώλεια της εθνικής ή/και οικονομικής κυριαρχίας τους, στο οποίο θα μπορούσε να ενταχθεί και η Ελλάδα μετά την άμεση και μονομερή έξοδό της από την ΕΕ, που είναι ο μόνος τρόπος διεξόδου από τη σημερινή καταστροφή.

* http://www.inclusivedemocracy.org/fotopoulos/

​​

ΠΗΓΗ: Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία (29 Δεκεμβρίου 2013). Το είδα:  http://inclusivedemocracy.org/fotopoulos/greek/grE/gre2013/2013_12_29.html

ΕΥΤΥΧΩΣ  ΠΟΥ  ΔΕΝ  ΤΑ  ΠΑΤΗΣΑΜΕ

Του Τάσου Σχίζα*

Δύο μεθυσμένοι επιστρέφουν αργά το ξημέρωμα υποβασταζόμενοι και σταματούν, για μια ανάσα, κάτω από έναν στύλο ηλεκτροφωτισμού της ΔΕΗ.

Εκεί, στο πεζοδρόμιο μπροστά στα πόδια τους τυχαίνει να βρίσκεται και μια ολοστρόγγυλη …κουράδα. Την κοιτάζουν με απορία οι δύο μπεκρήδες και αναρωτιούνται:

«Τι είναι αυτό ρε Μήτσο;»

«Ξέρω γω ρε μαλάκα; που θές να ξέρω;»

«Κάτσε να δούμε» (και σκύβοντας παίρνει λίγη με το δάχτυλο και το βάζει στο στόμα: «Ρε σύ δεν μου θυμίζει τίποτα».

«Κάτσε ρε μαλάκα, να δώ κι εγώ!» (και κάνει το ίδιο).

Συνεχίζοντας την άκαρπη …γευσιγνωσία, οι δύο φίλοι τρώνε, τελικά, ολόκληρη την κουράδα, οπότε στην τελευταία μπουκιά, το πρόσωπο του Μήτσου  φωτίζεται: «Ρε σύ, ξέρεις τι είναι; ΣΚΑΤΑ  είναι  ρε  μαλάκα!

Και ο άλλος:  Σώπα  ρε  φίλε,  ΕΥΤΥΧΩΣ  ΠΟΥ  ΔΕΝ  ΤΑ  ΠΑΤΗΣΑΜΕ!!!

Έτσι και με το Μνημόνιο, τις τρόϊκες και την κοινωνική εξαθλίωση:Όπως εύστοχα γράφει και ο Pitsirikos, «…όταν η πλειοψηφία των Ελλήνων έκαναν ξανά κυβέρνηση τα δυο κόμματα που ξέσκισαν την χώρα επί δεκαετίες και την οδήγησαν στην χρεοκοπία και τον εξευτελισμό, ποιος να αντιδράσει πια και για ποιο λόγο;  Αφού ήταν ολοφάνερο πως μεγάλο  κομμάτι  της  ελληνικής κοινωνίας επιβράβευσε  τους  εγκληματίες  και  αδιαφόρησε  για  την  απονομή  δικαιοσύνης…».

Η πλειοψηφία  του Ελληνικού λαού αποφάσισε (συνειδητά, πιά, μετά από τρία χρόνια) να επενδύσει στην πνευματική οκνηρία & τον «τρυφηλό» ναρκισσισμό που σπούδασε καλά τις τελευταίες δεκαετίες κι έτσι αντιμετώπισε  την καπιταλιστική μνημονιακή ….κουράδα, με την …στωικότητα & …σοβαροπρέπεια  των  μπεκρήδων  από  το  παραπάνω  ανέκδοτο:

1. «Υπεύθυνοι» (διάβαζε: εξωνημένοι) πνευματικοί άνθρωποι και (κατά φαντασίαν) διανοούμενοι, από τον Αρχιεπίσκοπο μέχρι τους Σαββοπουλο – Τατσόπουλους, τους Ράμφους και τους Φιλόθεους …Φάρους, που διαλαλούν ότι η κρίση είναι πρωτίστως …πνευματική (!!!) και καλώς παθαίνουμε ό,τι …παθαίνουμε (και, κατά την κρίση τους, θα πρέπει τώρα πνευματικοί ογκόλιθοι εγνωσμένης ανιδιοτέλειας σαν τον Βενιζέλο Τσογλάνογλου, Άδωνι Γεωργιάδη,  ΣαμαροΨαριανοΚουβέληδες, τους 58 χατζηαβάτες της …κεντροαριστεράς και άλλα τέτοια …μπουμπούκια, αυτοί λοιπόν θα νουθετήσουν την ελληνική κοινωνία  και θα  δώσουν το στίγμα της …αξιακής  μας  αναγέννησης.

2. Μια υπέροχη «μεσαία» τάξη που εκπορνεύτηκε τα προηγούμενα χρόνια, με κάθε ευκαιρία, δοκιμάζει, σήμερα, το …σκατό του Μνημονίου και το βρίσκει…. «υπεύθυνα γλυκόξινο, μα αναγκαίο, διότι …υπάρχουν και χειρότερα».

3. Η πλειοψηφία (το τονίζω: η πλειοψηφία) των σπουδαγμένων νέων (από 25 έως 40 ετών), γνωστοί και με το ψευδώνυμο «Τα καλύτερα μυαλά» ή «διώχνουμε τα καλύτερα μυαλά της χώρας στο εξωτερικό», περιφέρονται ασκόπως επιδεικνύοντας πτυχία ειδίκευσης, τα οποία θα έπρεπε, κανονικά, να γράφουν επάνω ότι το συγκεκριμένο «καλύτερο μυαλό» ξέρει και ενδιαφέρεται, σε τούτη τη ζωή, ΜΟΝΑΧΑ για αυτό το γαμημένο πράγμα στο οποίο εκπαιδεύτηκε (με πτυχίο – Master ή και Διδακτορικό) και είναι, την ίδια στιγμή, παντελώς ΑΝΙΚΑΝΟΣ και, κυρίως, ΑΔΙΑΦΟΡΟΣ, για οποιοδήποτε άλλο ταξίδι (κοινωνικό, πνευματικό, αυτογνωσίας κ.λ.π.) πέραν του «ταξιδιωτικού πακέτου» που του έχει ετοιμάσει ο καπιταλισμός μέσα στον καταμερισμό της Εργασίας και της απάνθρωπης  εξειδίκευσης «καλύτερων μυαλών» που ούτε καλύτερα είναι, αλλά ούτε καν «μυαλά».

4. Η πλειοψηφία των πιτσιρικάδων (πλήν των υπέροχων φυσιολογικών, καυλωμένων και υπέροχων μαθητών που μουντζώνουν τους ψοφοδεείς δοσίλογους «επίσημους» στις εθνικές παρελάσεις) νομίζει ότι βρίσκεται σε μια διαρκή πενταήμερη εκδρομή και ότι θα χορεύουν …Παντελίδη μέχρι το πρωΐ. Θα ξυπνήσουν, αναγκαστικά. Μπορείς, όμως, να θυμώσεις για πολύ με τα παιδιά; Έχουν κάθε δικαιολογία να περνούν την περίοδο του ….αυνανισμού ζώντας  την  στο  έπακρο. Το πρόβλημα είναι με τους Γονείς και τους Παππούδες τους, οι οποίοι δεν βγήκαν ποτέ από αυτή την ατέλειωτη …λευκή  νύχτα (σαν αυτή του Καμίνη) !!!

Και οι υπόλοιποι, οι απλοί φυσιολογικοί άνθρωποι που θέλουμε να ζήσουμε με μια στοιχειώδη αξιοπρέπεια, Δικαιοσύνη και Ανθρωπιά; Ίδωμεν, τούτο το χώμα είναι δικό τους, είναι, όμως και δικό μας.

Σε κάθε περίπτωση, απαιτείται (έστω και σήμερα) η συνδρομή των …γραφικών που χαρακτήριζαν γραφικούς & αποσυνάγωγους όλους τους φυσιολογικούς ανθρώπους που είτε από παλιά, είτε τα τελευταία τρία χρόνια φωνάζουν, απελπίζονται, νοιάζονται και αντιστέκονται  στο «πρόσωπο του Τέρατος» όπως το έλεγε ο Μάνος Χατζιδάκις.

Επειδή σαν φυσιολογικός άνθρωπος που είμαι, τα τελευταία τρία χρόνια έχω ρίξει τα γαμοσταυρίδια της ζωής μου, άκουγα πάντα από «σώφρονες» συναδέλφους και φίλους  την  περιβόητη  έκφραση:

«Καλά τα λές, έχεις δίκιο, αλλά φωνάζοντας χάνεις το δίκιο…σου», λές και αυτά που ούρλιαζα  αφορούσαν  μόνο  το  δικό  μου (!!!)  δίκιο. Επίσης το ακόμη πιο …αποτελεσματικό: «πρόσεξε, γίνεσαι γραφικός».

Πράγματι, ούρλιαζα (φθείροντας τον εαυτό μου, …λίαν) ότι αν δεν αντισταθούμε στη Μαφία των μνημονίων θα ζήσουμε στιγμές άπειρης απελπισίας, αλλά και απείρου …κάλλους.

Επειδή τα τραγικά (τις αυτοκτονίες – δολοφονίες των πιο ευαίσθητων από τους συνανθρώπους μας,  τα  διαλυμένα σπίτια  και ζωές) τα ζούμε ήδη στα σπλάχνα μας και δεν χρειάζεται διαρκώς να τα αναπαράγουμε, ας ασχοληθούμε με τα γραφικά των …«μη γραφικών»:

Φάτε, αγαπητοί φίλοι, λίγη …μη γραφική αιθαλομίχλη σε Αθήνα και Πάτρα.  Απολαύστε το espress-άκι ή το frozen yoghurt στους πεζόδρομους του Κολωνακίου, της Ερμού (και της Ρήγα Φεραίου στην Πάτρα), κάνοντας  βαθιές  εισπνοές.

Όχι δεν είναι αιθαλομίχλη, όχι δεν φταίμε εμείς, όχι δεν είναι ΣΚΑΤΑ. Και, τέλος πάντων, αν είναι: ΕΥΤΥΧΩΣ  ΠΟΥ  ΔΕΝ  ΤΑ  ΠΑΤΗΣΑΜΕ !!!

 

Καλή χρονιά

* Τάσος Σχίζας – Πάτρα, 27-12-2013

Οι αλχημείες του ΟΟΣΑ και οι βολικοί μύθοι για την ελληνική εκπαίδευση

 

Του Γιάννη Βαρδαλαχάκη*

 

 

Σύνοψη συμπερασμάτων

 

Η έρευνα μας κινήθηκε σε τρεις άξονες που προσδιορίζουν σε μεγάλο βαθμό τις συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών: αναλογία μαθητών-εκπαιδευτικών, φόρτος εργασίας και μισθοί. Τα αποτελέσματα μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

I. Αναλογία μαθητών-εκπαιδευτικών

 

√ Ο «υπερπληθυσμός εκπαιδευτικών» στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, και η ανάγκη περιστολής προσωπικού που απορρέει από αυτόν, επιχειρείται να τεκμηριωθεί με στοιχεία επταετίας, καθώς το 2006-07 ήταν η τελευταία χρονιά που η χώρα μας παρείχε σχετικά στοιχεία στον ΟΟΣΑ.

√ Στα στοιχεία αυτά, κάθε ωρομίσθιος εκπαιδευτικός έχει εσφαλμένα προσμετρηθεί ως ισοδύναμος με δύο εκπαιδευτικούς πλήρους ωραρίου στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Το φαινομενικά αθώο αυτό λάθος συντέλεσε στο να καταλάβει η χώρα μας την τελευταία θέση στις σχετικές μετρήσεις.

√ Η μελέτη της σχετικής τάσης δείχνει ότι οι εκπαιδευτικοί αυξάνονται σε σχέση με το μαθητικό πληθυσμό στη συντριπτική πλειοψηφία των χωρών μελών μεταξύ των ετών 2007 και 2011.

√ Αντίθετα στη χώρα μας, αντίστοιχη έρευνα για τα έτη 2009-10 και 2011-12 δείχνει ότι η πολιτική των μνημονιακών περικοπών, ακόμα και στις απαρχές της με την επίθεση στη δημόσια εκπαίδευση να μην έχει πάρει ακόμα τις διαστάσεις που ακολούθησαν, οδήγησε σε αρνητική μεταβολή της σχετικής αναλογίας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, πλην των Δημοτικών σχολείων όπου πραγματοποιήθηκαν πολλές προσλήψεις εκτός κρατικού προϋπολογισμού.

√ Η γεωγραφική κατανομή της αναλογίας μαθητών-εκπαιδευτικών επιβεβαιώνει περίτρανα την υπόθεση ότι η χαμηλή τιμή που παρουσιαζόταν σε προγενέστερες περιόδους οφειλόταν στη νησιωτικότητα της χώρας και στο έντονο γεωγραφικό ανάγλυφο. Η αναλογία μαθητών-εκπαιδευτικών σε νομούς με μεγάλα αστικά κέντρα είναι πολλαπλάσια από εκείνη σε ορεινούς ή νησιωτικούς νομούς, ενώ ήδη από το σχολικό έτος 2011-12 φαίνεται να έχει ξεπεράσει τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στις περιοχές αυτές.

 

II. Φόρτος εργασίας

 

√ Οι Έλληνες καθηγητές πράγματι διδάσκουν λιγότερες ώρες ετησίως συγκριτικά με τους συναδέλφους τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τον ΟΟΣΑ.

√ Αυτό δε σημαίνει ότι διδάσκουν λιγότερο και σε εβδομαδιαία βάση, καθώς το μέσο ωράριο διδασκαλίας βρισκόταν λίγο κάτω (Γυμνάσια) ή λίγο πάνω (Γ. Λύκεια και Επαγγελματική Εκπαίδευση) από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Μετά την φετινή αύξηση, η χώρα μας καταλαμβάνει μία από τις πρώτες θέσεις στη σχετική κατάταξη.

√ Το ίδιο ισχύει και για τις εργάσιμες ημέρες και εβδομάδες για τους εκπαιδευτικούς, οι οποίες βρίσκονται επίσης κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

√ Οι ημέρες διδασκαλίας είναι σημαντικά λιγότερες εξαιτίας της εξεταστικοκεντρικής κατεύθυνσης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος και της αφιέρωσης σχεδόν δύο μηνών κάθε έτους σε εργασίες σχετικές με τις εξετάσεις.

√ Ακόμα και έτσι, η διαφορά από τον ετήσιο μέσο όρο διδασκαλίας στην ΕΕ-21 και στον ΟΟΣΑ είναι μικρότερη από όση παρουσιάζεται στις σχετικές εκθέσεις, αφού και στον σχετικό υπολογισμό για κάποιες χώρες έχει συμπεριληφθεί ο μέγιστος αριθμός ετήσιων ωρών, ο οποίος ενδέχεται να διαφοροποιείται σημαντικά από τον πραγματικό.

√ Καμία «σύγκλιση» δεν επιτυγχάνεται με την αύξηση του εβδομαδιαίου χρόνου διδασκαλίας κατά δύο ώρες όσο οι ημέρες διδασκαλίας εξακολουθούν να υπολείπονται σημαντικά του ευρωπαϊκού μέσου όρου.

√ Αντίθετα η κατάργηση των εξετάσεων στο σύνολο ή στην πλειοψηφία των τάξεων της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης καθώς και μία ενδεχόμενη επιμήκυνση της διδακτικής ώρας θα έφερνε το συνολικό χρόνο που περνάνε στην τάξη οι Έλληνες εκπαιδευτικοί πολύ κοντά στο μέσο ευρωπαϊκό.

√ Καμία από τις παραπάνω πρακτικές δε θα οδηγούσε στην εξοικονόμηση προσωπικού και για αυτό δεν επιλέχθηκε, κάτι που επιβεβαιώνει ότι οι επιδιώξεις του Υπουργείου Παιδείας ήταν εξ αρχής λογιστικές και όχι παιδαγωγικές, όπως το ίδιο επαίρεται.

√ Ο διαθέσιμος χρόνος στο σχολείο για τους Έλληνες εκπαιδευτικούς υπερβαίνει τον αντίστοιχο μέσο όρο στις χώρες της ΕΕ21 και του ΟΟΣΑ, μια λεπτομέρεια που αποκρύπτεται συστηματικά, όταν γίνεται λόγος για το φόρτο εργασίας των εκπαιδευτικών.

√ Κατά την παραμονή τους στο σχολείο, οι εκπαιδευτικοί στη χώρα μας εκτελούν κυρίως γραφειοκρατικές και διοικητικές εργασίες, αντίθετα με το τι συμβαίνει διεθνώς, όπου οι εκπαιδευτικοί ασχολούνται κυρίως με καθήκοντα σχετικά με το εκπαιδευτικό τους έργο (προετοιμασία και διορθώσεις διαγωνισμάτων και εργασιών, συναντήσεις με γονείς, κλπ). Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μεγαλύτερο φόρτο εργασίας για τους Έλληνες εκπαιδευτικούς μετά το πέρας του ωραρίου τους, κάτι το οποίο δεν είναι δυνατόν να ποσοτικοποιηθεί και να αποτυπωθεί σε καμία σχετική έρευνα.

 

III. Μισθοί

 

√ Οι Έλληνες εκπαιδευτικοί είναι από τους χειρότερα αμειβόμενους εκπαιδευτικούς διεθνώς, κάτι που συνέβαινε ακόμα και πριν από τις περικοπές του Ενιαίου Μισθολογίου, οι οποίες με τη σειρά τους επιδείνωσαν περισσότερο την κατάσταση.

√ Στο ίδιο συμπέρασμα καταλήγουμε συγκρίνοντας τον μισθό των εκπαιδευτικών σε διάφορα στάδια υπηρεσίας με τον μέσο μισθό και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάθε χώρας.

√ Οι εκπαιδευτικοί στη χώρα μας ξεκινάνε την καριέρα τους πενιχρά αμειβόμενοι, ενώ και η μισθολογική τους εξέλιξη είναι πολύ βραδύτερη από εκείνη των συναδέλφων τους διεθνώς.

1. Οι επιστημονικές εκθέσεις ως εργαλείο συκοφάντησης κοινωνικών ομάδων: Από το ΙΟΒΕ στον ΟΟΣΑ.

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ (2013, σελ. 21)  «το 2014 οι μισθωτοί στο σύνολό τους, δηλαδή ως κοινωνική ομάδα, θα έχουν απωλέσει περίπου το 50% της αγοραστικής δύναμης που είχαν το 2009», ενώ  ο πραγματικός κατώτατος μισθός υπολογίζεται στα 3/4 αυτού που ήταν πριν από 20 χρόνια. Τα συγκεκριμένα στοιχεία, που αποτυπώνουν το μέγεθος της επίθεσης που έχει δεχθεί η εργατική τάξη της χώρας μας κατά την περίοδο εφαρμογής της μνημονιακής πολιτικής, δεν έτυχαν ιδιαίτερης προβολής από τα συνήθως λαλίστατα ΜΜΕ. Δε συνέβη βέβαια το ίδιο στο παρελθόν με «ευρήματα» άλλων εκθέσεων, τα οποία εξυπηρετούσαν την τακτική της ενοχοποίησης κομματιών της κοινωνίας ή συνηγορούσαν στην ανάγκη λήψης νέων επώδυνων μέτρων. Πορίσματα εκθέσεων διεθνών οργανισμών προβλήθηκαν ως θέσφατα και αξιοποιήθηκαν στο έπακρο επικοινωνιακά καθώς προσέφεραν ένα ψεύτικο περιτύλιγμα επιστημονικής εγκυρότητας για το αμπαλάρισμα ήδη ειλημμένων, καθαρά ταξικών, πολιτικών αποφάσεων. Πώς θα μπορούσε άλλωστε ο απλός λαός να αμφισβητήσει τα λεγόμενα των τεχνοκρατών; Το αν οι προβλέψεις αυτές επαληθεύονται ή διαψεύδονται οικτρά, λίγη σημασία έχει. Πόσοι άλλωστε θυμούνται σήμερα ότι κατά την ψήφιση του πρώτου Μνημονίου οι αναλυτές της Τρόικας προέβλεπαν ύφεση έως 6,6%, ανεργία ως 14,8%, πρωτογενές πλεόνασμα ήδη από το 2011 και επιστροφή στην ανάπτυξη το 2012 (IMF, 2010, σελ. 9); Αυτό που έχει σημασία είναι ότι οι εκτιμήσεις αυτές αξιοποιήθηκαν τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο προκειμένου να καλλιεργηθούν στον ελληνικό λαό προσδοκίες για γρήγορη έξοδο από την κρίση και εφησυχασμός ότι οι θυσίες του «θα πιάσουν τόπο».

Τις προβλέψεις της Τρόικας συναγωνίζονται σε επιτυχία αυτές του ΙΟΒΕ στη μελέτη του για την ελληνική οικονομία και τα κλειστά επαγγέλματα τον Ιούλιο του 2010.  Εκεί, αφού γίνεται ειδική μνεία στην αναγκαιότητα του μόλις ψηφισμένου Μνημονίου (σελ.8), επισημαίνονται μια σειρά από «στρεβλώσεις» και «δυσκαμψίες» της ελληνικής οικονομίας, οι οποίες, αν καταπολεμηθούν, «θα εξουδετερώσουν – μερικώς τουλάχιστον- τις βραχυχρόνιες δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομική δραστηριότητα και την απασχόληση της ακολουθούμενης έντονα περιοριστικής δημοσιονομικής πολιτικής, καθιστώντας το όλο πρόγραμμα περισσότερο αποδεκτό κοινωνικά». Μάλιστα, σε μία χοντροκομμένη ομολογουμένως προσπάθεια να ποσοτικοποιηθούν οι παραπάνω προσδοκίες  εκτιμάται ότι η απελευθέρωση του «τομέα μη εμπορεύσιμων αγαθών» και της αγοράς εργασίας μπορεί να φέρει μεταξύ άλλων αύξηση μέχρι και 17% στο ΑΕΠ, 12,2% στον πραγματικό μισθό και 4,8% στην απασχόληση (Πίνακας 1). [1]

Βέβαια, με τον όρο «στρεβλώσεις στην αγορά εργασίας» οι τεχνοκράτες νεοφιλελεύθεροι  αναφέρονται σε ό,τι οι υπόλοιποι συνηθίζουμε να αποκαλούμε εργατικά και επαγγελματικά δικαιώματα, όπως οι συλλογικές διαπραγματεύσεις και συμβάσεις, τα όρια στις ομαδικές απολύσεις, τις αποζημιώσεις απόλυσης, τη σταθερή δουλειά και ωράριο, το ταμείο ανεργίας, κ.α.. Όλα αυτά σήμερα αποτελούν σε πολύ μεγάλο βαθμό παρελθόν χωρίς καμία θετική επίπτωση να έχει παρατηρηθεί για οποιονδήποτε εργαζόμενο από τη μετατροπή της αγοράς εργασίας σε ζούγκλα. Τα κλειστά επαγγέλματα από την άλλη, άνοιξαν ένα-ένα και μια σειρά από επαγγελματικές ομάδες (ιδιοκτήτες ΦΔΧ και ΤΑΞΙ, δικηγόροι, μηχανικοί, φαρμακοποιοί, κ.α.) λοιδορήθηκαν ως «συντεχνίες που υπερασπίζονται τα παράλογα κεκτημένα τους εις βάρος της κοινωνίας και βάζουν αναχώματα στην επερχόμενη ανάπτυξη». Τι και αν αντί αύξησης 17% του ΑΕΠ η χώρα μας βιώνει τη χειρότερη ύφεση που γνώρισε μεταπολεμικά κράτος το οποίο δεν ενεπλάκη σε πόλεμο; Ο πρόεδρος του ΙΟΒΕ εκείνη την περίοδο και επιβλέπων τη συγκεκριμένη έκθεση ανταμείφθηκε για τις εγκυρότατες προβλέψεις του με ένα εξαιρετικά επιτελικό αξίωμα: αυτό του Υπουργού Οικονομικών. Πρόκειται για το Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος έχει αναλάβει σήμερα να βγάλει τη χώρα από το τέλμα και συνεχίζει με το ίδιο πάθος να προπαγανδίζει την επερχόμενη ανάπτυξη!

Παραπομπή

[1] Για μία εκτενή όσο και καυστική κριτική της συγκεκριμένης έκθεσης βλ. «Ο τσαρλατανισμός του ΙΟΒΕ» στο http://www.techiechan.com/?p=537 ημ. 07/08/2010. 

Σημείωση I: Διαβάστε ΕΔΩ σε μορφή word ολόκληρο το άρθρο με τους αναλυτικούς πίνακες

 

* Ο Γιάννης Βαρδαλαχάκης είναι οικονομολόγος-εκπαιδευτικός, μέλος των Αγωνιστικών Παρεμβάσεων-Κινήσεων-Συσπειρώσεων και υποψήφιος διδάκτορας του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ.

ΠΗΓΗ: Τετ, 25/12/2013, http://www.alfavita.gr/arthron/…B7#ixzz2oTxnT0th

Σημείωση II: Μπορείτε επίσης να το διαβάσετε από εδώ, όπου μπορείτε να προσέξετε και τα 16 διαγράμματα: http://issuu.com/johnvardalahakis/docs/#