Η ΗΜΕΡΑ ΔΕΛΤΑ:
Ο κατακτητής αγαπάει πάντα την ειρήνη στις σχέσεις του με τους κατακτημένους – ενώ τα μνημόνια και οι «αποικίες του ευρωπαϊκού Νότου» που ακυρώνουν την εθνική ανεξαρτησία και τη δημοκρατία των κρατών αυτών, είναι ο τρόπος και η μεθόδευση της Γερμανικής επικυριαρχίας – Μέρος ΙΙ
Του Βασίλη Βιλιάρδου*
Η ΦΙΛΑΝΔΙΑ
Σύμφωνα με πολλούς η κρίση χρέους της Ευρωζώνης θα φτάσει στο ανώτατο σημείο της, υποχωρώντας μετά, όταν κάποια χώρα αποφασίσει να εγκαταλείψει το κοινό νόμισμα – γεγονός στο οποίο ίσως να οφείλονται οι συνεχείς πιέσεις εναντίον της χώρας μας, καθώς επίσης τα διάφορα μνημόνια που της επιβάλλονται από τη Γερμανία, παρά το ότι είναι εμφανές πως την οδηγούν στην καταστροφή.
Κάτι τέτοιο όμως οφείλει να συμβεί πριν είναι ακόμη πολύ αργά – αφού είναι προφανές ότι, η Ιταλία δεν θα συνεχίσει να δανείζει την Ισπανία με 3% επιτόκιο, όταν η ίδια δανείζεται με 6,5%, ενώ εγγυάται επί πλέον για το 22% του πακέτου στήριξης. Με δεδομένο δε το ότι, η έξοδος της Ιταλίας θα προκαλούσε ένα τεράστιο χάος σε όλο τον πλανήτη, θεωρείται προτιμότερη η έξοδος οποιασδήποτε άλλης μικρότερης χώρας, αφού πιστεύεται πως κάτι τέτοιο θα συνέβαλλε στην εκτόνωση της κρίσης.
Επειδή τώρα δεν είναι εύκολο να πειστεί η Ελλάδα να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη, παρά τις συντονισμένες προσπάθειες της Γερμανίας, των οπαδών της κεντρικά κατευθυνόμενης οικονομίας και του αγγλοσαξονικού μετώπου (άρθρο μας), η Φιλανδία θεωρείται ως ο ιδανικότερος υποψήφιος – επειδή είναι μία μικρή χώρα με ισχυρή οικονομία, για την οποία η έξοδος θα ήταν μάλλον ωφέλιμη (κρίνοντας από το παράδειγμα της Εσθονίας, η οικονομία της οποίας αναπτύχθηκε μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την κατάργηση του ρουβλιού).
Περαιτέρω, το εθνικιστικό κόμμα της Φιλανδίας απαιτεί ήδη την έξοδο από το ευρώ – ενώ η χώρα ζητάει εγγυήσεις από την Ισπανία, όπως ακριβώς και από την Ελλάδα προηγουμένως. Εάν λοιπόν η Ισπανία δεν δώσει εγγυήσεις, η Φιλανδία δεν θα συμφωνήσει και πιθανότατα θα προτιμήσει να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη – πόσο μάλλον μετά την πρόσφατη υποτίμηση των Ολλανδικών τραπεζών, η οποία για τη Φιλανδία ήταν ένα καμπανάκι κινδύνου.
Όταν όμως η πόρτα της εξόδου ανοίξει για πρώτη φορά, τότε θα είναι πιο εύκολο να ακολουθήσουν και άλλες χώρες – στην αρχή οι μικρότερες και μετά οι μεγαλύτερες αφού, με εξαίρεση τη Γερμανία, κανένας δεν φαίνεται να επιθυμεί τη δεύτερη λύση (πολιτική και δημοσιονομική ένωση, η οποία προϋποθέτει την απώλεια της εθνικής κυριαρχίας). Όπως έχουμε όμως τονίσει πολλές φορές, οι αγορές απαιτούν είτε τη διάλυση της Ευρωζώνης, είτε την πολιτική ένωση της – ενώ θα επιμένουν μέχρι τελικής πτώσης.
Η ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ
Αν και δεν φαίνεται να δίνει κανένας την απαιτούμενη σημασία στις χώρες της Α. Ευρώπης, οι οποίες μαστίζονται από την κρίση σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, εάν θα συνειδητοποιούσε ότι, πολλές τράπεζες της δυτικής Ευρώπης είναι σε μεγάλο βαθμό εκτεθειμένες εκεί (κυρίως οι Αυστριακές), θα καταλάβαινε ότι τα προβλήματα μπορούν να μεταφερθούν εύκολα.
Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα και τις τράπεζες της, οι οποίες δραστηριοποιούνται στη Βουλγαρία, στη Ρουμανία, στην Τουρκία και αλλού, τυχόν ενδυνάμωση των προβλημάτων μας θα μπορούσε να προκαλέσει μία μεγάλη έκρηξη στην περιοχή, ανυπολόγιστων διαστάσεων – με πρώτο υποψήφιο θύμα την ίδια την Αυστρία, μέσα από τις τράπεζες της, οι οποίες διατηρούν αρκετά υποκαταστήματα στην περιοχή.
ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ
Ως «Ημέρα Δέλτα», η οποία ορίζεται από την μία ελεγχόμενη πυρηνική έκρηξη, όπως φαίνεται να είναι η προσχεδιασμένη έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη (η Φιλανδία ανήκει μάλλον στο σχέδιο Β), τοποθετείται η ημερομηνία των ελληνικών εκλογών – με το σενάριο να έχει ως εξής:
Όπως έχουμε αναφέρει, το αμερικανικό χρηματιστήριο έστειλε στις εισηγμένες επιχειρήσεις του S&P500 ένα πληροφοριακό γράμμα (newsletter) με την ένδειξη «άκρως εμπιστευτικό» και με τον τίτλο «Η διάλυση της Ευρωζώνης».
Στο γράμμα αυτό επισυνάπτεται ένα ερωτηματολόγιο, σχετικό με την προετοιμασία των επιχειρήσεων για μία τέτοια περίπτωση – για το ποια συμβόλαια υφίστανται με τους προμηθευτές τους και σε ποιο νόμισμα, για το ποιοι τραπεζικοί λογαριασμοί υπάρχουν, για το εάν οι τράπεζες αυτές κινδυνεύουν, σε περίπτωση διάλυσης της Ευρωζώνης κοκ. Η ενέργεια αυτή χαρακτηρίστηκε εντελώς ασυνήθιστη από τις διοικήσεις των μεγαλύτερων επιχειρήσεων του πλανήτη – οι οποίες όμως έχουν τεθεί σε κατάσταση συναγερμού, εν όψει των ελληνικών εκλογών!
Παράλληλα, όλοι οι υπουργοί οικονομικών της Ευρωζώνης είναι αποφασισμένοι, όπως λέγεται, να μην ανεχθούν έναν ενδεχόμενο «εκβιασμό» εκ μέρους των αντιμνημονιακών κομμάτων της Ελλάδας – τα οποία πιθανόν να εκλεγούν την Κυριακή.
Έχουν συμφωνήσει λοιπόν για τη διεξαγωγή μίας τηλεδιάσκεψης, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή το βράδυ, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των ελληνικών εκλογών – έτσι ώστε να λάβουν τις απαραίτητες αποφάσεις, πριν ακόμη ανοίξουν οι αγορές στο Τόκυο. Ανάλογες προετοιμασίες κάνουν και οι κεντρικές τράπεζες της Δύσης, οι οποίες προσπαθούν να προβλέψουν όλα όσα θα μπορούσαν να συμβούν – με πρώτη από όλες την ΕΚΤ.
Ως υψηλότερο ρίσκο θεωρείται η εκροή μεγάλων ποσών κεφαλαίων από τις τράπεζες της Ελλάδας, των χωρών του Ευρωπαϊκού νότου ή όποιων άλλων χωρών της Ευρωζώνης – γεγονός που, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα μπορούσε να συμβεί ακόμη και τη νύχτα προς τη Δευτέρα, με τη βοήθεια του internet banking. Η λύση είναι η επιβολή διασυνοριακών και λοιπών ελέγχων, όσον αφορά της διακίνηση των κεφαλαίων, έτσι ώστε να προστατευθεί το σύστημα από τυχόν επιπλοκές – επιθέσεις εναντίον των τραπεζών (bank run), κατάρρευση χρηματιστηρίων κλπ.
Στο παραπάνω πλαίσιο λοιπόν, τα μεσάνυχτα της Κυριακής, μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εκλογών, με βάση τα οποία υποθετικά κερδίζουν οι αντίθετες του μνημονίου πολιτικές δυνάμεις, οι υπουργοί οικονομικών της Ευρωζώνης αποφασίζουν να θέσουν σε λειτουργία το σχέδιο που έχουν προετοιμάσει – κυρίως όταν διαπιστώνουν τη ραγδαία πτώση του ευρώ στις αγορές της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας, οι οποίες έχουν ήδη ανοίξει.
Έτσι υπενθυμίζουν στο εξιλαστήριο θύμα ή/και πειραματόζωο, στην Ελλάδα δηλαδή, τις υποχρεώσεις της απέναντι στις συμβάσεις που έχουν υπογραφεί, ενώ παράλληλα διαβεβαιώνουν με όλα τα μέσα που διαθέτουν τις αγορές, οι οποίες έχουν ανοίξει με έντονα πτωτικές τάσεις ότι, θα κάνουν ότι μπορούν για να διατηρήσουν τη σταθερότητα της Ευρωζώνης.
Εν τούτοις οι αγορές, οι οποίες έχουν χάσει προ πολλού την εμπιστοσύνη τους στον περιπλανώμενο Ευρωθίασο, καταρρέουν απότομα – με τα επιτόκια για τα ομόλογα της Ισπανίας και της Ιταλίας να εκτοξεύονται στα ύψη. Η ΕΚΤ όμως, η οποία ήταν προετοιμασμένη για κάτι τέτοιο, σε συνεργασία με τη Fed και κάποιες άλλες κεντρικές τράπεζες, αρχίζει να αγοράζει μαζικά ομόλογα των δύο αυτών χωρών, οπότε σταθεροποιεί τις αποδόσεις τους (επιτόκια) κάτω από το απειλητικό 7%.
Παράλληλα, οι εμπορικές τράπεζες επεμβαίνουν στα χρηματιστήρια με μεγάλες εντολές αγορών – έτσι ώστε να ανακόψουν την πτωτική πορεία των μετοχών παγκοσμίως. Το ίδιο απόγευμα εισέρχονται στη μάχη και οι μεγάλες αμερικανικές εταιρείες του S&P500, επίσης με μεγάλες εντολές αγοράς μετοχών – ενέργειες που συνεχίζονται από της ιαπωνικές εταιρείες, μετά τα μεσάνυχτα.
Από την άλλη πλευρά όμως έχουν ξεκινήσει οι επιθέσεις εναντίον των τραπεζών από Έλληνες καταθέτες, οι οποίοι φοβούνται την επιστροφή στη δραχμή και τη χρεοκοπία της πατρίδας τους – πόσο μάλλον όταν ανακοινώνεται η προσφυγή της Κύπρου στο μηχανισμό στήριξης, η οποία το αποφασίζει βιαστικά, φοβούμενη τις παρενέργειες της Ελλάδας και το αντίστοιχο αίτημα της Ισπανίας.
Μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα τα νέα κάνουν το γύρο της Ευρώπης – με αποτέλεσμα να αδειάσουν τα μηχανήματα ανάληψης (ΑΤΜ) πολλών τραπεζών σε όλες τις χώρες. Εν τούτοις, η ΕΚΤ είναι πολύ καλά προετοιμασμένη και οι τράπεζες ανταπεξέρχονται με την αυξημένη ζήτηση μετρητών, χωρίς να δημιουργηθεί πανικός στους Έλληνες και στους υπόλοιπους Ευρωπαίους πολίτες – οπότε η ηρεμία επιστρέφει, αν και οι πολίτες παραμένουν έντονα επιφυλακτικοί.
Μία εβδομάδα αργότερα, κατά τη σύσκεψη κορυφής, οι Ευρωπαίοι ανακοινώνουν στην νέα Ελληνική κυβέρνηση ότι, θα υπάρξει με κάποια χαλάρωση των μέτρων, υπό την προϋπόθεση να υπογραφεί η βασική συμφωνία (μνημόνιο ΙΙ, δανειακή σύμβαση) ως έχει. Η Ελληνική κυβέρνηση όμως, αποφασισμένη να τηρήσει τις δεσμεύσεις της απέναντι στους ψηφοφόρους της, δεν το αποδέχεται και επιστρέφει πίσω στη χώρα της.
Αμέσως μετά την αναχώρηση των Ελλήνων ο πρόεδρος της ΕΚΤ απαιτεί τη συμφωνία των υπολοίπων κυβερνήσεων της Ευρωζώνης σε μέτρα στήριξης του Ευρώ – υπό την απειλή να ανακοινώσει το κλείσιμο τραπεζών και χρηματιστηρίων για μερικές ημέρες, εάν δεν αποφασίσουν αμέσως. Κατά τον ίδιο, οι χώρες πρέπει να εγγυηθούν η μία τα δάνεια της άλλης, χωρίς καμία επιφύλαξη και περιορισμό, έτσι ώστε να μη χάσουν την πρόσβαση στις αγορές η Ιταλία και η Ισπανία.
Στη συνέχεια, αφού οι προσχεδιασμένες φυσικά προτάσεις του προέδρου της ΕΚΤ γίνονται ομόφωνα αποδεκτές, η ΕΚΤ αποφασίζει να σταματήσει αμέσως την τροφοδοσία της Ελλάδας με χρήματα – έτσι ώστε να την υποχρεώσει να υιοθετήσει τη δραχμή, οπότε να παραβεί de facto τους κανόνες της Ευρωζώνης και να αποβληθεί.
Οι αγορές καταρρέουν ακόμη μία φορά, παρά τις συντονισμένες προσπάθειες όλης της δύσης – κάτι που έχει προβλεφθεί, στα πλαίσια μίας ελεγχόμενης χρηματοπιστωτικής πυρηνικής έκρηξης, η οποία όμως πιστεύεται ότι τελικά θα εκτονώσει και θα επιλύσει ριζικά τη δυτική κρίση χρέους, πριν ακόμη οξυνθεί σε σημείο που δεν θα μπορεί πλέον να ελεγχθεί.
Έτσι λοιπόν, όταν ο καινούργιος πρωθυπουργός της Ελλάδας επισκέπτεται ξανά τις Βρυξέλλες για τη συμμετοχή του σε μία έκτακτη σύσκεψη, οι υπόλοιποι ηγέτες της Ευρωζώνης του ανακοινώνουν ότι, τα κοινοβούλια των χωρών τους δεν συμφωνούν με την περαιτέρω στήριξη της Ελλάδας, έτσι όπως αυτός την επιθυμεί. Ο Έλληνας πρωθυπουργός όμως, θεωρώντας ότι παίζεται ένα παιχνίδι, όπου ο ίδιος συνεχίζει να έχει τα καλύτερα χαρτιά, παραμένει ανένδοτος.
Το ίδιο βράδυ η Ευρωζώνη ανακοινώνει τη δημιουργία ενός κοινού τραπεζικού συστήματος, την εγγύηση όλων των καταθέσεων και την εισαγωγή των βραχυπρόθεσμων ευρωομολόγων (Euro-Bonds) – ενώ η ΕΚΤ την τρίτη ποσοτική διευκόλυνση κατά 500 δις € (τριετής δανεισμός των τραπεζών) και τη μείωση του βασικού επιτοκίου στο 0,5%.
Παράλληλα, ανακοινώνεται το σταμάτημα της συμφωνίας στήριξης της Ελλάδας, καθώς επίσης η έξοδος της από την Ευρωζώνη, εάν τυχόν υιοθετήσει τα δραχμή – κάτι που δεν μπορεί πλέον να αποκλεισθεί, αφού έχει αποφασιστεί ομόφωνα να διακοπεί εντελώς η τροφοδοσία της με χρήματα.
Στο τέλος της σύσκεψης, η Γερμανίδα καγκελάριος ανακοινώνει επίσημα, με ένα «μειλίχιο» χαμόγελο πως η Ελλάδα αποτελεί μία ιδιάζουσα και μοναδική περίπτωση – ενώ οι υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης εξετάζουν πλέον πολύ σοβαρά τη δημοσιονομική και πολιτική ένωση τους.
Επίσης ότι, η ΕΚΤ εγγυάται για όλες τις καταθέσεις των Πολιτών των χωρών-μελών της ζώνης (7,6 τρις €), ότι κανένας δεν πρέπει να φοβάται για τα χρήματα του, ότι η Τρόικα είναι προετοιμασμένη για την απώλεια των δανείων της Ελλάδας (225 δις €), ότι επιτρέπει την παραμονή της Ελλάδας στην ΕΕ και, τέλος, ότι είναι έτοιμη να την βοηθήσει να ανταπεξέλθει με τα προβλήματα της – αρκεί να αποφασίσει να εγκαταλείψει με τη θέληση της το κοινό νόμισμα (δεν υπάρχει άλλος τρόπος).
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Όπως φαίνεται από τη ανάλυση των προβλημάτων της Ευρωζώνης, καθώς επίσης από το φανταστικό σενάριο της εξόδου της Ελλάδας από το κοινό νόμισμα, οφείλουμε να είμαστε υπομονετικοί, πάρα πολύ προσεκτικοί και σταθερά άφοβοι στις επιλογές μας – γνωρίζοντας όμως όλους τους κινδύνους και παραμένοντας προετοιμασμένοι για όλα τα ενδεχόμενα.
Δυστυχώς, οι κυβερνήσεις των τελευταίων τριάντα ετών μας οδήγησαν σε ένα δύσκολο, στενό και δύσβατο μονοπάτι, το οποίο ευρίσκεται στην άκρη του γκρεμού – με έναν θανατηφόρο κίνδυνο να χάσουμε ανά πάσα στιγμή, με το παραμικρό λανθασμένο βήμα, το έδαφος κάτω από τα πόδια μας.
Απαιτείται λοιπόν σταθερή θέληση και μία απίστευτα μεγάλη ψυχραιμία, καθώς επίσης η γνώση ότι, ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την πατρίδα μας δεν είναι οι επιλογή μας στις εκλογές, αλλά η τεράστια εκροή των καταθέσεων και ιδιαίτερα η μαζική επίθεση (bank run) εναντίον των τραπεζών – αμέσως μετά τις πιέσεις που θα ασκήσει στη νέα κυβέρνηση μας η Γερμανία, είτε για την πλήρη υποταγή της στο μνημόνιο (εάν εκλεγούν μνημονιακά κόμματα), είτε για την εθελούσια επιστροφή μας στη δραχμή (εάν εκλεγεί η αντίθετη τάση).
Κατά την υποκειμενική μας άποψη, η μοναδική λύση είναι η άρνηση της λήψης των υπολοίπων δόσεων του δανείου (δεν πρέπει να παίρνει ποτέ κανείς δάνεια, τα οποία γνωρίζει εκ των προτέρων ότι δεν μπορεί να εξοφλήσει), χωρίς να προβούμε σε αντιευρωπαϊκές ενέργειες (εκτύπωση εθνικού νομίσματος κλπ.), με την παθητική αποδοχή μίας πιθανής χρεοκοπίας εντός της Ευρωζώνης – μία εξαιρετικά επώδυνη διαδικασία, η οποία όμως είναι σήμερα (στο παρελθόν είχαμε απείρως περισσότερες και πολύ λιγότερο επώδυνες λύσεις) κατά πολύ προτιμότερη, από κάθε άλλη.
Παράλληλα, απαιτείται η άμεση επιβολή περιορισμών στις αναλήψεις από τις ελληνικές τράπεζες για μερικούς μήνες, ο διασυνοριακός έλεγχος των κινήσεων των κεφαλαίων, η αλληλεγγύη μεταξύ όλων μας, καθώς επίσης μία σταθερή αμυντική πολιτική καθυστερήσεων, από οποιαδήποτε κυβέρνηση εκλεγεί – έτσι ώστε να προηγηθούν οι ενέργειες εκ μέρους της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Φιλανδίας ή οποιασδήποτε άλλης χώρας, η οποία θα θελήσει και θα μπορέσει να εγκαταλείψει πρώτη την Ευρωζώνη.
* Βασίλης Βιλιάρδος (copyright), Αθήνα, 16. Ιουνίου 2012, viliardos@kbanalysis.com. Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι συγγραφέας, οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Έχει εκδώσει πρόσφατα τρία βιβλία της σειράς «Η κρίση των κρίσεων» (διάθεση με παραγγελία στο kb@kbanalysis.com).
